Gdyby Hitler zrealizował swój plan, dzisiaj byśmy nie rozmawiali

Panie doktorze, co pan pomyślał, kiedy zobaczył w mediach, jak grupa neonazistów świętuje w lesie pod Wodzisławiem urodziny Hitlera?

Dr Piotr Setkiewicz: Z jednej strony jest to szokujące. Dla mnie, jako Polaka, którego kilku członków rodziny znalazło się w Auschwitz. Dla mnie, jako człowieka zdającego sobie sprawę z tego, że nazizm doprowadził do ogromnych cierpień i licznych śmierci. Nie chciało się mieścić w głowie, że takie zachowania są możliwe ze strony młodych ludzi, młodych Polaków. Natomiast z drugiej strony nie sądzę, by Wodzisław Śląski był jakimś centrum neonazizmu w Polsce. Podobne działania są obecne również w innych częściach Polski. Gdyby prześledzić liczbę wpisów o treściach neonazistowskich uczynionych przez internautów w różnych miejscach kraju i pozaznaczać pinezkami na mapie Polski gdzie do nich doszło, to myślę, że pinezki dość równomiernie by się rozłożyły. Musimy zmierzyć się z tym, że młodzi ludzie napotykają w internecie tego rodzaju treści. Ale to nie jest tylko doświadczenie Polski, ale też angielskie, niemieckie, francuskie itd.

Pozostanę na gruncie wodzisławskim. Ponad rok temu jeden z radnych miejskich apelował, by z tablic upamiętniających los ewakuowanych więźniów KL Auschwitz zniknęły takie sformułowania jak „obóz w Oświęcimiu”. Bo przecież to było Auschwitz. Co pan o tym sądzi?

Podejrzewam, że większość Polaków orientuje się, że w Oświęcimiu nie istniał żaden inny obóz, jak tylko Niemiecki Nazistowski Obóz Koncentracyjny Auschwitz. Jednak ze względu na tendencję ogólnoświatową również i w Polsce stara się utrzymywać jednolite nazewnictwo. W związku z tym uważam, że jeśli nie zrujnuje to budżetu samorządowego, to dobrze byłoby poprawić te sformułowania. Tym bardziej, jeśli przyjeżdżają tu goście z zagranicy. Bo o ile dla większości Polaków sprawa nazewnictwa jest oczywista, to już dla gości z zagranicy niekoniecznie. Tam wszyscy reagują na słowo Auschwitz.

Zapytam o ustawę o IPN. Polski rząd jej broni, strona izraelska nie kryje oburzenia. Jak odnaleźć się w tej dyskusji?

Bardzo trudno się odnaleźć. Po części jest to problem samych polityków. W ferworze dyskusji po jednej i po drugiej stronie padają ciężkie słowa, z których trudno się później wycofać. Głęboko wierzę, że możliwa jest jakaś reakcja służąca wyciszeniu całego problemu. Na czym polega kłopot? Zarówno ja, jak i pozostali pracownicy Muzeum w Auschwitz, wiemy jakie słowa dobierać, by nie urazić naszych izraelskich przyjaciół. Doradcy polityków niekoniecznie muszą wiedzieć, że taka, a nie inna wrażliwość na ten temat jest ze strony izraelskiej. W drugą stronę - w kontekście naszej wrażliwości - działa to tak samo.