Zwolnienie lekarskie to nie urlop

– Przedstawiciele ZUS kontrolują osoby przebywające na urlopach zdrowotnych (L4). Co jest sprawdzane w ramach takich kontroli?

– Zgodnie z ustawowymi uprawnieniami Zakład Ubezpieczeń Społecznych kontroluje prawidłowość orzekania o czasowej niezdolności do pracy oraz prawidłowość wykorzystywania zwolnień lekarskich. Kontrola prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do pracy polega na wezwaniu chorego na badanie do lekarza orzecznika i sprawdzeniu czy chory na dzień kontroli jest wciąż czasowo niezdolny do pracy, czy też choroba ustąpiła. Innymi słowy, lekarz orzecznik sprawdza czy wystawiający zwolnienie lekarskie lekarz prawidłowo ocenił stan zdrowia pacjenta i stan na jaki orzeczona zastała niezdolność. Kontrola może być przeprowadzona także w oparciu o dokumentację medyczną. Gdy w wyniku takiej kontroli lekarz orzecznik stwierdzi, że ubezpieczony jest już zdolny do pracy, to wypłata zasiłku zostaje wstrzymana, a ubezpieczony następnego dnia powinien zgłosić się do pracy.

Natomiast kontrola prawidłowości wykorzystania zwolnień lekarskich przeprowadzana jest przez pracowników wydziału zasiłków ZUS. Pracownik ZUS udaje się do miejsca zamieszkania, bądź miejsca wskazanego na zwolnieniu lekarskim, pod którym przebywa chory, albo też do takiego miejsca, gdzie istnieją uzasadnione przesłanki, iż może przebywać osoba przebywająca na zwolnieniu lekarskim. Podczas kontroli pracownicy ZUS sprawdzają czy zwolnienie lekarskie jest wykorzystywane w sposób właściwy, czy kontrolowana osoba jest w domu, czy stosuje się do zaleceń lekarza prowadzącego, czy nie wykonuje pracy zarobkowej bądź innej aktywności, która może opóźnić proces rekonwalescencji. Warto pamiętać, iż każde zwolnienie jest zwolnieniem od wykonywania jakiejkolwiek pracy zarobkowej oraz wszelkich czynności, które mogą utrudnić powrót do zdrowia i wydłużyć czas rekonwalescencji. Pracownik, który w czasie trwania zwolnienia lekarskiego wykonuje pracę zarobkową lub wykorzystuje to zwolnienie niezgodnie z jego celem, musi liczyć się z tym, że straci prawo do zasiłku chorobowego. Podwodne sesje zdjęciowe, pielgrzymki do miejsc kultu religijnego w Europie, wakacje w Meksyku, remont mieszkania czy wycinka drzewa albo dodatkowa praca zarobkowa to tylko niektóre przykłady jak osoby przebywające na zwolnieniach lekarskich wykorzystują je niezgodnie z przeznaczeniem. Zwolnienie nie może pełnić roli swoistego urlopu.

Jak już wspominałam wyżej, obowiązek sprawdzenia tytułu do wypłaty świadczenia wynika wprost z ustawy. Działanie instytucji ma zabezpieczyć interes wszystkich klientów. Symulanci, czy też osoby, które w nieuzasadnionych przypadkach pobierają zasiłek chorobowy, oszukują tych uczciwie pracujących, sąsiadów, przyjaciół, ale też swoich kolegów z pracy, którzy w tym czasie muszą za nich wykonać ich obowiązki oraz zadania.

Warto pamiętać, że kontrole wykorzystywania zwolnień lekarskich mogą prowadzić i prowadzą również pracodawcy, którzy zatrudniają powyżej 20 pracowników.

– Co dzieje się w sytuacji, gdy kontrolerzy nie zastaną osoby przebywającej na zwolnieniu zdrowotnym w jej miejscu zamieszkania?

– Jeśli ubezpieczonej lub ubezpieczonego nie ma w domu, powinni wyjaśnić powód swojej nieobecności w terminie 7 dni od daty kontroli. Jeśli osoba mieszka sama, może wyjść do sklepu po podstawowe produkty żywieniowe lub do apteki, co można potwierdzić paragonem. Jeśli wybrana osoba jest u lekarza lub na rehabilitacji powinna dołączyć odpowiednie zaświadczenie. Jeżeli w trakcie kontroli nie zastano chorego w domu, pracownicy ZUS pozostawiają pismo informujące o przeprowadzonej kontroli – w skrzynce pocztowej, pełnoletniemu domownikowi, który podpisem zobowiązuję się do przekazania pisma osobie kontrolowanej bądź pismo zostaje wysłane pocztą.

– A jak wygląda to w przypadku kobiet w ciąży, które często przebywają na zwolnieniu lekarskim ze względu na czynniki ryzyka związanego z wykonywaną pracą (długotrwały dojazd do pracy, stres itp.), ale nie mają zalecenia lekarskiego nakazującego im nieustanne przebywanie w miejscu zamieszkania?

– Kobiety w ciąży przebywające na zwolnieniu lekarskim, jak każda inna osoba, powinny stosować się do zaleceń lekarza prowadzącego. Każda zmiana miejsca pobytu powinna być konsultowana z lekarzem prowadzącym i fakt ten powinien być odnotowany w kartotece medycznej ubezpieczonej. Każde zwolnienie lekarskie powinno być wystawione na adres, pod którym chory lub chora przebywa w trakcie orzeczonej niezdolności do pracy – niekoniecznie jest to adres zameldowania. Ubezpieczona, jak i każdy inny przebywający na zwolnieniu lekarskim, zobowiązany jest do poinformowania pracodawcy i ZUS w terminie 3 dni o zmianie miejsca pobytu w czasie niezdolności do pracy.