Antyszczepionkowcy rosną w siłę, sanepid bije na alarm

Przez lata powiat raciborski szczycił się bardzo wysoką wyszczepialnością dzieci. Oznacza to, że niemalże wszystkie dzieci były poddawane obowiązkowym szczepieniom, m.in. na tak groźne choroby jak błonica, gruźlica, krztusiec, odra, tężec, czy wirusowe zapalenie wątroby typu B. W ostatnich latach sytuacja zaczyna się zmieniać – na gorsze. Zaczęło się stosunkowo niewinnie. W 2015 roku na Raciborszczyźnie rodzice nie zaszczepili 21 dzieci. Rok później obowiązkowych szczepień nie przeszło już 55 dzieci. W 2017 roku niezaszczepionych dzieci było 92, a w pierwszym półroczu 2018 roku już 106.

Nie szczepią ze strachu

Lawinowy wzrost liczby niezaczepionych dzieci wiąże się z rosnącą popularnością tzw. ruchu antyszczepionkowego, który ma już charakter ogólnopolski. Jego zwolennicy nie dają wiary w pozytywny wpływ szczepionek na zdrowie ludzi. – Oni twierdzą, że dzieci umierają po szczepieniach, że to jest ludobójstwo, że szczepionki są produkowane ze ścieków, że obniżają odporność – mówi z przerażeniem Maria Dengel, kierownik sekcji epidemiologii w raciborskim sanepidzie.

W praktyce niepożądane odczyny poszczepienne (NOP), a więc zaburzenia stanu zdrowia dziecka po szczepieniu, są marginesem. W latach 2015 – 2017 w powiecie raciborskim odnotowano 13 (słownie: trzynaście) takich przypadków. Wszystkie miały łagodny przebieg (np. powiększenie węzłów chłonnych, płacz, wysypka).

O niezgłoszeniu niepożądanego odczynu poszczepiennego nie może być dziś mowy. – Ja uważam, że teraz lekarze działają na wyrost. Zgłaszają nawet drobne odczyny poszczepienne, bo są wystraszeni działaniem antyszczepionkowców. Jak myśmy byli mali to mówili tak: okłady z altacetu w miejscu wstrzyknięcia i samo zejdzie. Dziś zdarza się, że dziecko trafia do szpitala, bo przez trzy dni utrzymuje się dwucentymetrowy odczyn w miejscu szczepienia – mówi Maria Dengel.

Co z tą rtęcią?

Antyszczepionkowcy bardzo często używają również argumentu o obecności szkodliwej rtęci w szczepionkach (konkretnie mowa o tiomersalu – etylowej odmianie rtęci), co ma powodować autyzm, upośledzenie umysłowe lub zaburzenia osobowości. Sanepid potwierdza obecność tej substancji w niektórych szczepionkach. Pełni ona funkcję konserwantu. Sęk w tym, że stężenie rtęci w szczepionkach jest śladowe. Nawet sfinansowane przez antyszczepionkowców (organizacja Safe Minds) badania nie potwierdziły hipotez o rzekomym wpływie rtęci ze szczepionek na rozwój zaburzeń układu nerwowego. – W rybach zjadamy o wiele więcej rtęci i nikt się tym nie przejmuje – dodaje M. Dengel z sanepidu.

Kary finansowe

Racjonalne argumenty nie działają na antyszczepionkowców. Teoretycznie uchylanie się od obowiązku szczepień dzieci wiąże się też z karami finansowymi. Jednakże ich egzekucja jest długotrwała i nieskuteczna. Procedura działa według następującego schematu. Sanepid otrzymuje z przychodni informację, że rodzic nie przychodzi z dzieckiem na szczepienie. Wówczas sanepid wzywa takiego rodzica na rozmowę o ustawowym obowiązku szczepień ochronnych. Jeśli opiekun dziecka w dalszym ciągu nie wyraża zgody na szczepienie, sanepid wysyła drugie wezwanie. Opiekun dziecka w ciągu 14 dni od otrzymania wezwania powinien dostarczyć do Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej dokument potwierdzający wykonanie zaległych szczepień ochronnych u dziecka bądź zaświadczenie lekarskie o przeciwwskazaniu do szczepienia. Jeśli po upływie 14 dni rodzic nadal nie reaguje, sprawa kierowana jest do wojewody, który otrzymuje z sanepidu wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego i nałożenie grzywny w celu przymuszenia wraz z tytułem wykonawczym. Grzywny – nakładane wielokrotnie – nie mogą przekroczyć łącznie 50 tys. zł. Jednorazowo nie mogą być wyższe niż 10 tys. zł.

Spory w sprawie szczepień coraz częściej przenoszą się do sądu. W kwietniu „Rzeczpospolita” opisywała sprawę rodziców, którzy nie przyszli z córką na szczepienia. Służby sanitarne nakazały im zaszczepić ją przeciwko błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis, odrze, śwince i różyczce. Rodzice odmówili, zostały zasądzone grzywny. Naczelny Sąd Administracyjny orzekł, że nie tylko niezaszczepienie dziecka, ale nawet niestawienie się z dzieckiem na badanie kwalifikacyjne jest łamaniem prawa.