Słowo Roku 2019 wybrane

Zdecydowała kapituła...

Kapituła plebiscytu Słowo Roku 2019 ogłosiła wyniki tegorocznej edycji. W głosowaniu językoznawców zwyciężył wyraz „klimat*, który wcześniej był też słowem grudnia 2018 r. i znalazł się wśród słów wyróżnionych przez kapitułę w ubiegłej edycji plebiscytu.

W skład kapituły plebiscytu Słowo Roku wchodzą: Jerzy Bartmiński (UMCS), Jerzy Bralczyk (UW), Katarzyna Kłosińska (UW), Ewa Kołodziejek (USz), Marek Łaziński (UW), Andrzej Markowski (UW), Jan Miodek (UWr), Renata Przybylska (UJ), Halina Zgółkowa (UAM).

... i internauci

Z kolei głosy internautów w tegorocznej edycji były podzielone. Wśród wyróżnionych wyrazów żaden nie uzyskał znacznej przewagi tak jak wybrane w zeszłym roku zdecydowaną większością (69% głosów) słowo „konstytucja”. Słowem Roku 2019 został zapożyczony skrótowiec „LGBT”**, który uzyskał 9,90% głosów. Na drugim miejscu z 9,24% głosów znalazł się wyraz „klimat”. Trzecie miejsce zajęło słowo „hulajnoga”, które uzyskało 5,99% głosów.

Organizatorem plebiscytu Słowo Roku jest zespół projektu Uniwersytetu Warszawskiego „Słowa na czasie”, który monitoruje częstość pojawiania się słów w mediach.

* „Klimat” (słowo grudnia 2018 r.) należy do wyrazów, które najdłużej są obecne w zestawieniach wyrazów o najwyższej kluczowości, bo od 2012 r., kiedy pojawił się po raz pierwszy przy okazji szczytu klimatycznego w Dausze. Dwa lata później wyraz ten został zgłoszony przez internautów na słowo roku. Od tej pory regularnie pojawia się w zestawieniach tygodniowych i miesięcznych, a od 2017 r. również rocznych – przede wszystkim w kontekście zmian klimatycznych. Różne połączenia wyrazu klimat, a także pochodzącego od niego przymiotnika klimatyczny pojawiają się w tegorocznych zestawieniach na całym świecie: wyrażenie strajk klimatyczny (ang. climate strike) zostało wybrane na słowo roku 2019 Collins Dictionary, a zagrożenie klimatyczne (ang. climate emergency) przez Oxford Dictionaries.

** „LGBT” to powstały w latach 60. angielski skrót od lesbian, gay, bisexual, and transgender ‘lesbijki, geje, osoby biseksualne, osoby transseksualne’, częściej występujący obecnie jako LGBT+, obejmujący jeszcze osoby aseksualne (ang. asexual), interpłciowe (ang. intersexual), queer, niebinarne (ang. non-binary) i kwestionujące porządek płci (ang. questioning). Powstanie skrótu LGBT wiąże się z wydarzeniami w klubie Stonewall Inn w Greenwich Village w czerwcu 1969 r. i pojawieniem się organizacji walczących o prawa osób LGBT. W tekstach polskich LGBT jest skrótowcem nowym. Jego najczęstszym bezpośrednim kontekstem występowania jest neutralne określenie osoba (osoby) LGBT. Dwa kolejne (równie częste) to środowisko i ideologia. Choć środowisko może być używane całkowicie neutralnie w odniesieniu do ludzi mających jakiś wspólny wyróżnik (np. środowisko literackie, akademickie, wiejskie, kombatanckie), najczęstsze kolokacje całego połączenia środowisko LGBT są nacechowane i bliskie kontekstom, w którym występuje połączenie z rzeczownikiem ideologia.

^{źródło: Uniwersytet Warszawski, oprac. (mad)}