Zamiast słodkich batonów będą sałatki i jogurt

Do tej pory w wielu szkołach w kwestii doboru asortymentu do szkolnego sklepiku panowała „wolna amerykanka”. Wkrótce to ma się to zmienić. Polska – wzorem innych krajów europejskich – zamierza wprowadzić przepisy regulujące żywienie w szkołach. Projekt rozporządzenia ministra zdrowia precyzuje, co powinno znaleźć się w asortymencie. To oznacza, że z półek mają zniknąć produkty śmieciowe ze względu na wysoką zawartość cukru, tłuszczu czy soli.

Wprawdzie projekt rozporządzenia ministra jest jeszcze na etapie konsultacji społecznych (ale zgodnie z zapowiedziami ma być wprowadzony we wrześniu), jednak szkoły już chcą być przygotowane na to, by respektować zaproponowane w dokumencie zapisy. Sprawdziliśmy, jak wygląda to w placówkach powiatu wodzisławskiego.

Kanapki z ciemnego pieczywa

Dla uczniów części szkół zmiany będą wręcz niezauważalne, bo już wcześniej dominowało w nich nastawienie na zdrową żywność. – W naszej szkole sklepik działa na zasadzie spółdzielni uczniowskiej. Prowadzą go uczniowie wraz z nauczycielką, która interesuje się ekologią. Więc jeśli chodzi o asortyment, to zawsze dominowały kanapki z ciemnego pieczywa, woda czy owoce, natomiast nie było tzw. śmieciowego jedzenia – podkreśla dyrektor Gabriela Niemiec z Gimnazjum nr 2 w Wodzisławiu.

Podobnie jest w Zespole Szkół Sportowych w Radlinie. – Od dwóch lat sklep najmuje osoba, która zdawała sobie sprawę z tego, jaki asortyment powinna oferować. Rodzice byli zadowoleni, że nie były to „produkty śmieciowe”. Dodatkowo prowadzimy w szkole żywienie zbiorowe, więc dzieci jedzą normalne, zdrowe obiady – podkreśla dyrektor Beata Klima z ZZS.

Chrupki muszą zniknąć

Dla niektórych szkół planowane zmiany mogą oznaczać jednak, że sklepiki znikną lub zaczną je prowadzić nowe podmioty. – Do tej pory sklepik prowadziła prywatna osoba. Rodzice, którzy są przychylni nowym zasadom, rozmawiali z nią o konieczności wprowadzenia zmian, na przykład o tym, że muszą zniknąć słodkie napoje czy chrupki. Dali tej osobie czas do namysłu by zdecydowała, czy nadal chce prowadzić sklep. Więc albo ta osoba pozostanie, albo będziemy musieli szukać kogoś nowego – mówi dyrektor Irena Bukowska ze Szkoły Podstawowej nr 10 w Wodzisławiu.

Sklepik zniknie natomiast z Zespołu Szkół nr 3. Powodem jest jednak to, że zgodnie z nowymi przepisami musiałaby pojawić się w nim kasa fiskalna. – Osoba, która prowadziła sklepik, doszła do wniosku, że nie stać jej na zakup kasy. Natomiast innych zainteresowanych na razie nie było. Więc od 1 września sklepiku nie będzie. Chyba, że pojawi się ktoś chętny, ale oczywiście będziemy zaznaczać, że działalność może być prowadzona w myśl zasad rozporządzenia – tłumaczy dyrektor Leszek Wróbel.

Oferta z piekarni

W większości szkół na terenie gminy Gorzyce działają szkolne sklepiki, ale jak zapewnia Helena Łyp, dyrektor Gminnego Zakładu Obsługi Finansowej, który sprawuje pieczę nad szkołami, dyrektorzy tych placówek już od dawna pilnują, by w sklepikach sprzedawana była zdrowa żywność. – Jestem przekonana, że dyrektorzy przestrzegają przepisów w tej materii. Zresztą nie przeszli by kontroli sanepidu – mówi Helena Łyp. Jej słowa potwierdza dyrektor gimnazjum w Turzy. – Już od jakiegoś czasu staramy się wprowadzać do naszego sklepiku zdrową żywność. Stawiamy na 100–procentowe soki i owoce. Słodycze pojawiają się sporadycznie. Wiemy, że zmieniają się przepisy i jesteśmy na to gotowi. Mamy nawet ofertę z Gminnej Spółdzielni na dostarczanie odpowiedniej jakości pieczywa – mówi Aleksandra Kubala, dyrektor Gimnazjum w Turzy Śl.

Odpowiednie kroki podjęto również w Godowie. – Już w czerwcu podczas narady z dyrektorami szkół zasyganlizowaliśmy zmiany przepisów dotyczące produktów, jakie od września mogą być sprzedawane w szkolnych sklepikach, a na kolejnej naradzie, która odbędzie się jeszcze przed rozpoczęciem roku szkolnego, zweryfikujemy czy dyrektorzy dokonali odpowiednich zmian – mówi Katarzyna Kubica, kierownik referatu oświaty, kultury i polityki społecznej w Urzędzie Gminy Godów.

W niektórych szkołach nie działały sklepiki, ale za to stały automaty ze słodyczami i napojami gazowanymi. Tak było m.in. w Zespole Szkolno–Przedszkolnym w Gorzyczkach. – Już się ich pozbyliśmy. Osobiście bardzo się cieszę, że zostały wprowadzone takie przepisy. Myślę, że to wielka korzyść dla dzieci – mówi Ilona Procek, zastępca dyrektora placówki.

Wizytatorzy z kuratorium

Również Wodzisław poruszył kwestię dostosowania sklepików do nowych zasad. – Wydział Edukacji wodzisławskiego magistratu na naradach przypominał o obowiązku wprowadzenia zmian w sklepikach szkolnych. 25 sierpnia przewidziana jest kolejna narada, na której raz jeszcze ten temat zostanie poruszony. Fakt wprowadzenia zmian w sklepikach szkolnych kontrolować będą wizytatorzy z kuratorium – informuje Anna Szweda–Piguła, rzecznik wodzisławskiego urzędu miasta.

Również Rydułtowy i Radlin są przygotowane na zmiany. – Takie praktyki wprowadzono już w ubiegłych latach i w naszych placówkach pojawiły się sklepiki i automaty ze zdrową żywnością – wyjaśnia Marek Gajda, rzecznik radlińskiego urzędu. – Warto jednak podkreślić, iż w naszych placówkach nie ma już sklepików prowadzonych przez szkoły. To prywatne działalności, które wynajmują od szkół pomieszczenia bądź przestrzeń, np. na automaty z żywnością. I to tych prywatnych przedsiębiorców w głównej mierze dotyczy teraz ta zmiana przepisów, o czym doskonale wiedzą. Na etapie podpisywania umów dyrekcje szczegółowo sprawdzają ofertę takich przedsiębiorców czy wymagają odpowiednich zaświadczeń – dodaje rzecznik. Podkreśla też, że wszystkie placówki będące pod pieczą miasta mają stołówki, gdzie podawane są pełnowartościowe posiłki.

(mak), (art)

Według najnowszych badań Instytutu Żywności i Żywienia co piąty uczeń ma nadwagę, a polskie dzieci tyją najszybciej w Europie. Dlatego tak cenny i ważny jest projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia dotyczący zakazu „śmieciowego jedzenia” w szkołach. Co dokładnie reguluje? Jak powinien wyglądać asortyment sklepiku szkolnego w świetle przygotowywanych przepisów?

Napoje

• Herbata, napary owocowe i kawa zbożowa: przygotowane na miejscu, bez cukru i słodzików. Herbata może być podana z owocami, mlekiem lub miodem. Niearomatyzowane napary owocowe można podawać z owocami lub miodem. Kawę zbożową można podawać z mlekiem i miodem.

• Woda: naturalna woda mineralna, źródlana i stołowa w opakowaniach jednostkowych.

• Soki i przeciery: soki w opakowaniach o pojemności do 330 ml. Wszystkie soki, przeciery i musy o niskiej lub obniżonej zawartości soli. Soki warzywne i owocowo-warzywne, przeciery i musy bez dodatku cukru i słodzików.

• Koktajle: owocowe, owocowo-warzywne i warzywne na bazie mleka, napoje zastępujące mleko, produkty mleczne lub produkty je zastępujące.

Owoce i warzywa

• Owoce: surowe lub przetworzone, bez dodatku cukru, słodzików. Gotowe do spożycia, w całości lub w porcjach, najlepiej w opakowaniach jednostkowych.

• Warzywa: surowe lub przetworzone, bez dodatku cukru, słodzików. O niskiej lub obniżonej zawartości soli – wyjątek: warzywa kwaszone. Gotowe do spożycia, w całości lub w porcjach, najlepiej w opakowaniach jednostkowych.

• Suszone owoce i warzywa: bez dodatku cukru lub substancji słodzących, soli, tłuszczu. W opakowaniach jednostkowych, w porcji do 50 g.

Produkty zbożowe

• Produkty śniadaniowe i inne, bez dodatku cukru i słodzików, o niskiej zawartości lub obniżonej zawartości soli.

Mleko i zamienniki

• Mleko bez dodatku cukru i słodzików.

• Napoje zastępujące mleko (sojowe, ryżowe, owsiane, kukurydziane, gryczane, orzechowe lub migdałowe) bez dodatku cukru i słodzików, o niskiej lub o obniżonej zawartości soli.

Produkty mleczne i zamienniki

• Produkty mleczne (jogurt, kefir, maślanka, mleko zsiadłe, mleko acidofilne, serwatka, ser twarogowy, serek homogenizowany). O zawartości do 10 g cukru na 100 g/ml produktu. O zawartości do 10 g tłuszczu na 100 g/ml produkt. Bez dodatku słodzików. Produkty je zastępujące (sojowe, ryżowe, owsiane, orzechowe lub migdałowe). O zawartości do 10 g cukru na 100 g/ml produktu. O zawartości do 10 g tłuszczu na 100 g/ml produkt. Bez dodatku słodzików.

Kanapki

• Z pieczywa razowego, pełnoziarnistego lub bezglutenowego.

• Dozwolone dodatki: przetwory mięsne (do 10 g tłuszczu w 100 g), przetwory z ryb, jaja, ser (bez topionego), wyroby z nasion roślin strączkowych, orzechy i nasiona, olej, masło, margaryna miękka kubkowa niearomatyzowana lub ich mieszanki, zioła lub przyprawy niezawierające soli, warzywa, owoce.

• Bez soli i sosów – wyjątek: ketchup przygotowany z nie mniej niż 120 g pomidorów na 100 g gotowego produktu.

Sałatki

• Na bazie warzyw i owoców.

• Dodatki: przetwory mięsne (do 10 g tłuszczu w 100 g), przetwory z ryb, jaja, ser (bez topionego), produkty mleczne, zbożowe, wyroby z nasion roślin strączkowych, suszone owoce i warzywa, orzechy i nasiona, olej, zioła i przyprawy niezawierające soli.

(przygotowane na podstawie projektu rozporządzenia Ministra Zdrowia z 16 czerwca 2015 r. w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty oraz wymagań, jakie muszą spełniać środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w tych jednostkach)