Zasiłek macierzyński. Komu przysługuje? Ile wynosi?

Zasiłek macierzyński przysługuje z tytułu urodzenia dziecka, ale też przyjęcia na wychowanie dziecka do lat 7 (do 10 lat, jeśli otrzymało decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego). Prawo do zasiłku macierzyńskiego mają osoby, które podlegają ubezpieczeniom społecznym, w tym ubezpieczeniu chorobowemu. - Przypominam, że ubezpieczenie chorobowe jest obowiązkowe dla osób zatrudnionych na umowę o pracę, natomiast między innymi zleceniobiorców czy osób prowadzących własne firmy - ubezpieczenie to jest dobrowolne - tłumaczy Beata Kopczyńska, regionalny rzecznik prasowy ZUS w województwie śląskim.

Kiedy zasiłek macierzyński trwa dłużej?

Zasiłek macierzyński wypłacany jest za okres urlopu macierzyńskiego albo urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego. Kobieta, która urodzi jedno dziecko przy jednym porodzie lub przyjmie jedno dziecko na wychowanie do lat 7 (ewentualnie do lat 10 - jeśli dziecko otrzymało decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego) czas wypłaty takiego świadczenia przysługuje do 52 tygodni. Jeżeli mama urodziła bliźniaki lub trojaczki, to wówczas okres pobierania zasiłku macierzyńskiego wydłuża się o kilkanaście tygodni, odpowiedni do 65 lub 67 tygodni. Przy większej liczbie dzieci - okres zasiłku wydłuża się i maksymalnie może trwać do 71 tygodni. Co ważne przepisy pozwalają na to, by część zasiłku (do 16 tygodni) zostawić na później i wykorzystać go do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko skończy 6 lat.

- Zasiłek macierzyński mogą pobierać również ojcowie dziecka, jednak z naszych statystyk wynika, że w większości z tego świadczenia korzystają kobiety. W oddziale ZUS w Rybniku w okresie od stycznia do kwietnia br. zasiłek macierzyński pobierało 4049 osób, zarówno kobiet, jak i panów - informuje rzeczniczka.

Jaka płaca taki zasiłek

Wysokość zasiłku uzależniona jest od podstawy, od której odprowadzane są składki, czyli najczęściej od osiąganego wynagrodzenia. Im to wynagrodzenie wyższe, tym wyższe są odprowadzane składki, a w konsekwencji wyższe świadczenie dla rodziców maluszków. Wpływ na wysokość pobieranego świadczenia ma nasze średnie wynagrodzenie z ostatnich 12 miesięcy - mówi Beata Kopczyńska.

W przypadku kobiet prowadzących własną działalność gospodarczą i podlegających dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu wysokość zasiłku jest ustalana na podstawie miesięcznego przychodu za okres 12 miesięcy kalendarzowych przed porodem. Składka ta jest dobrowolna. Jednak w tym przypadku przepisy zawierają limit: maksymalna wysokość podstawy składek na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe wynosi 250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.

Średnia wysokość zasiłku macierzyńskiego w województwie śląskim to 2,5 tys. zł, ale są mamy, których kwota świadczenia kilkakrotnie przekracza tę sumę. Najwyższy zasiłek macierzyński wypłacany w tym okresie przez rybnicki ZUS wynosił ponad 24 tys. zł i trafia na konto mamy, zatrudnionej na umowę o pracę.

100% czy 60%?

Zasada jest taka: za okres urlopu macierzyńskiego 20 tyg. (przy urodzeniu jednego dziecka przy jednym porodzie) i 6 tygodni urlopu rodzicielskiego (przy urodzeniu jednego dziecka przy jednym porodzie) zasiłek macierzyński wynosi 100 proc. podstawy wymiaru. Za pozostałe 26 tyg. urlopu rodzicielskiego - 60 proc. podstawy wymiaru. Rodzice mogą jednak zdecydować, że chcą otrzymywać zasiłek macierzyński w takiej samej wysokości za okres, który odpowiada urlopowi macierzyńskiemu (urlopowi na warunkach urlopu macierzyńskiego) i urlopowi rodzicielskiemu. Będzie on wtedy wynosił 80% podstawy wymiaru, czyli przeciętnego wynagrodzenia lub przychodu za ostatnie 12 miesięcy. Wystarczy, że w ciągu 21 dni od porodu lub przyjęcia dziecka na wychowanie złożą wniosek o zasiłek macierzyński za cały okres urlopu macierzyńskiego (urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego) i rodzicielskiego. Zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego możesz wykorzystać jednorazowo albo w częściach (maksymalnie czterech) będących wielokrotnością tygodnia.

Tylko dla ojców

Ubezpieczony ojciec wychowujący dziecko ma prawo do zasiłku macierzyńskiego przez okres ustalony jako okres urlopu ojcowskiego w wymiarze do 2 tygodni, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 24 miesięcy życia. Urlop ojcowski oraz zasiłek macierzyński za okres tego urlopu może zostać wykorzystany jednorazowo albo w nie więcej niż 2 częściach, z których kolejna nie musi przypadać bezpośrednio po poprzedniej części urlopu ojcowskiego. Żadna z części urlopu ojcowskiego nie może być krótsza niż tydzień.

^{źródło: ZUS}