Pożarów sadzy można uniknąć, ale trzeba dbać o kocioł i komin

– Macie panowie wrażenie lub poparcie statystyk, że to zjawisko z roku na rok wzrasta?

Piotr Mężyk. – Niestety obserwujemy, że w ciągu ostatnich kilkunastu lat zjawisko pożarów sadzy kominowej wzrasta, na co składa się wiele czynników.

– Pożary sadzy pojawiają się najczęściej w okresie grzewczym, choć nie tylko. Czy można wskazać najczęstsze powody występowania takich zdarzeń?

Piotr Mężyk. – Takich powodów jest wiele, jednak warto skupić się na najważniejszych. Na ilość zalegającej sadzy ma wpływ kilka powodów. Chyba najczęstszy i najistotniejszy z czynników to utrzymywanie zbyt niskiej temperatury spalania w urządzeniach grzewczych. Nowoczesne kotły C.O. zasilane paliwem stałym, dla prawidłowej eksploatacji wymagają utrzymywania odpowiednio wysokiej temparatury, do której zostały zaprojektowane. Obniżanie tego parametru powoduje zaburzenie procesu spalania oraz drastyczne obniżenie temperatury spalin, a to prowadzi do niepełnego procesu spalania i generowania znacznej ilości sadzy. Sytuacja taka stwarza zagrożenie zarówno dla przewodu kominowego, ale również skraca żywotność urządzenia grzewczego. To oczywiście opis bardzo okrojony, aby nie zagłębiać się zbyt w szczegóły techniczne.

Łukasz Zając. – Na skalę problemu znaczny wpływ ma również nieprawidłowy dobór mocy urządzenia grzewczego do zapotrzebowania na ilość ciepła budynków, które w szczególności w ostatnim czasie, poddawane są termomodernizacjom. Dlatego w urządzeniach o przewymiarowanej mocy utrzymywane są często niskie temperatury spalania. Przyczyną są też stare kotły, które mają tendencje do zapłonu sadzy, a także brak prawdziwej zimy.

– Zimy?

P.M. – Użytkownicy często dysponują budynkami i instalacjami, nieprzystosowanymi do obecnych warunków atmosferycznych. Kiedyś zimy wyglądały inaczej – było znacznie więcej dni z minusowymi temperaturami poniżej -10 stopni. W kotłach C.O. natomiast utrzymywało się dużo wyższą temperaturę, rzędu 70-80 stopni, co powodowało, że prawie cała sadza całkowicie się przepalała. Dzisiaj przy temperaturze kotła rzędu 40 stopni, urządzenie nie osiąga pełnej sprawności, a tym samym produkuje sporo sadzy, która nie przepala się, a zostaje w przewodzie kominowym.

Ł.Z. – Sadzy, a także smoły. Kiedy prowadzimy czyszczenie i widzimy, że przewód kominowy jest zasmołowany, niezwłocznie przekazujemy informację o tym właścicielowi posesji. Grozi to zapłonem i szkodami związanymi z pożarem. Smoły nie jesteśmy w stanie wyczyścić tradycyjnymi metodami. Często wymagane jest specjalistyczne czyszczenie mechaniczne.

– Smoła zapala się łatwiej niż sadza?

P.M. – Smoła zapala się bardzo łatwo i dodatkowo podczas pożaru dochodzi do jej pęcznienia, co powoduje, że komin może się czasowo zaczopować. Wysokie ciśnienie może tym samym rozerwać komin oraz doprowadzić do emisji spalin wraz z tlenkiem węgla do pomieszczeń mieszkalnych. Dlatego właśnie to tak niebezpieczne zjawisko.

– Rodzaj węgla ma znaczenie?

P.M. Na rynku mamy wiele rodzajów opału o różnych parametrach. Niektóre z nich także produkują więcej smoły i sadzy, a tym samym wzmagają zagrożenie.

Ł.Z. – Często też mamy do czynienia z niedopasowaniem komina do parametrów kotła. Bywa tak, że przekrój komina jest za mały lub też za duży, a to może powodować problemy.

– Czy sposób palenia w piecu też ma wpływ na ilość sadzy?

P.M. – Obserwujemy też, że przy paleniu mieszkańcy mają złe przyzwyczajenia. Efektywniejszym, bardziej ekologicznym i korzystniejszym jest spalanie współprądowe, potocznie nazywane paleniem od góry. Niestety pokutuje jeszcze cały czas palenie tradycyjne, czyli zasypywanie kotła. Nie daj Boże zamykany jest jeszcze dopływ powietrza i wówczas węgiel spala się w sposób niepełny, generowana jest znaczna ilość sadzy i smoły, które odkładają się w kanałach dymowych urządzeń grzewczych oraz w samym przewodzie kominowym. Tak naprawdę palenie współprądowe jest zalecane dla większości kotłów. Dodatkowy profit, to pełniejszy proces spalania, a co za tym idzie oszczędność paliwa, którego cena w ostatnim czasie bije rekordy. Warto też zapoznać się z instrukcją urządzenia, bo producenci bardzo często informują, że minimalna temperatura kotła to 60 stopni.

– Co w takim razie, palić od góry i utrzymywać większą temperaturę paleniska?

P.M. – Także, a może przede wszystkim, dopuszczać do tego paleniska oraz komina fachowców. Kominiarze, nie tylko my tutaj, ale także wielu innych, ma wieloletnie doświadczenie, a tym samym zna się na swoim fachu. Nie tylko jesteśmy od czyszczenia przewodu, co jest bardzo ważne i powinno być wykonywane minimum 4 razy w roku, ale także podpowiadamy często co robić, aby nie dochodziło do krytycznych sytuacji – w oparciu o dany rodzaj kotła i stan komina.

– Czyli w momencie, kiedy wymieniamy piec, bo musimy zlikwidować stary kopciuch…

Ł.Z. – …wtedy wzywamy kominiarza, aby zaopiniował kotłownię i wystawił na to dokument jeszcze przed wykonaniem tej kotłowni. Po wykonaniu takiej wstępnej opinii inwestor przystępuje do wymiany kotła przez serwisanta, a później przychodzimy i sprawdzamy, czy nie doszło do błędu przy instalacji.

P.M. – W starszych budynkach częstym problemem jest brak nawiewu czy nawet wentylacji w kotłowni. Często słyszymy, że jest tam okienko, ale nie tędy droga. Dopływ do pomieszczenia kotłowni musi odbywać się w sposób ciągły oraz posiadać właściwą powierzchnię.

Ł.Z. – Zawsze mówię, że okienko to urządzenie sabotażowe, bo dzisiaj działa, a jutro nie. Któryś z domowników przyjdzie i powie „zamknij, bo zimno”, a przy wietrznej pogodzie z kotła do komina zaciągnie się ogień i mamy gotowy przepis na pożar sadzy, bo przy wietrznej pogodzie ciąg kominowy wzrasta. Mój były majster zawsze mówił, że jak wieje, będziemy mieli pożary sadzy. Przy ostatnich wichurach zdarzały się sytuacje, że ludzie mieli cofki i duże zadymienie w pokojach. To też efekt braku dopływu powietrza.

– Czyszczenie komina to jedno, a czyszczenie pieca?

Ł.Z. – Zdarzają się interwencje, kiedy dopiero podczas moich odwiedzin użytkownicy zaczynają sprzątać w kotłowni. W piecu natomiast są uszkodzone zawiasy, zniszczone uszczelki. A to wszystko ma wpływ na bezpieczeństwo. Pamiętajmy, że przewody dymowe trzeba czyścić minimum 4 razy w roku, a raz do roku wentylacyjne. Ustawa obliguje do tego właściciela czy administratora budynku. Sam piec często należy też czyścić z sadzy nawet codziennie. Czyścić trzeba każdy piec, niezależnie czy jest na węgiel, pellet, olej czy gaz.

– Czy czyszczenie komina ma wpływ na ewentualną wypłatę ubezpieczenia w przypadku pożaru?

P.M. – Czyszczenie to jedno, a przegląd to drugie. Przegląd przewodów kominowych raz do roku wymusza prawo budowlane. Często jest to wymóg, wpisany w warunkach ubezpieczenia nieruchomości. Właściciel budynku ma także obowiązek zapewnienia bezpiecznego dojścia do komina. Czasem zdarza się, że mieszkańcy tłumaczą, że nie chodzi do nich kominiarz, więc nie mają wyczyszczonego komina. Pamiętajmy jednak, że kominiarze nie mają obowiązku odwiedzania posesji, a przecież zawsze można zadzwonić i zamówić czyszczenie.

Ł.Z. – Czasem chodzimy i przypominamy się, ale to dobry gest w stronę zarządców nieruchomości. Zawsze mówię klientom, że tak samo, jak jeżdżą na przegląd z samochodem, tak również prawo budowlane wymaga przeglądu przewodów kominowych. Konieczne jest więc zarówno czyszczenie, jak i sporządzenie protokołu stanu technicznego. Jeżeli zabraknie nawet jednego czyszczenia lub przeglądu w roku, ubezpieczyciel ma podstawę do wstrzymania odszkodowania.

4 – tyle razy w roku należy czyścić przewody kominowe.