Krzyż stoi tam, gdzie przelano krew

– Tę historię opowiadał mi mój dziadek. 10 sierpnia 1922 roku, przypadało wspomnienie liturgiczne Św. Wawrzyńca, patrona ówczesnego drewnianego kościoła w Boguszowicach. Ludzie z Radziejowa szli do Boguszowic na odpust i z powrotem. 13 sierpnia do małej Jadwigi podszedł mężczyzna i poprosił o wskazanie drogi do Radziejowa. Niczego nieświadoma dziewczynka pomyślała, że nieznajomy wraca z odpustu i uszła z mężczyzną kawałek. Nagle, kiedy byli dość daleko od zabudowań, nieznajomy wciągnął ją do lasu i tam zamordował – mówi Regina Sobik, poetka z Jankowic, mieszkająca niedaleko miejsca tragedii. Zaniepokojona rodzina małej Jadzi zaczęła szukać dziecka. W końcu jeden z mieszkańców wsi znalazł zwłoki małej. Od tego czasu jej matka, pozostając w szoku i niedowierzaniu po tragedii, już nigdy się nie uśmiechała.

Prośba o modlitwę

Mieszkańcy parę dni później na pamiątkę tego tragicznego wydarzenia w miejscu morderstwa postawili betonowy krzyż. Widnieją na nim dwa napisy. – Kiedy byłam dzieckiem, przy tym krzyżu zawsze odbywały się nabożeństwa majowe. Dzisiaj już się tego nie praktykuje, krzyż stoi na uboczu tuż przy prywatnej posesji. Do niedawna był bardzo zarośnięty. Niektórych napisów nie da się już odczytać – wyjaśnia Regina Sobik. Z przodu krzyża znajdziemy napis „Upraszamy o nabożne Ojcze Nasz i Zdrowaś Maryja za dusze w czyśćcu”. Po prawej stronie dobrze zachowany widnieje napis potwierdzający historię: „Tutaj zamordowano 10-letnią dziewczynkę Jadwigę Zimończyk z Boguszowic dnia 13.08.1922 r.”. Dzisiaj krzyż stoi obok drogi prowadzącej do kopalni Jankowice, przy ul. Brzozowej w Jankowicach.

Publiczna egzekucja

Po tragedii okoliczni mieszkańcy zorganizowali zasadzkę na mordercę. Okazało się, że m.in. w Radziejowie również dochodziło do podobnych zbrodni, jednak sprawca pozostawał na wolności. Po przygotowanej zasadzce, udało się złapać podejrzanego. – Prawdopodobnie nazywał się Lerch i mieszkał pod Radziejowem. Okazało się, że pod przykrywką przykładnego męża i ojca skrywał się potwór. Jako, że miał na swoim koncie więcej zbrodni, skazano go na publiczne powieszenie. Egzekucja odbyła się w centralnym punkcie wsi. Przybyli na nią mieszkańcy nie tylko Radziejowa, ale też okolicznych miejscowości. Tak sprawiedliwość dopadła mordercę – opowiada Regina Sobik, która na pamiątkę krzyża napisała wiersz. Historia krzyża została opowiedziana podczas spotkań w ramach projektu "Przeszłość staje otworem", dofinansowanego z programu Działaj Lokalnie.

Szymon Kamczyk

Regina Sobik
„Historia pewnego krzyża”

Stoi na ziemi jak punkt na mapie
krzyż betonowy i bardzo stary
przystań przechodniu On Ci opowie
tragiczną historię pewnej ofiary

Krzyż na pamiątkę tu postawiono
usiądź na chwilę gdzieś w jego cieniu
pomyśl o czasie który przeminął
odczytaj napis w głębokim skupieniu

Wsłuchaj się w ciszę wtedy usłyszysz
cichy szloch matki i łzy rozpaczy
dla niej to miejsce jest uświęcone
a śmierć dzieweczki tak wiele znaczy

Jak śmierć Jezusa na krzyżu zbawienia
rozrywa serce okrutnej boleści
to straty dziecka tak niewinnego
rozum i serce zdołać nie pomieściła

Tedy przechodniu u stóp tego krzyża
do Zbawcy świata w cierniowej koronie
za duszę dziecka za duszę zmarłych
do pokornej modlitwy złóż Swoje dłonie