Jak to było z kościołem św. Nepomucena

Drewniany kościółek został przeniesiony do Zawady Książęcej w 1868 r. z parafii na Ostrogu w Raciborzu. Tu stał prawdopodobnie od XIV wieku. W 1637 r. spłonął i odbudował go Jerzy Oppersdorff z Głogówka, ówczesny właściciel posiadłości zamkowych. Nowa świątynia została konsekrowana w 1649 r. przez biskupa Baltazara Liescha. Patronem kościoła był św. Jan Chrzciciel.

Kościółek ten był później wielokrotnie doposażany i remontowany. Drewniana konstrukcja stała się wkrótce zbyt mała aby pomieścić rosnącą liczbę wiernych. Parafia Jana Chrzciciela doczekała się murowanej świątyni, zaś drewniany kościółek upatrzyli sobie mieszkańcy Zawady Książęcej. Kupili go za 300 talarów. W 1868 r. kościół rozebrano, belki ponumerowano i przewieziono do wioski. Na Wielkanoc 1869 r. budowla była złożona. Na nowego patrona wybrano św. Nepomucena.

Belki główne z sosny w konstrukcji zrębowej, dwuspadowy dach kryty gontem, na zachodniej stronie nawy wyrastała kwadratowa wieża, zwieńczona ośmiobokiem. Ambona wykonana w stylu późnego rokoko, naprzeciw, za nawą, chór z organami. W 1895 r. z powodu coraz większej liczby wiernych do kościółka dobudowano kapliczkę. Już wówczas myślano o kwestii bezpieczeństwa i dlatego z kapliczki były dwa wyjścia. Ta dobudówka przetrwała do 1968 r. kiedy kościółek przechodził gruntowny remont i wzięto pod uwagę krytyczne uwagi konserwatora zabytków.

Wcześniej, podczas drugiej wojny w 1945 r. zestrzelona została górna część wieży wraz ze znajdującym się w środku sowieckim żołnierzem i jego karabinem maszynowym. Przy okazji spłonęło probostwo i większość parafialnych dokumentów.

W latach 50. rada parafialna wraz z proboszczem ks. Ewaldem Pelką rozpoczęła starania o budowę nowego, murowanego kościoła. Były to czasy gdy władza niechętnie wspierała takie inicjatywy. Powołano więc Komitet Budowy Kościoła w Zawadzie Książęcej, który pisał prośby do wydziałów budownictwa najpierw w Raciborzu, potem do Opola. Zewsząd odmowy. W końcu parafianie znaleźli sposób. Przekonali urzędników, że drewniany kościół zagraża ich bezpieczeństwu. Aby podtrzymać tę wersję kościółek zamknięto, zaś nabożeństwa (a nawet pogrzeby) odbywały się w wiejskiej karczmie. To przekonało architektów i rzeczoznawców wizytujących Zawadę. Wkrótce ruszyły pracę nad budową kościoła (1954 – 56), któremu nadano za patrona św. Józefa Robotnika. Jak wspomniano, stary kościółek został później wyremontowany. Raz w tygodniu odbywała się tu msza święta, chętni mogli tu odprawić pogrzeb.

Pożar w 1992 r. pierwszy zauważył grabarz, będący akurat w pobliżu. Ogień postępował jednak bardzo szybko. Zaalarmowani mieszkańcy początkowo sami próbowali opanować ogień, lecz dysponowali tylko jedną gaśnicą. 12 minut trwało łączenie telefoniczne z pocztą w Nędzy żeby stamtąd powiadomić straż pożarną w Raciborzu. W międzyczasie mieszkańcy wioski ratowali wyposażenie świątyni. Udało się ocalić małe organy, chrzcielnicę, obrazy, parę ławek, ołtarz, zaś ówczesny proboszcz ks. Rudolf Beer osobiście uratował monstrancję.

Ciekawostką niech będzie przebieg akcji gaśniczej. Jedna ekipa strażaków przyjechała z pustym zbiornikiem, gdyż wracali z innej akcji. Innym woda skończyła się po trzech minutach. W pobliżu była tylko jedna studnia, a hydranty nie działały przez zamulenie. Woda z innych sikawek spływała po stromym dachu jak po tłuszczu. Po 20 minutach akcji cały kościół stał w płomieniach, które szybko trawiły konstrukcję od środka. Stwierdzono później, że przyczyna pożaru była niezależna od człowieka, ale dostrzeżono błędy podczas akcji. Warto dodać, że był to pożar, który w parze z wielkim pożarem lasów w Kuźni Raciborskiej wpłynął na reformę lokalnych jednostek straży pożarnych.

(woj)