Historia przesyłek – czyli od posłańca do kuriera

Firmy kurierskie działają w Polsce stosunkowo krótko, a mimo to zajmują znaczące miejsce w krajowej gospodarce. O dynamice polskiego rynku usług kurierskich świadczy jego wartość. W 2010 roku operatorzy niepubliczni zrealizowali ogółem 3,5 mld usług pocztowych, które wypracowały ponad 1,3 mld zł przychodu. Jednak czy zastanowiliśmy się kiedyś jak powstał ten rynek? Kto zapoczątkował usługi pocztowe w Polsce i na świecie?

Historia powstania usług kurierskich związana jest bezpośrednio z wyodrębnieniem tego segmentu z rynku pocztowego. Pierwsza na świecie poczta powstała w starożytnym Rzymie, gdzie dzięki dobrze funkcjonującej infrastrukturze transportowej możliwe było dostarczanie przesyłek bezpośrednio od nadawcy do odbiorcy. W Polsce, od początku istnienia, poczta powiązana była z władcą i dworem, skąd rządzący wysyłali wiadomości za pośrednictwem posłańców – komorników.

Pierwsza formalnie zorganizowana struktura pocztowa została zapoczątkowana w 1558 roku przez króla Zygmunta Augusta, który ustanowił stałe połączenie pocztowe między Krakowem a Wenecją. Z biegiem lat rynek poczty polskiej przeszedł szereg zmian, co było spowodowane bezpośrednio otoczeniem w jakim przyszło mu funkcjonować. W czasach gospodarki rynkowej kształt usług uzależniony jest od potrzeb klientów, poziomu sprzedaży, a tym samym wielkości produkcji towarów i usług. Kluczem do sukcesu staje się szybki dostęp do informacji, a także bezpieczne oraz terminowe dostarczanie towarów i dokumentów. W Polsce poza Pocztą Polską takimi usługami zajmowały się firmy transportowe i spedycyjne, ale nie były w stanie sprostać rosnącym wymaganiom klientów, szczególnie co do szybkości i terminowości dostarczanych przesyłek.

Po II wojnie światowej w Polsce istniało tylko kilka firm, które świadczyły usługi transportowe i spedycyjne. Były to duże, scentralizowane przedsiębiorstwa państwowe, o rozbudowanej strukturze organizacyjnej i przestrzennej, oferujące wąski zakres usług (np. Cargo, PKS, Hartwig). W związku z tym segment drobnych przesyłek leżał w zakresie kompetencji Poczty Polskiej.

- W czasach gospodarki centralnie sterowanej państwowe przedsiębiorstwa nie miały praktycznie żadnej konkurencji. Jeżeli dołożymy do tego brak doświadczenia i wykwalifikowanej kadry będziemy mieć pełen obraz jakości oferowanych usług. Dopiero rozwój gospodarki rynkowej wymusił konkurencję, co przełożyło się na szybkość i terminowości świadczonych usług – mówi Grzegorz Mazik-Wietrzyński z firmy kurierskiej 4Logis.pl.

Historia polskich usług kurierskich jest stosunkowo krótka. W 1978 roku powstało pierwsze prywatne przedsiębiorstwo Servisco Sp. z o.o. Spółka skorzystała na nieefektywnych strukturach Poczty Polskiej, która nie radziła sobie z dostarczaniem napływających do polski przesyłek z pomocą humanitarną. Kolejnym krokiem w kierunku zwiększenia konkurencyjności w branży było w 1984 roku podjęcie współpracy polskiej firmy spedycyjnej Cargo z największą na świecie firmą kurierską DHL Worldwide Express.

Wejście Polski w struktury Unii Europejskiej spowodowało przełamanie monopolu Poczty Polskiej. W 1997 roku rozpoczął się proces liberalizacji rynku usług pocztowych. Całkowite otwarcie rynku pocztowego w Unii zostało przesunięte z 2009 roku na 2011. Natomiast w Polsce rynek ten będzie w pełni zliberalizowany 1 stycznia 2013 roku.

(red)