Wizyta premiera w Jastrzębiu: W takich miejscach zaczynała się wolność [ZDJĘCIA], [FILM]

Wizyta szefa rządu w Jastrzębiu rozpoczęła się o godzinie 11.00 od udziału we mszy w kościele p.w. Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła. Kwadrans po godzinie 12.00 premier udał się na ulicę Jerzego Popiełuszki. Tam nastąpiło złożenie kwiatów pod tablicą upamiętniającą śp. Marię i Lecha Kaczyńskich oraz osoby, które zginęły w katastrofie smoleńskiej. O godzinie 13.00 rozpoczęły się uroczystości 39. rocznicy podpisania Porozumienia Jastrzębskiego i powstania NSZZ „Solidarność” w Jastrzębiu-Zdrowiu. Przemówienie premiera nastąpiło pod pomnikiem „Porozumienia Jastrzębskiego” przy kopalni Zofiówka.

- To tutaj robotnicy walczyli o naszą wolność, to tutaj wschód spotkał się z zachodem. Dziś dziękujemy bohaterom tamtych lat – mówił w Jastrzębiu premier Mateusz Morawiecki. - Robotnicy walczyli o godność, o normalność. Śpiewaliśmy wtedy utwór Mury Jacka Kaczmarskiego, wybrzmiewał w naszych domach i kościołach. Wierzyliśmy, że gdy przyjdzie wolność, to mury runą. Mury runęły, jednak architekci zmian postąpili inaczej, niż tego chcieliśmy i marzyło się robotnikom 1980 roku – dodał.

Nawiązując do postulatów pracowniczych, które zgłosili robotnicy w 1980 roku, premier wskazał, że jego rząd stara się realizować zobowiązania podjęte przez Solidarność i prowadzi politykę finansową państwa tak, aby bardziej sprawiedliwie dzielić owoce wzrostu gospodarczego. Wśród propracowniczych rozwiązań wdrożonych w ostatnich latach wymienił m.in. niedziele wolne od pracy w handlu, programy społeczne, wprowadzenie minimalnej stawki godzinowej i podnoszenie wynagrodzeń. – To jest kwintesencja polityki gospodarczej naszego państwa i tak długo, jak będziemy mieli możliwość realizacji tej polityki, to z tej drogi nie zejdziemy. „Solidarność dla wszystkich Polaków” to hasło, które nam przyświeca – zaznaczył premier.

Piotr Duda, przewodniczący Komisji Krajowej NSZZ Solidarność w swoim wystąpieniu wskazał, że strajki, które doprowadziły do podpisania Porozumienia Jastrzębskiego, były wyrazem odwagi górników oraz pracowników innych zakładów pracy, którzy przezwyciężyli lęk i wystąpili przeciwko systemowi komunistycznemu. – Systemowi, który zniewalał człowieka, ale też poprzez to zniewalał pracownika. Ludzie byli traktowani jak przedmioty, a nie jak podmioty – mówił Piotr Duda. Dodał, że uczestnicy strajków na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim dołożyli do żądań robotników z Gdańska i Szczecina, własne postulaty społeczne i pracownicze, m.in. zniesienie czterobrygadowego systemu pracy, czy wprowadzenie sobót wolnych od pracy.

W obchodach 39. rocznicy podpisania Porozumienia Jastrzębskiego wzięli udział m.in. uczestnicy strajków z sierpnia 1980 roku, sygnatariusz Porozumienia Jastrzębskiego Grzegorz Stawski, delegacja rządowa, przedstawiciele władz krajowych i regionalnych NSZZ Solidarność oraz komisji zakładowych związku, delegacje władz wojewódzkich i samorządowych, parlamentarzyści oraz mieszkańcy Jastrzębia-Zdroju. W składzie delegacji rządowej obok premiera Mateusza Morawieckiego byli m.in. minister rodziny, pracy i polityki społecznej Bożena Borys-Szopa, jej zastępca Stanisław Szwed oraz wiceminister energii Adam Gawęda.

Przypomnijmy, zawarte Porozumienie Jastrzębskie było trzecim, po gdańskim i szczecińskim, dokumentem podpisanym w tym okresie po negocjacjach pomiędzy władzą a robotnikami. W Porozumieniu Jastrzębskim strajkujący górnicy wywalczyli m.in. wolne soboty dla całej Polski oraz podnoszenie zarobków. Nastąpiło to dokładnie 3 września 1980 r. o godz. 5.45. Wówczas został formalnie podpisany dokument kończący strajk w KWK Manifest Lipcowy w Jastrzębiu-Zdroju: „Protokół porozumienia zawartego przez Komisję Rządową i Międzyzakładowy Komitet Strajkowy w dniu 3 września 1980 roku w Kopalni Węgla Kamiennego Manifest Lipcowy”.

Ze strony MKS „Protokół...” sygnowali: Jarosław Sienkiewicz (przewodniczący), Stefan Pałka i Tadeusz Jedynak (wiceprzewodniczący), Jan Jarliński, Piotr Musiał, Andrzej Winczewski, Marian Kosiński, Roman Kempiński, Mieczysław Sawicki, Kazimierz Stolarski, Ryszard Kuś, Wacław Kołodyński, Władysław Kołduński, Grzegorz Stawski; ze strony rządowej: wicepremier Aleksander Kopeć, z-ca członka Biura Politycznego i sekretarz KC PZPR Andrzej Żabiński, minister górnictwa Włodzimierz Lejczak, sekretarz KW PZPR w Katowicach Wiesław Kiczan, podsekretarz stanu w Ministerstwie Górnictwa Mieczysław Glanowski, I z-ca wojewody katowickiego Zdzisław Gorczyca, rektor Politechniki Śląskiej Jerzy Nawrocki.

W Porozumieniu Jastrzębskim potwierdzono ustalenia gdańskie, zniesiono 4-brygadowy system pracy w górnictwie (oznaczał on do tej pory konieczność pracy 7 dni w tygodniu). Władze zobowiązały się do przedstawienia Sejmowi PRL projektu obniżenia wieku emerytalnego w górnictwie. Ważnym ustaleniem było wprowadzenie od 1 stycznia 1981 r. wolnych wszystkich sobót i niedziel (w intencji przedstawicieli władz zapis dotyczył jedynie górników, ale w tekście porozumienia jasno tego nie zaznaczono, co spowodowało na początku 1981 r. konflikt o wolne soboty). Przedstawiciele rządu zgodzili się też na realizację szeregu postulatów socjalno-bytowych, m.in. wpisanie pylicy płuc do wykazu chorób zawodowych.