Sposoby na wyższą emeryturę

Sposób piąty – sprawdź czy miałeś prawo do renty lub świadczenia przedemerytalnego?

Jeżeli w chwili ubiegania się o emeryturę byłeś uprawniony do renty z tytułu niezdolności do pracy lub do świadczenia przedemerytalnego, ale tego przyznanego jeszcze przez urząd pracy – do obliczenia podstawy wymiaru emerytury mogłeś wskazać zarobki uzyskane w 10 kolejnych latach wybranych z 20 lat sprzed roku zgłoszenia wniosku o emeryturę albo z dowolnych 20 lat, w których byłeś ubezpieczony, również przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o emeryturę. Mogły to być te same zarobki, które wskazałeś do obliczenia podstawy wymiaru renty lub świadczenia przedemerytalnego (te z 10 lat o ile mieszczą się w 20 latach poprzedzających rok zgłoszenia wniosku o emeryturę) lub nowe zarobki, ustalone z innych 10 lat wybranych z 20 lat poprzedzających rok ubiegania się o emeryturę lub z dowolnych 20 lat kalendarzowych, ale tylko tych, w których pracowałeś – sprzed roku, w którym złożyłeś wniosek o emeryturę.

Sprawdź, czy za podstawę wymiaru emerytury masz przyjętą podstawę wymiaru renty albo emerytury obliczonej do ustalenia świadczenia przedemerytalnego, czy też podstawę tę masz ustaloną na nowo, a więc od zarobków i od kwoty bazowej obowiązującej w dacie ustalenia emerytury. W większości przypadków korzystniejsze jest ustalenie podstawy wymiaru od zarobków, jednak były trzy takie lata, w których korzystniejsze było przyjęcie podstawy wcześniej przyznanego świadczenia.

Jeśli za podstawę wymiaru emerytury masz przyjętą podstawę wymiaru renty lub emerytury obliczonej dla potrzeb świadczenia przedemerytalnego, a posiadasz zarobki ze wskazanych wyżej 10 lub 20 lat – zgłoś wniosek o obliczenie podstawy wymiaru emerytury od tych zarobków. Nic nie ryzykujesz – jeśli dotychczasowa podstawa wymiaru jest korzystniejsza – ZUS nadal będzie wypłacał emeryturę obliczoną od tej podstawy.

Sposób szósty – zamiana

Zamiana emerytury wcześniejszej na emeryturę przyznaną po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego też może przynieść korzyści. Może to zrobić każdy, kto jest na wcześniejszej emeryturze (nieważne, kiedy na nią przeszedł) i osiągnął wiek emerytalny (60 lat kobieta i 65 lat mężczyzna). Zysk z obliczenia nowej emerytury ma miejsce wówczas, gdy po przyznaniu emerytury wcześniejszej podlegałeś ubezpieczeniom społecznym przez co najmniej 30 miesięcy. W takim przypadku część socjalna (stanowiąca 24 proc. kwoty bazowej) kolejnej emerytury ustalana jest od kwoty bazowej obowiązującej w dniu przyznania tej nowej emerytury. Pozostałą część emerytury uzależnioną od podstawy wymiaru i przebytych okresów (tzw. część stażową) ustala się od dotychczasowej kwoty bazowej, a następnie waloryzuje.

Ile można zyskać na zamianie emerytury? Każdy przypadek jest inny, wyliczany indywidualnie.

Uwaga! O przyznanie nowej emerytury trzeba wystąpić samodzielnie. Wszystko załatwia się w oddziale albo inspektoracie ZUS-u. Składamy:

– wniosek na piśmie;

– dokumenty poświadczające okresy zatrudnienia, przebyte po dacie nabycia wcześniejszej emerytury, a także inne dokumenty, które nie zostały złożone wcześniej, a mogą wpłynąć na wysokość emerytury.

Sposób siódmy – z renty na emeryturę

Każda osoba uprawniona do renty z tytułu niezdolności do pracy, a spełniająca warunki do emerytury – może zgłosić wniosek o to drugie świadczenie.

Korzyści z takiej zamiany świadczeń sprowadzają się do tego, że do ustalenia podstawy wymiaru emerytury możesz wskazać te same zarobki, jakie wskazałeś do renty (jeśli pochodzą z 10 kolejnych lat kalendarzowych wybranych z 20 lat poprzedzających rok zgłoszenia wniosku o emeryturę lub z dowolnych 20 lat sprzed przyznania emerytury), a wysokość emerytury zostanie obliczona od nowej, korzystniejszej podstawy wymiaru. Można również wskazać zarobki z innych 10 lub 20 lat, nawet niższych niż te przyjęte do podstawy wymiaru renty (np. gdy podstawa wymiaru renty była obliczona od zarobków z 3, 6 czy 8 lat) – obliczenie emerytury od nowej kwoty bazowej w większości wypadków oznacza wyższe świadczenie.

W przypadku składania wniosku o emeryturę warto, aby osoba uprawniona do renty przedłożyła wszystkie zarobki, jakimi dysponuje. ZUS wybierze najkorzystniejszy sposób ustalenia podstawy wymiaru emerytury.

Jeśli nie zdecydujesz się na złożenie wniosku o emeryturę, to z chwilą, gdy skończysz 60 lat (kobieta) lub 65 lat (mężczyzna) – ZUS z urzędu przyzna Ci emeryturę. Jej wysokość obliczy w najkorzystniejszy sposób, opierając się na dokumentach zgromadzonych w aktach rentowych. Jednak zawsze będziesz mógł – po przedłożeniu nowych dokumentów – złożyć wniosek o ustalenie emerytury w korzystniejszy sposób.

Sposób ósmy – zbieg świadczeń

Są osoby, które mają ustalone prawo do dwóch lub więcej świadczeń. Na przykład pobierają rentę z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, albo z tytułu wypadku w drodze do pracy lub z pracy, który miał miejsce przed 1 stycznia 2003 r. Otrzymują rentę inwalidy wojennego czy wojskowego z tytułu niezdolności do pracy pozostającej w związku ze służbą wojskową, albo rentę dla kombatantów lub osób represjonowanych. Gdy nabędą uprawnień do emerytury, uzyskają możliwość pobierania dwóch świadczeń.

Ale uwaga! Nie mogą brać pełnych świadczeń, lecz tylko:

– emeryturę powiększoną o połowę renty lub

– rentę powiększoną o połowę emerytury.

Sposób dziewiąty – dodatki

Gdy emeryt ukończy 75 lat ma prawo do dodatku pielęgnacyjnego w miesięcznej wysokości wynoszącej od 1 marca 2009 r. 173,10 zł. Wypłacany jest bez potrzeby składania wniosku. Podstawę do przyznania dodatku pielęgnacyjnego przed osiągnięciem tego wieku stanowi orzeczenie lekarza orzecznika ZUS lub komisji lekarskiej uznające emeryta za niezdolnego do samodzielnej egzystencji.

Sposób dziesiąty – waloryzacja

„Podwyżka” emerytur, to waloryzacja, która – zgodnie z ustawą emerytalną – będzie przeprowadzana corocznie, zawsze od dnia 1 marca. Ostatnia miała miejsce w marcu 2009 roku. Polega ona na pomnożeniu kwoty świadczenia i podstawy jego wymiaru w wysokości, która przysługuje ostatniego dnia lutego roku kalendarzowego, w którym przeprowadza się waloryzację przez wskaźnik waloryzacji.

Zmiana wysokości emerytur w ramach waloryzacji następuje z urzędu, a jeśli wypłata świadczenia była wstrzymana – po jej wznowieniu, z uwzględnieniem wszystkich kolejnych waloryzacji przypadających w okresie wstrzymania wypłaty.

Sposób jedenasty – od stycznia 2009 r.

Sejm 4 września 2008 r. uchwalił nowelizację ustawy o emeryturach i rentach z FUS, która wprowadziła od 1 stycznia 2009 r. zasadę pozwalającą na zastąpienie zarobków zerowych – zarobkami w kwocie minimalnego wynagrodzenia. Zasada ta dotyczy osób, które były zatrudnione w ramach stosunku pracy.

Jeśli więc w chwili wyliczania emerytury nie udało Ci się udowodnić wysokości uzyskiwanych zarobków i według dotychczasowych przepisów przyjęto w takim przypadku przychód – dochód zerowy, w nowym roku powinieneś wystąpić do ZUS o przeliczenie świadczenia. Za okresy, za które nie udało Ci się udowodnić dokumentami wysokości wynagrodzenia, ZUS przyjmie na Twój wniosek, obowiązującą w tamtych latach wysokość płacy minimalnej.

Pamiętaj – przeliczenie nastąpi tylko na Twój wniosek, a nie z urzędu!

Osobom, które wniosek o przeliczenie zgłoszą po 31 grudnia 2009 r., ZUS przeliczy świadczenie od miesiąca zgłoszenia wniosku. Wniosek złożony do 31.12.2009 r. kwalifikuje się, by ZUS wypłacił wyrównanie od 1.01.2009.

Opracowała Justyna Pasierb na podstawie materiałów z ZUS w Rybniku