Uchwała antysmogowa. Jak do restrykcji podchodzą gminy Raciborszczyzny?

Uchwała sejmiku województwa śląskiego w sprawie wprowadzenia na obszarze województwa ograniczeń w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw, weszła w życie 1 września 2017 r. Ma wyeliminować zatruwające powietrze urządzenia grzewcze i obowiązuje na terenie całego województwa śląskiego, a regulacjom, które wprowadza uchwała, muszą podporządkować się mieszkańcy województwa. Termin wymiany pieca lub kotła zależy od czasu jego użytkowania. Likwidacja kotłów pozaklasowych, eksploatowanych powyżej 10 lat od daty ich produkcji lub bez tabliczki znamionowej, musi nastąpić do końca 2021 roku.

Chcąc dowiedzieć się, jak regulacje postrzegają gminy wiejskie i miejsko-wiejskie powiatu raciborskiego zwróciliśmy się do urzędów poszczególnych samorządów z pytaniami. Rozeznaliśmy, jak gminy podchodzą do restrykcji; czy w samorządach mają policzone, bądź zamierzają policzyć, ile na terenie gmin będzie nielegalnych kotłów wraz z początkiem nowego roku oraz jak planują przeprowadzać po nowym roku kontrole. Oto co ustaliliśmy.

Pietrowice Wielkie

– Zdajemy sobie sprawę, że część mieszkańców bez wsparcia finansowego nie jest w stanie przeprowadzić modernizacji systemu grzewczego. W celu pomocy naszym mieszkańcom w zakresie pozyskania dofinansowania do wymiany kotła CO uruchomiliśmy punkt doradczy w zakresie możliwości pozyskania środków finansowych na tego typu inwestycje. Pracownik urzędu gminy pomaga mieszkańcom złożyć wniosek w ramach programu Czyste Powietrze – odpowiada sekretarz Gabriel Kuczera. I dodaje, że samorząd realizuje również Gminny Program Ograniczenia Niskiej Emisji, w ramach którego mieszkańcy otrzymują wsparcie finansowe. – Informujemy też naszych mieszkańców o możliwości skorzystania z ulgi termomodernizacyjnej. Łącząc te trzy źródła wsparcia, mieszkańcy chętniej podejmują decyzje o wymianie nieekologicznego źródła ciepła – podkreśla.

Sekretarz Kuczera wyjaśnia, że obecnie urząd nie ma policzonych wszystkich kotłów, które powinny być zlikwidowane do końca bieżącego roku. – Przy weryfikacji na pewno korzystać będziemy z planowanej Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków oraz danych, które pozyskaliśmy w trakcie dotychczasowych kontroli – zapowiada.

Na pytanie odnośnie kontroli, Gabriel Kuczera odpowiada, że w urzędzie są już upoważnione osoby, które przeprowadzają kontrole kotłowni w zakresie jakości paliwa, zgodnie z obecnie obowiązującymi w tym zakresie przepisami. – Osoby te w kolejnym roku będą prowadziły kontrole również w zakresie likwidacji kotłów pozaklasowych eksploatowanych powyżej 10 lat od daty ich produkcji lub bez tabliczki znamionowej – precyzuje urzędnik.

Rudnik

Tomasz Kruppa, wicewójt Rudnika przypomina, że uchwała antysmogowa jest aktem przyjętego prawa miejscowego, a gmina, jako Jednostka Samorządu Terytorialnego (JST) zobligowana jest do przestrzegania prawa. – Wątpliwość, która wystąpiła podczas dyskusji podjętej na szczeblu gminnym, czy też powiatowym, dotyczyła w pierwszej kolejności terminu wejścia restrykcji, a mianowicie w połowie sezonu grzewczego na przełomie roku 2021 – 2022. Trzeba przyznać, że to „sztuczny termin” oderwany od czasu trwania sezonu grzewczego, bardzo niedogodny i niepraktyczny z punktu widzenia procesu planowania, wymiany instalacji i jej rozruchu. Owocem tych dyskusji jest wystosowany pisemny apel włodarzy Powiatu Raciborskiego do Marszałka Województwa Śląskiego, aby ten termin wydłużyć, przynajmniej do końca sezonu grzewczego roku 2022 – mówi wicewójt Kruppa.

Na pytanie o przeliczanie kotłów, które wraz z nowym rokiem będą nielegalne, Tomasz Kruppa odpowiada, że z informacji rządowych, jakie dotarły do JST inwentaryzacją źródeł ciepła w sposób kompleksowy ma się zająć Główny Urząd Nadzoru Budowlanego tworząc Centralną Ewidencję Emisyjności Budynków (CEEB), gdzie zgodnie z projektem po stworzeniu CEEB mają w niej być gromadzone dane i informacje na temat źródeł ciepła, jakimi ogrzewane są lokale i budynki w Polsce. – Czy są one np. podłączone do sieci ciepłowniczej, czy opalane kopciuchami. Zewidencjonowane mają być źródła ciepła do 1MW. Na chwilę obecną gmina ewidencjonuje źródła ciepła w tych budynkach, których właściciele skorzystali z gminnego programu niskiej emisji w ramach „Programu Ograniczenia Niskiej Emisji na terenie Gminy Rudnik” czy rządowego programu Czyste Powietrze – precyzuje zastępca Piotra Rybki.

– Na chwilę obecną czekamy na rządowe wytyczne w tej sprawie, gdyż jak wspomnieliśmy wcześniej, Główny Urząd Nadzoru Budowlanego pracuje nad systemem ewidencji (CEEB) i trudno nam dzisiaj określić, na jakiej zasadzie oraz za pomocą jakich narzędzi prawnych miałyby odbywać się kontrole źródeł ciepła na terenie gmin – odpowiada wicewójt.

Kuźnia Raciborska

– Uchwała antysmogowa przyjęta przez Sejmik Województwa Śląskiego, jako akt prawa miejscowego, obliguje gminy województwa śląskiego do przestrzegania zawartych w niej zapisów. Gmina Kuźnia Raciborska postępuje zgodnie z treścią przepisów zawartych w przedmiotowej uchwale – odpisała na zapytanie Nikol Kawalec, inspektor ds. ochrony środowiska z referatu ochrony środowiska i rolnictwa Urzędu Miejskiego w Kuźni Raciborskiej.

Urzędniczka precyzuje, że baza danych dotycząca jakich kotłów używają mieszkańcy gminy, obejmuje wyniki ankietyzacji realizowanej podczas opracowywania „Planu gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Kuźnia Raciborska”. A także: szczegółowe dane dotyczące zrealizowanych modernizacji indywidualnych kotłowni w nieruchomościach prywatnych z pomocą gminy (dotacje w ramach PONE do 6 000 zł w latach 2017 – 2018), szczegółowe dane zrealizowanych modernizacji kotłowni w ramach programu Czyste Powietrze (istniejący punkt konsultacyjny Czyste Powietrze od 2019 roku), szczegółowe dane dotyczące nieruchomości, których właściciele przystąpili do udziału w ramach projektu partnerskiego pn. „Odnawialne źródła energii poprawą jakości środowiska naturalnego na terenie Gmin Partnerskich: Tarnowskie Góry, Gaszowice, Jejkowice, Lyski, Krupski Młyn, Kuźnia Raciborska, Nędza, Lelów, Psary, Sośnicowice, Tworóg” (45 pomp c.o. + c.w.u. oraz 25 kotłów na biomasę), szczegółowe dane dotyczące wydanych wniosków i zgód na podłączenie do sieci gazowej na terenie gminy Kuźnia Raciborska oraz szczegółowe dane dotyczące kontroli indywidualnych palenisk realizowanych w ramach m.in. ogłoszonych alarmów smogowych. – Biorąc pod uwagę powyższe oraz planowaną na dniach ankietyzację indywidualnych nieruchomości w ramach zlecenia opracowania „Programu Ograniczania Niskiej Emisji dla Gminy Kuźnia Raciborska na lata 2021 – 2023”, gmina Kuźnia Raciborska, z początkiem 2022 roku, będzie dysponować pełnymi danymi dotyczącymi liczby nielegalnych kotłów na swoim terenie – przekazuje pani inspektor.

A co z kontrolami? – Procedura przeprowadzania kontroli nielegalnych kotłów na terenie gminy Kuźnia Raciborska po 1 stycznia 2022 roku, będzie wykonywana zgodnie z zapisami tego aktu prawa miejscowego. Nie planuje się na dzień dzisiejszy powstania specjalnej komórki w tutejszym urzędzie miejskim – wyjaśnia Nikol Kawalec.

Kornowac

Radosław Łuszcz, sekretarz Kornowaca tłumaczy natomiast, że gmina stara się wspomóc mieszkańców i od 2018 r. w ramach Programu Ograniczania Niskiej Emisji dopłaca do wymiany starych źródeł ciepła do 50% kosztów kwalifikowanych, nie więcej niż 6 tys. zł. – Ponadto realizujemy teraz projekt „Łączy nas energia. Montaż instalacji OZE w budynkach mieszkalnych”, w ramach którego powstaną na terenie naszej gminy instalacje fotowoltaiczne, pompy ciepła i kolejne instalacje solarne – wylicza.

Sekretarz, odpowiadając na pytanie dotyczące liczenia kopciuchów, mówi, że obecnie samorząd nie ma policzonych starych źródeł ciepła. Jednocześnie dodaje, że gminy w tym ma wspomóc Centralna Ewidencja Emisyjności Budynków, która posłuży do identyfikowania źródeł niskiej emisji z budynków.

– Do ewentualnych kontroli nie będziemy tworzyli nowych komórek organizacyjnych – kontrole będą przeprowadzać ci sami pracownicy, którzy robią to aktualnie – dowiadujemy się od sekretarza.

Krzanowice

A jak Krzanowice podchodzą do restrykcji? – Gmina podchodzi bardzo poważnie do restrykcji wprowadzonych w naszym województwie uchwałą antysmogową. W związku z tym wdrożyliśmy już w 2017 roku gminny program dofinansowania do kosztów poniesionych na modernizację źródeł ciepła, który jest realizowany do dziś. Do końca 2020 r. z Programu Ograniczenia Emisji na terenie gminy Krzanowice skorzystało 105 właścicieli budynków mieszkalnych. W bieżącym roku zwiększono środki na ten cel, z programu skorzysta jeszcze 110 wnioskodawców. Łącznie wymienionych zostanie do końca tego roku około 220 źródeł ciepła przy pomocy dofinansowania z naszych programów. Liczbę modernizacji w ramach programu POE w kolejnych latach zaplanowano na poziomie 50 źródeł ciepła rocznie. Poza tym w sierpniu ubiegłego roku na mocy podpisanego porozumienia z Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach utworzyliśmy w naszym urzędzie punkt konsultacyjny Czyste powietrze, w ramach którego nasz pracownik pomaga mieszkańcom w uzyskaniu dotacji również i z tego programu. Zmodernizowaliśmy też systemy grzewcze w budynkach będących własnością gminy – odpowiada sekretarz Joanna Tkocz.

Ponadto pani sekretarz wyjaśnia, że obecnie gmina nie posiada danych, ile jest jeszcze starych kotłów tzw. kopciuchów podlegających obowiązkowi wymiany. I podkreśla, że narzędziem, które posłuży do identyfikowania źródeł niskiej emisji z budynków, będzie Centralna Ewidencja Emisyjności Budynków (CEEB).

Joanna Tkocz, odpowiadając na pytanie dotyczące kontroli po nowym roku, mówi, że te będą przeprowadzane zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska przez upoważnionych pracowników. – Nie przewidujemy powołania po nowym roku specjalnej komórki do tego zadania. Ewentualne kontrole będą przeprowadzane w dotychczasowy sposób – dowiadujemy się.

Krzyżanowice

Jeśli chodzi o gminę Krzyżanowice, to wicewójt Wolfgang Kroczek mówi, że gmina na bieżąco informuje mieszkańców o zasadach zawartych w uchwale antysmogowej oraz pomaga wyliczyć termin wymiany konkretnych kotłów. – Ponieważ w wielu przypadkach istnieje potrzeba dogłębnej analizy, aby odnieść się do właściwego terminu – wyjaśnia.

Wicewójt, odpowiadając na pytanie dotyczące przeliczania kotłów mówi, że gmina posiada częściowy wykaz zainstalowanych źródeł ciepła w domach jednorodzinnych, pozyskany podczas realizacji programów ograniczania niskiej emisji. – Nie przewidujemy sporządzania odrębnego wykazu nieruchomości, których uchwała antysmogowa zobowiązuje do wymiany źródeł ciepła. Jednak prawdopodobnie w drugiej połowie roku będziemy współtworzyć rejestr wszystkich kotłów na terenie gminy w ramach Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków, który obliguje wszystkich właścicieli nieruchomości do składania deklaracji o posiadanym źródle ciepła – mówi Wolfgang Kroczek.

A co z kontrolami? – Gmina na bieżąco prowadzi kontrole palenisk opalanych paliwami stałymi. Kontrole będziemy kontynuować również w roku następnym. Nie przewiduje się powoływania specjalnych komisji – odpowiada zastępca Grzegorza Utrackiego.

Nędza

Dotychczas nie otrzymaliśmy odpowiedzi ze strony Urzędu Gminy w Nędzy.