Kto jo je? Jak jo godom? Kaj jo żyja?

Projekt ten był inicjatywą społeczną, której realizacji podjęły się dwie absolwentki pietrowickiego gimnazjum: Magdalena Stojer oraz Edyta Mludek. Patronat nad projektem objął Theodor-Heuss-Kolleg z Berlina (Program Fundacji Robert Bosch Stiftung oraz Stowarzyszenia MitOst e.V.) oraz Andrzej Wawrzynek wójt gminy Pietrowice Wielkie, który udostępnił organizatorkom i uczestnikom projektu pomieszczenia seminaryjne oraz przeznaczył (podobnie jak THK) środki na projekt.

W ramach wstępu do projektu 9 kwietnia odbyła się wycieczka rowerowa śladami trój-kulturowości gminy Pietrowice Wielkie. Brunon Stojer, pasjonat lokalnej historii, gwary i kultury, objaśniał gimnazjalistom (i nie tylko!) zawiłości historyczno-etniczne okolic Pietrowic Wielkich. Młodzież przekraczając rowerami dawniej istniejące granice państwowe i kościelne m.in. odkrywała zachowane przykłady architektury poprzednich epok, np.  zabudowę frankońską; zastanawiała się, jak to możliwe, że w Makowie na tablicy z 1905 roku widnieją napisy w języku polskim; odczytywała napisy w języku morawskim na ostatnim takim zachowanym nagrobku na cmentarzu w Pietrowicach Wielkich; próbowała ustalić, skąd na pograniczu śląsko-morawskim tyle figur św. Jana Nepomucena.

10, 16 i 17 kwietnia w Centrum Społeczno-Kulturalnym w Pietrowicach Wielkich odbyły się warsztaty tematyczne. Uczestnicy warsztatów zastanawiali się nad tym czym w ogóle jest kultura, tożsamość czy język, a już w szczególności czym różni się język standardowy/literacki od gwary. Wspólnymi siłami próbowano ustalić skąd w Gminie Pietrowice Wielkie wzięła się gwara morawsko-śląska i co ją charakteryzuje.

Młodzież miała także możliwość sprawdzenia swoich umiejętności mówienia w gwarze śląsko-morawskiej próbując swych sił, np. jako tłumacze „polsko-śląsko/morawscy” i starając się przełożyć, np. kawały czy 10 przykazań zapisane w języku polskim  na „nasze”. Uczestnicy warsztatów wykazali się również sporą kreatywnością podczas wymyślania i przedstawiania reklam przedmiotów o śląskich lub morawskich nazwach, takich jak np.  szczewiki albo gardinsztanga. Z chęcią zaangażowali się także w akcję obklejania Pietrowic Wielkich kartkami z śląskimi/morawskimi napisami: dzięki temu na różnych przedmiotach lub obiektach znajdujących się we wsi przez parę dni można było zobaczyć napisy z ich śląskimi/morawskimi nazwami, np. na drzewie wisiał napis strom, na bramie wrata, na domu chałupa, na skrzynce pocztowej bryfkastla, czy na drzwiach dwerzi.

W czasie trwania warsztatów wszyscy uczestnicy (ok. 10-15 osób) mieli możliwość swobodnego rozmawiania w gwarze, odkrywania ciekawych aspektów historyczno-kulturowych swojej małej ojczyzny i zastanawiania się nad jej osobliwościami, oczywiście dobrze się przy tym bawiąc.

Magdalena Stojer