Kącik ZUS

Przed śmiercią mój tato prowadził małą firmę. Moja mama dotąd nigdy nie pracowała, ma skończone 48 lat. Ja w ubiegłym roku skończyłem studia. Czy mama miałaby szansę na jakieś świadczenie z ZUS, rentę rodzinną albo jakiś dodatek?

Mateusz z Raciborza

O rentę rodzinną może ubiegać się niepracująca wdowa, która nie ukończyła 50. roku życia. We wniosku musi jednak podać, że co prawda nie wychowuje małych dzieci, bo jej syn jest już absolwentem uczelni, ale nie posiada niezbędnych źródeł do utrzymania. W takiej sytuacji ZUS będzie jej wypłacać świadczenie przez okres jednego roku, licząc od dnia śmierci męża. Jeśli taka osoba zdecyduje się uczestniczyć w zorganizowanym szkoleniu mającym na celu uzyskanie kwalifikacji do wykonywania pracy zarobkowej, prawdo do pobierania renty okresowej może być przedłużone do dwóch lat.

Szkolenie w takim przypadku może być zorganizowane przez urząd pracy, a sama zainteresowana musi wybrać kierunek nauki. W czasie kształcenia ZUS wypłaca świadczenie, które traktowane jest jako przejściowa pomoc w zdobywaniu kwalifikacji do samodzielnej egzystencji.

Chciałbym zatrudnić na umowę – zlecenie studenta, który nie ma ukończonych 26 lat. Nie podlega on obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalno-rentowym. Czy należy go jednak zgłosić w ZUS do ubezpieczenia zdrowotnego i naliczać składkę zdrowotną od wypłacanego wynagrodzenia?

Mieszkaniec Ocic

Nie, zleceniodawca nie powinien zgłaszać takiej osoby do żadnych ubezpieczeń. Zasadniczo osoba pracująca na umowie zleceniu podlega z tego tytułu obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym. Wyjątek stanowią jednak zleceniobiorcy będący uczniami lub studentami, którzy nie ukończyli określonego wieku. Zgodnie z ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych zleceniobiorcy, którzy są uczniami gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych, szkół ponadpodstawowych lub studentami do ukończenia 26 lat nie podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z racji wykonywanego zlecenia. W konsekwencji takie osoby nie podlegają też pozostałym ubezpieczeniom społecznym, tj. wypadkowemu i chorobowemu.

Z kolei obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu wprawdzie podlegają m.in. osoby wykonujące pracę na umowie zleceniu, ale tylko wtedy, gdy spełniają warunki do objęcia z tego tytułu ubezpieczeniami społecznymi. Skoro osoba, która ma wykonywać umowę – zlecenie jest studentem w wieku do 26 lat, nie będzie podlegała z tego tytułu ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Tym samym nie powinna też być zgłaszana z tego tytułu do ubezpieczenia zdrowotnego. Od wypłacanego jej wynagrodzenia zleceniodawca będzie naliczał jedynie podatek dochodowy.

Skończyłam liceum, od października rozpoczynam studia. Do tej pory, przez lata nauki w szkole, pobierałam rentę rodzinną po moim ojcu. Czy jeśli złożę wniosek o dalszą kontynuację renty rodzinnej w październiku, ZUS wypłaci mi ją też za wrzesień?

Studentka z Markowic

We wrześniu Czytelniczka powinna złożyć wniosek w ZUS o dalszą wypłatę renty i zaświadczenie z uczelni stwierdzające przyjęcie na studia. Właściwy dokument, informujący, że jest Pani studentką danej uczelni, należy dostarczyć po rozpoczęciu nauki, na początku października. Renta rodzinna jest przyznawana i wypłacana w czasie roku szkolnego i wakacji. Uczniom szkół ponadpodstawowych świadczenie przyznawane jest do końca sierpnia danego roku szkolnego, a uczącym się w szkołach wyższych do końca września danego roku akademickiego, o ile szkoła albo uczelnia w zaświadczeniu nie ujmą całościowego terminu trwania nauki. Gdy to zrobią, ZUS wypłaca rentę przez cały ten czas, kontrolując czy nauka jest kontynuowana. Dla osób kończących szkoły ponadgimnazjalne i od października rozpoczynających naukę na studiach wyższych, renta rodzinna jest wypłacana za miesiąc wrzesień, jeżeli w ZUS zostanie złożona we wrześniu informacja o kontynuowaniu nauki na studiach.