Ekoserwis: Jubileusz rudzkiego parku

Powstały w 1993 roku park w Rudach jest jednym z ośmiu parków krajobrazowych w województwie śląskim i jednym z największych w Polsce. Jego powierzchnia wynosi ponad 49 tys. hektarów i składa się z pięciu niestykających się ze sobą obszarów. Swym zasięgiem park obejmuje północno-wschodnią część miasta Racibórz (począwszy od wschodniego brzegu kanału Ulgi) aż po wschodnią granicę miasta wraz z Arboretum Bramy Morawskiej, a także częściowo gminy: Nędza, Kuźnia Raciborska, Knurów, Czerwionka-Leszczyny, Orzesze, Żory, Suszec, Rybnik, Lyski, Sośnicowice i Pilchowice.

Na tych terenach szczególnej ochronie podlegają przyrodniczo cenne pozostałości naturalnych lasów łęgowych i grądowych typowych dla doliny górnej Odry oraz stawy – tereny lęgowe ptaków oraz siedliska rzadkiej roślinności błotnej i wodnej (m.in. cibora żółta, kotewka orzech wodny), a także liczne tu pomniki przyrody ożywionej i nieożywionej.

Oprócz naturalnych walorów przyrodniczych, w Rudach ochronie podlegają wartości historyczno-kulturowe, ukształtowane w wyniku działalności cystersów, którzy przybyli z Francji w 1258 roku. Z tamtych lat w Rudach, oprócz dowodów znanej przedsiębiorczości zakonników, zachował się pocysterski kościół i zespół klasztorno-pałacowy z jednym z największych w Polsce parków w stylu angielskim.

– Bardzo się cieszę, że te obiekty udało się uratować, a teraz przywraca się do świetności – mówił w czasie konferencji dr Jan Maciej Waga z Uniwersytetu Śląskiego, który w swym wystąpieniu poruszył problem ochrony obszarów takich jak „Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe”, które w swej historii zostały poddane oddziaływaniu człowieka i to właśnie człowiek nadał im ich wyjątkowego charakteru. Bez ingerencji człowieka łąki i stawy zarosną, a park bezpowrotnie utraci swój unikatowy charakter – mówił wicedyrektor parku Michał Góra. Nie byłoby to możliwe, bez wsparcia ze strony Funduszu.

WFOŚiGW w Katowicach od lat wspiera swymi środkami prace związane ze wzbogacaniem różnorodności biologicznej oraz z zachowaniem cennych przyrodniczo zbiorowisk i odnowy drzewostanu na obszarach Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Śląskiego, którego cysterskie kompozycje krajobrazowe są dziś integralną częścią.

W ciągu ostatnich siedmiu lat dofinansowanie na cele związane z ochroną przyrody w śląskich parkach krajobrazowych wyniosło blisko 4 mln zł. Ponad milion dwieście tysięcy złotych przeznaczono na działalność prowadzoną w należących do parkach ośrodkach edukacji ekologicznej związanych z kształtowaniem świadomości ekologicznej wśród mieszkańców regionu. I jak zapewniała prezes Gabriela Lenartowicz, podczas jubileuszowej konferencji poświęconej cysterskiemu parkowi, pieniądze te są wydane z pożytkiem i korzyścią dla ochrony cennych walorów przyrodniczych.

(eco)