Audyt druzgocący dla Kompanii Węglowej

REGION 8 marca na łamach naszego tygodnika publikowaliśmy wywiad z senatorem Adamem Gawędą dotyczący trwającego audytu. Specjalny zespół ekspertów przez kilka tygodni szczegółowo analizował sytuację poszczególnych kopalń wchodzących w skład Kompanii Węglowej oraz politykę spółki w zakresie produkcji, sprzedaży, inwestycji i zatrudnienia. Eksperci, którzy pracowali na zlecenie Ministerstwa Energii społecznie, nie pobierając za to żadnego wynagrodzenia, wskazali na szereg przyczyn, które skumulowane doprowadziły do obecnej, bardzo trudnej sytuacji Kompanii Węglowej.

Kolizja Marcela i Jankowic

Za najważniejsze przyczyny, oprócz spadku cen węgla, eksperci uznali złe wykorzystanie zasobów kopalń wchodzących w skład KW, w tym nieskoordynowanie działalności eksploatacyjnej na pograniczu złóż sąsiadujących ze sobą zakładów. Przykładem jest m. in. eksploatacja prowadzona przez kopalnie Marcel i Jankowice w części marklowickiej. Eksperci stwierdzili także brak systemowych rozwiązań pozwalających na skuteczne i efektywne planowanie procesu produkcji, niską wydajność pracy i brak pełnego wykorzystania maszyn i urządzeń w kopalniach oraz brak ścian o dużej koncentracji wydobycia. – Wskazano, że na 28 czynnych obecnie ścian wydobywczych, tylko z trzech uzyskiwane jest wydobycie powyżej 5 tys. ton na dobę. Eksperci postulują, aby docelowo każda kopalnia dysponowała co najmniej jedną ścianą o wysokiej koncentracji wydobycia – tłumaczy Tomasz Głogowski, rzecznik spółki.

Przerosty w kierownictwie, nietrafione inwestycje

W trakcie audytu stwierdzono także, że schematy organizacyjne w spółce są zbyt mocno rozbudowane. Skutkuje to zbyt dużą liczbą stanowisk kierowniczych i dyrektorskich, zarówno w kopalniach, jak i centrali KW oraz zbyt dużą liczbą działów nieprodukcyjnych. Komisja postuluje, aby uprościć strukturę, tak aby zarządzenie stało się efektywne. Członkowie komisji zwrócili także uwagę, że w kopalniach wciąż zatrudnionych jest ok. 600 osób posiadających uprawnienia emerytalne. W Kompanii Węglowej kuleje także planowanie inwestycji. Audytorzy zwrócili uwagę, że największe nakłady inwestycyjne w latach 2013-2015 wykonano w kopalniach nierentownych, podczas gdy powinny odbywać się głównie w kopalniach i rejonach, które mają przed sobą perspektywę funkcjonowania.

Eldorado dla firemek

Poważnym problemem, zdaniem audytorów, jest znaczący wzrost usług obcych wykonywanych w kopalniach. Zdaniem komisji, systemem zleconym należy wykonywać tylko specjalistyczny zakres robót, zaś roboty typowo górnicze powinny być powierzane pracownikom własnym lub alokowanym z kopalń o nadmiernym zatrudnieniu. Audytorzy w podsumowaniu audytu zwrócili uwagę, że poważnym błędem było odejście od kopalń zespolonych i Kompania Węglowa powinna kontynuować ten kierunek. Tomasz Rogala, prezes Kompanii Węglowej zadeklarował, że wszystkie wnioski zostaną przeanalizowane, a konieczne zmiany wdrożone w życie. Zastrzegł jednak, że efektu nie będzie widać od razu.

(acz)

10 najważniejszych błędów w Kompanii:

1. Brak odpowiedniego i skutecznego nadzoru ze strony Biura Produkcji Centrali Kompanii Węglowej SA doprowadził między innymi do nieskoordynowanej działalności eksploatacyjnej na pograniczu złóż kopalń sąsiadujących ze sobą. Przykładem jest eksploatacja prowadzona w Kopalni Marcel i Jankowice w części marklowickiej. Kolejnym przykładem jest spóźniona inwestycja mająca na celu skierowanie części wydobycia KWK Chwałowice dołem do Zakładu Przeróbki Mechanicznej Węgla KWK Jankowice.

2. Stwierdza się brak systemowych rozwiązań pozwalających na skuteczne i efektywne zarządzanie procesem planowania produkcji, uwzględniające możliwości techniczne kopalń i potencjał rynku. Brak optymalnego dostosowania planów produkcyjnych do najkorzystniejszych kierunków i możliwości sprzedaży.

3. Schematy organizacyjne kopalń i centrali Kompanii Węglowej SA są mocno rozbudowane, w szczególności wśród działów nieprodukcyjnych. Zbyt duża liczba stanowisk kierowniczych i dyrektorskich w kopalniach i centrali KW SA, zbyt duża liczba działów nieprodukcyjnych i komórek organizacyjnych.

4. W trakcie audytu stwierdzono występowanie znaczących różnic w zatrudnieniu w poszczególnych komórkach organizacyjnych kopalń tych samych działów. Występują dwukrotne, a nawet ponad dwukrotne różnice w zatrudnieniu w tych samych działach w różnych kopalniach. Obserwuje się brak jakiejkolwiek koordynacji i wspólnej polityki zatrudnieniowej w tym zakresie.

5. W kopalniach w stanie zatrudnienia pozostaje znaczna część pracowników posiadających uprawnienia emerytalne. Stan uprawnionych do świadczeń emerytalnych w trakcie prowadzonego audytu wynosił ok 600 osób. Wśród osób posiadających uprawnienia emerytalne większość stanowią pracownicy kadry inżynieryjno- technicznej, gdzie w grupie tych pracowników obserwowany jest nadmiar zatrudnienia. Wielu spośród pracowników nabyło uprawnienia kilka lat temu, a rekordzista pochodzi z 2001 r.

6. Obserwuje się znaczący wzrost usług obcych oraz cykliczność i ciągłość wykonywanych w kopalniach usług przez tych samych wykonawców przez kilka lat.

7. Znaczący udział w świadczeniu usług obcych mają spółki zależne Kompani Węglowej SA. Wartość wykonanych usług tych firm w latach 2010-2015 wynosiła ok 1,8 mld zł. Zlecanie usług do spółek zależnych odbywa się w trybie zamówień z wolnej ręki co może powodować zlecanie usług wg stawek wyższych niż rynkowe uzyskiwane w procedurach przetargowych.

8. Poważnym obciążeniem kosztowym dla Kompani Węglowej SA były w ostatnich latach usługi doradztwa, w tym procesów wsparcia itp. Wartość tych usług w latach 2011-2015 wyniosła 44,7 mln zł.

9. Kompania Węglowa przy osiąganych obecnie wynikach nie jest zdolna do konkurowania z węglem importowanym oraz innymi podmiotami prywatnymi produkującymi węgiel w Polsce. Tylko 3 z 11 kopalń KW SA odnotowały dodatnie wyniki na sprzedaży węgla w 2015 roku. Dotychczasowe doświadczenia pokazują, że brak skutecznej, długofalowej i odpowiednio ukierunkowanej restrukturyzacji tylko potęguje problemy górnictwa.

10. Zagospodarowanie skały płonnej do budowy obiektów inżynieryjno – technicznych jest realizowane w ograniczonym zakresie. Również metan jako kopalina towarzysząca ujmowany w stacjach odmetanowania nie jest gospodarczo wykorzystywany w dostatecznym stopniu, a inwestycje związane z budową odpowiednich instalacji nie są skoordynowane w czasie.