1426 wniosków o odszkodowania za szczepienia przeciw COVID-19, w tym 159 ze Śląska. Wypłacono 3,7 mln złotych

Setki zgłoszeń

W 2022 roku do Rzecznika wpłynęło 1426 wniosków dotyczących szczepień przeciw COVID-19. Wszczęto 893 postępowania w sprawie przyznania świadczenia, 758 z nich sfinalizowano przed końcem roku. Świadczenia pieniężne przyznano 187 osobom, na łączną kwotę ponad 3,7 mln złotych. Średnia wypłacona kwota to 19799,19 zł.

Rzecznik Praw Pacjenta Bartłomiej Chmielowiec zaznacza, iż powołanie Funduszu Kompensacyjnego było bardzo potrzebne. - Cieszy się dużym zainteresowaniem, dzięki niemu pacjenci, którzy doznali szkody, otrzymują wymierną i szybką pomoc finansową - podkreśla.

Ponad połowa spraw (52,5%) dotyczyła osób w wieku 18-60 lat. W wieku powyżej 60 lat – 44,7%. 2,8% wniosków odnosiło się do dzieci do 18. roku życia.

Najwięcej wniosków złożyli mieszkańcy województw mazowieckiego (15,92%), śląskiego - 159 wniosków (11,15%) i małopolskiego (9,75%). Z kolei najmniej wniosków wnieśli mieszkańcy województw opolskiego (1,89%), lubuskiego (2,52%) i warmińsko-mazurskiego (2,59%).

Najwięcej osób, na których rzecz zostało przyznane świadczenie, to mieszkańcy województw mazowieckiego (16,58%), wielkopolskiego (11,23%), śląskiego - (19, co stanowi 10,16%) i małopolskiego (9,63%), co jest w dużej mierze pochodną liczby osób zamieszkujących te województwa oraz liczby złożonych wniosków.

Odmowy postępowania

Rzecznik odmawiał wszczęcia postępowania, gdy wniosek został wniesiony przez osobę nieuprawnioną albo nie spełniał podstawowych wymogów ubiegania się o świadczenie.

- Najczęstszym powodem odmowy przyznania świadczenia kompensacyjnego był fakt, że problem zdrowotny, który był przyczyną hospitalizacji wnioskodawcy trwającej powyżej 14 dni, nie należał do działań niepożądanych szczepionki wymienionych w Charakterystyce Produktu Leczniczego przekazuje Rzecznik Praw Pacjenta.

Z kolei w sprawach, w których pobyt w szpitalu był krótszy niż 14 dni, odmowa była najczęściej związana z brakiem podstaw do stwierdzenia wstrząsu anafilaktycznego. W niewielkiej części spraw w oparciu o pozyskaną opinię medyczną stwierdzono brak związku między hospitalizacją a szczepieniem, mimo że problem zdrowotny występujący u wnioskodawcy został wymieniony wśród możliwych działań niepożądanych szczepionki (np. w związku z ustaleniem innej przyczyny powstania choroby lub pojawieniem się jej objawów po wielu miesiącach od szczepienia).

Do najczęstszych problemów zdrowotnych występujących w sprawach zakończonych decyzją o odmowie przyznania świadczenia należały:

• udar niedokrwienny mózgu
• zespół Guilain-Barré
• zawał serca
• zapalenie płuc
• omdlenie lub zasłabnięcie
• zatorowość płucna
• zakrzepica żył głębokich kończyn dolnych
• zakrzepica zatok mózgowych
• udar krwotoczny mózgu
• reakcja alergiczna
• COVID-19
• posocznica
• małopłytkowość
• niedokrwistość
• polineuropatia
• zapalenie mózgu lub rdzenia kręgowego

Do rozpatrzenia w 2023 roku pozostały 182 sprawy z roku ubiegłego.

Decyzje pozytywne

Spośród wydanych 758 decyzji niemal co czwarta (187) była pozytywna. W każdym postępowaniu opinię na podstawie zgromadzonej dokumentacji wydaje Zespół do spraw świadczeń, który składa się z lekarzy specjalistów z różnych dziedzin medycyny.

Prawie połowa decyzji pozytywnych (92) dotyczyła przypadków wstrząsu anafilaktycznego, który spowodował konieczność obserwacji pacjenta na szpitalnym oddziale ratunkowym, izbie przyjęć albo krótką hospitalizację.

Pozostałe sprawy, w których pobyt w szpitalu trwał co najmniej 14 dni, dotyczyły najczęściej następujących problemów zdrowotnych:

• zespół Guillain-Barré (26)
• zapalenie mięśnia sercowego lub osierdzia (14)
• zakrzepica z małopłytkowością (10)
• zakrzepica naczyń żylnych mózgu lub zatok opony twardej (8)
• małopłytkowość immunologiczna (6)

W odniesieniu do innych niż wstrząs działań niepożądanych średnia długość pobytu w szpitalu wyniosła 43 dni.

W sprawach dotyczących wstrząsu anafilaktycznego świadczenia wynosiły od 3 do 15 tys. zł, a średnia przyznana kwota to 5 146 zł. W przypadku pozostałych działań niepożądanych świadczenia wynosiły od 10 do 100 tys. zł, a średnia kwota to 33 990 zł. Maksymalna kwota w wysokości 100 tys. zł została przyznana 5 osobom. Łącznie Rzecznik przyznał 3 702 447,82 zł.

Niemal 90% decyzji o przyznaniu świadczenia dotyczyła osób w wieku od 18 do 70 lat. Osób powyżej 70. roku życia dotyczyły cztery sprawy zakończone przyznaniem świadczenia. Dzieci do 11. roku życia obejmowało pięć złożonych wniosków, ale żaden z nich nie został rozpatrzony pozytywnie. Z kolei w grupie wiekowej 12-17 lat Rzecznik wydał 16 pozytywnych decyzji. Dotyczyły przypadków wstrząsu anafilaktycznego, zapalenia mięśnia sercowego, limfadenopatii oraz porażenia nerwu twarzowego.

Których szczepionek dotyczą decyzje?

Decyzje przyznające świadczenie dotyczyły szczepionek:

• Comirnaty (firmy Pfizer/BioNTech) - 96 świadczeń na 939 zgłoszeń
• Vaxzevria (AstraZeneca) - 52 świadczeń na 286 zgłoszeń
• Jcovden (Janssen) - 29 świadczeń na 103 zgłoszenia
• Spikevax (Moderna) - 10 świadczeń na 94 zgłoszenia

Zgodnie z przepisami Rzecznik rozpatruje wnioski o świadczenia, które dotyczą działań niepożądanych przewidzianych odrębnie (w Charakterystyce Produktu Leczniczego) w stosunku do każdej ze szczepionek. Potrzeba dokonania zmian w tym zakresie jest cyklicznie oceniana przez Europejską Agencję Leków. Jeśli związek danej choroby ze szczepieniem zostanie w przyszłości potwierdzony, Rzecznik będzie mógł powrócić do już rozpatrzonych spraw i zmienić swoją decyzję. Z kolei osoby, które nie złożyły wcześniej wniosku, będą mogły w takim przypadku zrobić to w ciągu roku od dodania choroby do listy.

Do końca 2022 roku na całym świecie podanych zostało 13,17 mld dawek szczepionek przeciw COVID-19, a w Polsce - 57,78 mln. Do 31 grudnia 2022 roku w Polsce zarejestrowanych zostało 18 767 zgłoszeń niepożądanych odczynów poszczepiennych i niepożądanych zdarzeń medycznych, przy czym 83,6% spośród nich zostało zakwalifikowanych jako łagodne.

Od 2023 roku Fundusz obejmuje poza szczepieniami przeciwko COVID-19, również szczepienia obowiązkowe.