Kandydat w wyborach zdobywa tysiące głosów, ale nie wchodzi do Sejmu. Wyjaśniamy, jak działa metoda D'Hondta

Jeśli mowa o wyborach do Sejmu, to Polska jest podzielona na 41 okręgów wyborczych, w których wybieramy od 7 do 20 posłów. W naszym okręgu wyborczym wybieramy 9 posłów. Łącznie w Sejmie zasiada 460 posłów.

W podziale mandatów uczestniczą komitety wyborcze, które w skali kraju uzyskały 5% poparcia (lub 8% poparcia w przypadku koalicji). Wyjątkiem są komitety wyborcze mniejszości narodowych, których nie obowiązują progi wyborcze (w praktyce do Sejmu dostaje się zazwyczaj 1 przedstawiciel Mniejszości Niemieckiej).

Krok 1. Podział mandatów pomiędzy komitety metodą D'Hondta

Podział mandatów opiera się na metodzie D'Hondta. Poniżej prezentujemy sposób działania tej metody na podstawie wyników wyborów w 30. okręgu wyborczym w 2019 roku. Wybieramy w nim 9 posłów. Liczba posłów wybieranych w danym okręgu jest o tyle istotna, że odzwierciedla liczbę dzielników w metodzie D'Hondta.

Aby ustalić liczbę mandatów zdobytych przez komitetety wyborcze, liczbę głosów oddanych na poszczególne komitety dzielimy kolejno przez 1, 2, 3 itd. aż do 9. Kolejnym krokiem jest wybór 9 (bo tylu wybieramy posłów) najwyższych wyników dzielenia. W poniższym przykładzie podkreśliliśmy je i zaznaczyliśmy zielonym kolorem (jeśli czytasz ten artykuł na telefonie i tabela nie wyświetla się w całości, ustaw telefon w pozycji poziomej)

Komitety, które w powyższej metodzie uzyskały 9 najwyższych wyników dzielenia otrzymują odpowiednią liczbę mandatów poselskich. W 2019 roku było to 5 mandatów w przypadku PiS, w przypadku KO 3 mandaty, a w przypadku SLD 1 mandat.

Pozostałe komitety nie otrzymały mandatów, choć wyniki Konfederacji i PSL nie były najgorsze - Konfederacja 7,17% głosów, PSL 5,64% głosów, Bezpartyjni Samorządowcy 1,54% głosów.

Krok 2. Przypisanie mandatów do kandydatów z największą liczbą głosów

Mandaty otrzymują kandydaci z największą liczbą głosów na danej liście. Nie ma znaczenia, z którego miejsca kandydowała dana osoba. Ważne jest, ile głosów zdobyła. Kandydaci z dalszych miejsc mogą przeskakiwać tych z wyższych miejsc, jeśli tylko zdobędą więcej głosów. W wyborach w 2019 roku wyglądało to następująco:

Prawo i Sprawiedliwość:

• Bolesław Piecha - 38 809 głosów
• Michał Woś - 37 763 głosy
• Adam Gawęda - 26 291 głosów
• Teresa Glenc - 14 274 głosy
• Grzegorz Matusiak - 11 195 głosów.

Warto zauważyć, że Teresa Glenc kandydowała z 7. miejsca na liście, jednak otrzymała na tyle dużo głosów, że prześcignęła kandydatów wyżej rozstawionych, na których oddano mniej głosów i którzy ostatecznie nie dostali się do Sejmu - Czesława Sobierajskiego (numer 3. na liście PiS, 3 907 głosów) i Katarzynę Dutkiewicz (numer 6. na liście PiS, 3 710 głosów).

Koalicja Obywatelska:

• Marek Krząkała - 33 962 głosy
• Krzysztof Gadowski - 18 799 głosów
• Gabriela Lenartowicz - 11 838 głosów

Sojusz Lewicy Demokratycznej:

• Maciej Kopiec - 14 973 głosy

Czy kandydat, który zdobył więcej głosów, może nie wejść do Sejmu? Tak!

Taka sytuacja miała miejsce w 2015 roku, gdy do Sejmu dostali się Teresa Glenc (6 354 głosy) i Czesław Sobierajski (5 014 głosów ) z PiS, choć mieli mniej głosów od Henryka Siedlaczka (7 657 głosów) i Ryszarda Zawadzkiego (6 727) z PO. Więcej głosów od Czesława Sobierajskiego miał również Mirosław Duży z PO(5 053). Mimo to, Siedlaczek, Zawadzki i Duży nie weszli do Sejmu, a weszli kandydaci PiS z mniejszą liczbą głosów.

Stało się tak dlatego, że suma głosów oddanych na listę PiS (114 799 głosów) zapewniła tej partii 5 mandatów przy podziale metodą D'Hondta, podczas gdy PO (70 188 głosów) wywalczyła 3 mandaty.