Rolnicy po europejsku walczą ze szkodnikami

– Wiem, że wszystko, co z tym jest związane, nasi rolnicy stosują już od dawna na swych polach. Od 1 stycznia 2014 r. przestrzeganie zasad integrowanej ochrony roślin jest jednak obowiązkowe – przypomniała kierownik Iwona Cygan z raciborskiego oddziału Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Katowicach.

Na szkoleniu Powiatowego Zespołu Doradztwa Rolniczego w Raciborzu zorganizowanym przez Krystynę Hesek, kierownik Iwona Cygan omówiła uregulowania prawne dotyczące integrowanej ochrony roślin. Nowa ustawa z 8 marca 2013 r. dotycząca środków ochrony roślin, a także rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 18 kwietnia 2013 r. określają wymogi związane z integrowaną ochroną roślin. Oba krajowe akty prawne są konsekwencją przepisów, które wprowadziła Unia Europejska dyrektywą unijną oraz rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady.
Jak podkreśliła kierownik Iwona Cygan, ustawa nakłada wymóg stosowania integrowanej ochrony roślin przez użytkownika profesjonalnego, którym jest z definicji osoba fizyczna, stosująca środki ochrony roślin w celach innych niż własne niezarobkowe potrzeby, w szczególności w ramach działalności gospodarczej lub zawodowej, w tym w rolnictwie i leśnictwie.

Priorytetem metody niechemiczne
Integrowana ochrona roślin to sposób ochrony roślin przed organizmami szkodliwymi, polegający na wykorzystaniu wszystkich dostępnych metod ochrony roślin, dając jednak pierwszeństwo metodom nie chemicznym, a w szczególności poprzez stosowanie: właściwego płodozmianu, terminu siewu lub sadzenia albo obsady roślin, w pierwszej kolejności środków ochrony roślin o najmniejszym niekorzystnym wpływie na zdrowie człowieka, zwierząt i środowisko.
W rozporządzeniu zaleca się, aby stosować agrotechnikę w sposób ograniczający występowanie organizmów szkodliwych, w tym mechaniczną ochronę roślin. Rolnicy powinni wysiewać lub sadzić odmiany odporne lub tolerancyjne na organizmy szkodliwe. Ponadto stosować materiał kwalifikowany, a więc taki materiał siewny, który jest wytworzony i poddany ocenie zgodnie z przepisami o nasiennictwie.

Niszczyć organizmy szkodliwe, a chronić pożyteczne
W ministerialnym rozporządzeniu jest punkt zachęcający do stosowania nawożenia, nawadniania i wapnowania w sposób ograniczający występowanie organizmów szkodliwych. Poza tym należy czyścić i dezynfekować maszyny, opakowania i inne przedmioty zapobiegając w ten sposób występowaniu i rozprzestrzenianiu się organizmów szkodliwych.

Jednocześnie konieczna jest ochrona i stwarzanie warunków sprzyjających występowaniu organizmów pożytecznych. Dotyczy to przede wszystkim owadów zapylających i naturalnych wrogów organizmów szkodliwych. – Rolnicy stosujący środki ochrony roślin powinni uważać, gdy w pobliżu ich pola jest pasieka. Mamy wiele skarg na stosowanie oprysków w terminach, w których nie należało ich wykonywać. Zabiegi niezgodnie z terminami, zalecanymi dawkami i na niewłaściwe uprawy karane jest mandatem – przestrzegała kierownik Iwona Cygan zachęcając, by dokładnie czytać etykiety – instrukcje stosowania środków ochrony roślin.

Należy ograniczyć liczbę zabiegów i ilość stosowanych środków ochrony roślin do niezbędnego minimum. Natomiast ich właściwy dobór i przemienne stosowanie zapobiegnie powstawaniu odporności organizmów szkodliwych na te środki. – Przed podjęciem działań związanych z chemiczną ochroną roślin przed szkodnikami, należy monitorować ich występowanie. Stosować środki ochrony roślin, jeśli jest to uzasadnione z uwzględnieniem progów ekonomicznej szkodliwości – dodaje pani kierownik.

Próg ekonomicznej szkodliwości organizmów szkodliwych
Wykonanie chemicznych zabiegów ochrony roślin jest ekonomicznie zasadne, kiedy porażenie roślin przez choroby jest na tyle silne, że potencjalna wartość utraconego plonu będzie wyższa od kosztów przeprowadzonego zabiegu. Sprawdzenia intensywności występowania szkodników ułatwiają np. specjalne pułapki.

Progi dla określonych roślin podane są w literaturze, na stronach internetowych ministerstwa rolnictwa oraz na stronach internetowych Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Powstały metodyki integrowanej ochrony roślin dla konkretnych gatunków roślin, w których opisano, jak powinno wyglądać zmianowanie, czy też nawożenie w oparciu o progi ekonomicznej szkodliwości danych patogenów. Znajdują się tam zdjęcia ilustrujące choroby konkretnej rośliny, szkodniki, rosnące na takiej plantacji chwasty itp.

Kontrole integrowanej ochrony roślin będą przeprowadzać pracownicy Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Roślin i Nasiennictwa. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości pobierane będą próby płodów rolnych na pozostałości środków ochrony roślin. Badania przeprowadzane w Sośnicowicach pozwolą określić czy kontrolowani rolnicy stosują środki dozwolone do danej uprawy i w jakich dawkach. – Rolnik ma obowiązek czytać etykietę instrukcji stosowania, która będzie zawierała wiele nowych informacji. Na przykład przed zastosowaniem niektórych środków rolnik będzie musiał o tym poinformować sąsiada, a czasem nawet oznaczyć pole, na którym dokonany został zabieg – przestrzega pani kierownik.

Część środków ochrony roślin (zaklasyfikowanych jako stwarzające zagrożenie dla zdrowia człowieka), zgodnie z ustawą nie będzie mogła być stosowana na terenach: placów zabaw, żłobków, przedszkoli, szkół podstawowych, szpitali, stref ochronnych ,,A’’ wydzielonych na obszarach ochrony uzdrowiskowej w rozumieniu przepisów o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych.
Gospodarstwa kontrolowane będą w oparciu o prowadzoną dokumentację, przede wszystkim zaś o ewidencję wykonywanych zabiegów, zawierającą nazwę środka ochrony roślin, czas zastosowania i zastosowaną dawkę, obszar i uprawy, na których zastosowano środek ochrony roślin. Powinna być ona przechowywana przez trzy lata. W myśl nowych przepisów konieczne jest również podanie przyczyn zastosowania środka ochrony roślin. Wzór takiej ewidencji można otrzymać w Powiatowym Zespole Doradztwa Rolniczego w Raciborzu oraz w raciborskim oddziale Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Roślin i Nasiennictwa ul. Solna 21, tel. 501 643 937. Zaleca się prowadzenie dokumentacji dotyczącej stosowanych metod niechemicznych (płodozmian, nawożenie itp.).