W Rydułtowach o traumatycznym okresie dla wielu Ślązaków. Co przygotowano na Dzień Pamięci o Tragedii Górnośląskiej? [PROGRAM]

Był to traumatyczny okres dla wielu Ślązaków, który pozostawił niezagojone rany, dlatego tak istotnym jest pamięć o tych ciężkich wydarzeniach, bo jak powiedział jeden z rydułtowian „Młodzi nie wiedzą, starzy nie pamiętają”. Właśnie, by przypomnieć RCK „Feniks”, 27 stycznia zaprasza na dzień pamięci o Tragedii Górnośląskiej, który powstał we współpracy Centrum Dokumentacji Deportacji Górnoślązaków do ZSRR w 1945 roku oraz Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach. - Program wydarzenia zaspokoi zarówno tych którzy poszukują wiedzy historycznej, jak i doznań artystycznych -zapowiada Katarzyna Chwałek-Bednarczyk, dyrektor RCK.

PROGRAM:

• 15:00 Projekcja filmu „Jo był ukradziony — Tragedia Górnośląska” (2019), sala kinowa, wstęp wolny

Film o wydarzeniach z 1945 roku na Górnym Śląsku, o Ślązakach, deportowanych na Wschód. „Jo był Ukradziony”, to film dokumentalny, opowiadający tragiczną historię deportowanych w 1945 roku Ślązaków, represje, aresztowania, przesłuchania i zsyłki na wschód Związku Radzieckiego. Był to tragiczny czas zniewolenia dla Polski i Polaków, a dla różnych grup etnicznych, zamieszkujących Polskę, a w szczególności dla Ślązaków, okres terroru.

Reżyseria: Adam Grzegorzek

Czas trwania: 40 minut.

• 16:00 Prelekcja „Centrum Dokumentacji Deportacji Górnoślązaków do ZSRR w 1945 roku - na straży zapomnianej górnośląskiej historii”, Judyta Olszowska, sala kameralna II, wstęp wolny

Centrum Dokumentacji Deportacji Górnoślązaków do ZSRR w 1945 roku w Radzionkowie powstało dzięki staraniom gminy Radzionków, katowickiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej oraz prywatnych osób – deportowanych i ich rodzin. W projekt włączyło się również 29 śląskich samorządów, które wsparły placówkę finansowo. Oficjalne otwarcie Centrum miało miejsce 14 lutego 2015 roku. Centrum aspiruje do bycia swoistym pomnikiem pamięci dla tysięcy Górnoślązaków wywiezionych wbrew swojej woli do ZSRR w 1945 roku m.in. na dzisiejsze tereny Syberii, Kamczatki, Ukrainy, Białorusi, Kazachstanu, Turkmenistanu oraz Gruzji. Wielu z nich już nigdy nie wróciło do swoich domów. Rozpad Związku Radzieckiego i zmiana ustroju politycznego w Polsce sprawiły, że zaczęto prowadzić szeroko zakrojone badania naukowe na temat wydarzeń roku 1945 na Górnym Śląsku. Powstały pamiątkowe tablice, organizowane są panele dyskusyjne, a Centrum Dokumentacji Deportacji mieszczące się w Radzionkowie, ma niejako spinać klamrą te działania. Poza działalnością wystawienniczą Centrum pełni rolę placówki badawczej i archiwalnej – gromadzi wszelkie możliwe do pozyskania dokumenty, publikacje i książki poświęcone tematowi wywózek Górnoślązaków do Związku Radzieckiego w 1945 roku, a każdy odwiedzający placówkę może z tych zasobów skorzystać.

• 17:00 Spektakl „Jo był ukradziony”, Teatr SAFO, sala teatralna, bilety: 15 zł

Na podstawie książki, pod tym samym tytułem, wydanej z inicjatywy Stowarzyszenia Moje Miasto teatr SAFO stworzył sztukę o tym samym tytule, która miała swoją premierę w 2017 roku. Spektakl jest wręcz dokumentalnym zbiorem relacji świadków, opowieścią o traumie, która jest dziedziczona przez następne pokolenia. Kiedy spektakl został ponownie wzięty na warsztat w 2020 roku, teatr rozłożył go na części pierwsze i potem poskładał. Wyrzucił to co niepotrzebne. Dosłowność zastąpił symbolem skrupulatnie przekuwając relacje o Tragedii Górnośląskiej na język teatru.

Reżyseria i scenariusz: Katarzyna Chwałek-Bednarczyk

Obsada: Zuza Pawlak, Paulina Pierchała, Remigiusz Michalik, Patryk Kłosek, Sławek Zawisz, Michał Hajduczek.

• 18:00 Prelekcja dra Mateusza Sobeczko „Jo był ukradziony”. Tragedia Górnośląska 1945. Deportacje Górnoślązaków do ZSRR w 1945 roku, sala kameralna I, wstęp wolny

Dr Mateusz Sobeczko – urodzony w Rydułtowach, historyk i archiwista. Od 2012 roku jest pracownikiem Polskiej Akademii Nauk Archiwum w Warszawie Oddziału w Katowicach. W latach 2012-2014 oraz 2016-2017 pracownik naukowy w Zakładzie Historii Najnowszej po 1945 roku Instytutu Historii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Angażuje się szeroko w promowanie nauki i historii, poprzez organizację konferencji, wystaw, wykładów, szkoleń i warsztatów. Autor kilkunastu publikacji naukowych, w tym m.in. monografii: Polska Zjednoczona Partia Robotnicza w Katowicach wobec Kościoła katolickiego w latach 1970-1980. Katowice 2017, Kościół i parafia Matki Bożej Uzdrowienia Chorych w Rydułtowach-Orłowcu w latach 1980-2022, Katowice-Rydułtowy 2022 oraz współautorem książek: „Jo był ukradziony”. Tragedia Górnośląska. Ziemia rybnicka. Katowice-Rydułtowy (3 wydania w 2016, 2018 i 2020 roku), „Był naprawdę dobry”. Działalność księdza Franciszka Blachnickiego w parafii Świętego Jerzego w Rydułtowach. Katowice-Rydułtowy 2018 oraz „Pionier w likwidacji niskiej emisji”. Ciepłownia Rydułtowy w latach 1993-2018. Katowice-Rydułtowy 2020. Jego zainteresowania badawcze skupiają się w kręgu historii Kościoła katolickiego, historii Śląska i okresu PRL-u. Prowadzi badania nad historią turystyki. Prywatnie kocha podróże, muzykę klasyczną i malarstwo.

• 19:00 Rekonstrukcja wywózki do ZSRR, parking przed RCK (wydarzenie zależne od warunków atmosferycznych)

^{źródło: RCK}