W centrum Rybnika ma być ładniej. Powstanie Park Kulturowy

W Rybniku rozpoczęły się prace nad stworzeniem parku kulturowego. Jest to jedna z form ochrony zabytków – wymienionych w ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Ochroną ma zostać objęty obszar śródmieścia miasta o powierzchni około 121 hektarów, jako historyczna i kulturowa kolebka Rybnika podlegająca szczególnej ochronie. – Chcemy ratować to, co jest naszym dziedzictwem kulturowym, czyli XIX-wieczne centrum Rybnika. Ustawa, która daje takie możliwości, jest z 2003 r. Niestety, do teraz nikt tego nie wykorzystał. Park kulturowy sprawi, że np. w śródmieściu będzie mniej możliwości budowania obiektów tymczasowych, będą ograniczenia jeżeli chodzi o reklamy w witrynach sklepowych – mówi Wojciech Student, pełnomocnik prezydenta ds. inwestycji i gospodarki przestrzennej.

Ład i estetyka

Część obszaru proponowanego parku kulturowego jest objęta ochroną konserwatorską w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, a także wpisana do rejestru zabytków. Na jego obszarze znajduje się wiele zabytkowych i wartościowych kulturowo obiektów tj. obiektów wpisanych do rejestru zabytków i ujętych w gminnej ewidencji zabytków. Zakres i forma ochrony tych obiektów jest zawarta w wielu przepisach. – Mamy prawo korzystać z przestrzeni miasta i wszelkich jego dobrodziejstw. Jednocześnie mamy obowiązek ochrony tej przestrzeni. Utworzenie na terenie śródmieścia parku kulturowego daje możliwość ochrony jego wyjątkowego charakteru oraz wprowadzenia ładu estetycznego w mieście. Dziś centrum miasta wymaga uporządkowania, a stworzenie parku kulturowego będzie narzędziem do poprawy jego atrakcyjności – twierdzi Piotr Kuczera, prezydent Rybnika.

Najpierw upomnienia potem mandaty

Park kulturowy powstanie dzięki uchwale podjętej na sesji Rady Miasta Rybnika, która będzie zakładała ochronę krajobrazu kulturowego parku oraz uporządkowanie, zachowanie i właściwe kształtowanie krajobrazu kulturowego i historycznego charakteru najstarszej części miasta. Przepisy te określą między innymi jakie będą mogły być w tym obszarze elewacje, reklamy, zasady prowadzenia działalności czy porządkowania terenu. Łatwiejsze też będzie pozyskanie dofinansowania na remont obiektu zabytkowego zlokalizowanego na tym obszarze. – Władze naszego miasta chcą przedstawić radnym jeszcze dwie uchwały, które mają szczegółowo opisywać co będzie zabronione, a co dozwolone na obszarze parku kulturowego. Następnie zostaną one przekazane do konsultacji społecznych – tłumaczy Agnieszka Skupień, asystentka prezydenta Rybnika, która twierdzi również, że obecnie brak jest uregulowań prawnych w wielu tych kwestiach, a jeśli są, to droga administracyjna do ukarania osób nieprzestrzegających przepisów jest długa. Po utworzeniu parku kulturowego za naruszenie zasad straż miejska będzie mogła od razu karać mandatami. – To prawda, straż miejska będzie mogła wystawiać mandaty. Na początku jednak na pewno będzie mocno liberalna i zacznie od pouczeń – uspakaja Wojciech Student.

Potrzebny czas

Jak przekonują władze Rybnika, pozytywny efekt wprowadzenia parku kulturowego będzie odczuwalny po jakimś czasie. – Podobną rozwiązania wprowadzono w wielu miastach, m.in. we Wrocławiu. Tam do ustawy pierwsze dostosowały się duże sieci – zdali sobie sprawę jakie negatywne skutki może przynieść nieprzestrzeganie nowych zasad. Po roku okazało się, że największymi zwolennikami parku kulturowego byli jego przeciwnicy. Jestem przekonany, że u nas będzie podobnie – kończy Wojciech Student, pełnomocnik prezydenta ds. inwestycji i gospodarki przestrzennej. Według Narodowego Instytutu Dziedzictwa, w całej Polsce jest obecnie 30 parków kulturowych.

Park kulturowy – jedna z czterech form ochrony zabytków w Polsce określonych w ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (art.7). Chroni ona określony obszar krajobrazu kulturowego oraz wyróżniające się krajobrazowo tereny z zabytkami nieruchomymi, charakterystycznymi dla miejscowej tradycji budowlanej i osadniczej. Park może być powoływany przez radę gminy, po zasięgnięciu opinii wojewódzkiego konserwatora zabytków.

(pm)