Zdrowie: Praca a zdrowie

Zgodnie ze stosownymi artykułami Kodeksu Pracy pracodawca nie może dopuścić  do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego, stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku. Medycyna Pracy nie tylko  ocenia zdolność do pracy, ale także ma za zadanie ograniczanie szkodliwego wpływu pracy na zdrowie, w tym m.in. współdziałanie z pracodawcą poprzez ocenę czynników w środowisku pracy negatywnie wpływających na zdrowie, czy też udzielanie pracodawcom i pracującym porad w zakresie organizacji pracy, ergonomii, fizjologii i psychologii pracy. Kolejne jej zadanie to wykonywanie szczepień ochronnych,  monitorowanie stanu zdrowia osób pracujących, zaliczanych do grup szczególnego ryzyka oraz organizowanie i udzielanie pierwszej pomocy medycznej w nagłych zachorowaniach i wypadkach. Istnieje wiele czynników  w środowisku pracy, które mogą uszkadzać zdrowie pracowników, np. hałas, zapylenie (np. w kopalniach węgla kamiennego), czynniki chemiczne (np. rtęć, ołów, benzen i inne) czy też promieniowanie jonizujące lub wibracje. Z obserwacji w praktyce medycyny pracy wynika, że największa populacja pracowników narażona jest na szkodliwy hałas w miejscu pracy. Problem ten dotyczy nie tylko pracowników kopalni, ale również wielu, niejednokrotnie nawet małych zakładów pracy. Hałas wywiera znaczący wpływ na jakość życia, i w tym znaczeniu jest problemem zdrowotnym zgodnie z definicją Światowej Organizacji Zdrowia, która uważa za zdrowie pełny komfort fizyczny, umysłowy i społeczny, a nie tylko nieobecność choroby. Warto wiedzieć, że hałas można nazwać stresorem, który może powodować spadek odporności naszego organizmu na inne czynniki i wywołać rozwoj chorób, które nie są bezpośrednio związane z hałasem. Hałas nie tylko szkodzi naszemu zdrowiu, ale przyczynia się też do popełniania błędów i zmniejsza wydajność pracujących. Badania wykazały znaczący wzrost wypadków, w tym także śmiertelnych, na stanowiskach gdzie obecne były wysokie poziomy hałasu. Przemysłem, w którym problem narażenia na hałas dominuje, jest górnictwo węglowe. Kopalnie węgla kamiennego naszego regionu są źródłem niemal 1/3 wszystkich przypadków chorób zawodowych w naszym kraju. Najskuteczniejszym środkiem ograniczającym ten szkodliwy czynnik jest oczywiście jego eliminacja, jednak nie wszędzie jest to możliwe ze względu na wysoki koszt albo z przyczyn technologicznych. Dlatego tez na pierwszy plan wysuwają się działania z zakresu organizacji pracy oraz działania lekarskie. Najskuteczniejszą formą są obecnie tzw. Programy Ochrony Słuchu Pracowników, które zapewniają, stosowanie odpowiednich ochronników słuchu i regularne badanie słuchu, aby w przypadku jego uszkodzenia odsunąć ich od pracy w hałasie na jakiś czas lub skierować na stanowisko gdzie poziomy hałasu oscylują wokół poziomu bezpiecznego dla słuchu. Niestety niejednokrotnie pracownicy nie zdają sobie sprawy z kalectwa, jakim może być znaczne pogorszenie stanu ich słuchu w przyszłości, gdy dodatkowo nałoży się na to uszkodzenie słuchu związane z wiekiem. Pomyślmy więc o naszym zdrowiu wcześniej, zanim czynniki szkodliwe w pracy je uszkodzą. Myślę, że podsumowaniem może być cenna uwaga Dalajlamy, który zapytany o to, co najbardziej zadziwia go w ludzkości odpowiedział: ”Człowiek, ponieważ poświęca swoje zdrowie by zarabiać pieniądze. Następnie poświęca swoje pieniądze by odzyskać zdrowie. Oprócz tego jest tak zaniepokojony swoją przyszłością, że nie cieszy się z teraźniejszości. W rezultacie nie żyje ani w teraźniejszości, ani w przyszłości. Żyje tak, jakby nigdy nie miał umrzeć, po czym umiera tak na prawdę nie żyjąc”.

Dr n. med. Kordian Waroński
NZOZ „Medicator”