Kącik ZUS

Mam 45 lat, czy ja też muszę składać wniosek o kapitał początkowy? Słyszałem, że tylko niektóre roczniki mają obowiązek ustalenia kapitału.

Marek K.

Kapitał początkowy obliczany jest osobom urodzonym po 1948 r., które pracowały lub prowadziły działalność gospodarczą przed 1999 r., a tym opłacały składki na ubezpieczenia społeczne. Wysokość emerytury według nowych zasad zależy od kwoty zwaloryzowanych składek na ubezpieczenia emerytalne zewidencjonowanych w ZUS na indywidualnym koncie ubezpieczonego oraz właśnie od zwaloryzowanego kapitału początkowego. Jest on elementem nowego systemu emerytalnego. Stanowi on część przyszłej emerytury, dlatego w interesie osób, które były zatrudnione przed 1999 r., leży złożenie wniosku o jego ustalenie. Gdyby kapitał początkowy nie został ustalony, emeryturę obliczono by w niższej wysokości niż faktycznie należna. Kapitał początkowy ustala się na wniosek, a nie z urzędu, ponieważ ZUS nie dysponuje informacjami, które osoby i jak długo pracowały, były ubezpieczone przed 1999 r. Wcześniej pracodawcy opłacali składki zbiorczo, za wszystkich zatrudnionych, nie wskazując, ile środków za kogo przekazują. Należy zatem złożyć wniosek wraz z dowodami potwierdzającymi okresy zatrudnienia i wysokość zarobków osiąganych przed 1 stycznia 1999 r. Problem pojawia się wtedy, gdy zakład pracy już nie istnieje, a zainteresowany  nie ma żadnych dokumentów potwierdzających staż i zarobki. Nie jest to sytuacja bez wyjścia, bowiem dokumenty można odszukać w archiwach. Pomocna może okazać się strona internetowa www.zus.pl, na której znajduje się wykaz zlikwidowanych i przekształconych zakładów pracy i miejsc, w których znajdują się dokumenty z tych przedsiębiorstw.

Chciałbym się dowiedzieć, czy wyjeżdżając do pracy za granicę do Włoch, muszę o tym fakcie powiadomić ZUS. Słyszałem, że musze też poinformować o moich zarobkach, czy to prawda? Obecnie od kilku lat pobieram świadczenie przedemerytalne i teraz wreszcie nadarzyła się okazja, by coś dorobić.

Janusz z Rybnika

Osoba pobierająca świadczenie przedemerytalne, która podjęła zatrudnienie, zobowiązana jest niezwłocznie powiadomić ZUS o podjęciu zatrudnienia oraz o wysokości osiąganego przychodu. Obowiązek powiadomienia o zatrudnieniu osoby pobierającej świadczenie przedemerytalne spoczywa odpowiednio na pracodawcy lub zleceniodawcy, a w przypadku pełnienia służby na właściwej jednostce organizacyjnego. Na podstawie otrzymanego zaświadczenia/oświadczenia ZUS ustala, czy i w jakiej wysokości powinno być wypłacane świadczenie (tj. w pełnej wysokości, zmniejszonej lub zostanie zawieszone).

Ustalenie rodzaju przychodu, którego uzyskiwanie powoduje zmniejszenie lub zawieszenie prawa do świadczenia przedemerytalnego dokonywane jest na podstawie art.104 ustawy emerytalnej. Zgodnie z tym przepisem za przychód wpływający na wysokość świadczenia przedemerytalnego uważa się przychód z działalności obowiązkowo podlegającej ubezpieczeniom społecznym oraz dającej prawo do dobrowolnych ubezpieczeń niezależnie czy z tego uprawnienia dana osoba skorzysta. Za działalność tę uważa się zatrudnienie, służbę lub inną pracę zarobkową albo pozarolniczą działalność. Przychody osiągane z tytułu służby lub działalności wykonywanej za granicą również wpływają na zmniejszenie lub zawieszenie świadczenia przedemerytalnego.

W sytuacji, gdy osoba pobierająca świadczenie przedemerytalne osiąga przychód w państwie członkowskim UE/EOG ( tak jest w przypadku Czytelnika) lub innym państwie, z którym Polskę łączy umowa międzynarodowa w dziedzinie ubezpieczeń społecznych, przy rozliczeniu świadczenia przyjmuje się przychód w wysokości faktycznie osiągniętej.  Dokumentem potwierdzającym wysokość przychodu jest zaświadczenie pracodawcy lub innego podmiotu właściwego do wydania takiego dokumentu. Osoby, które w tych krajach wykonują działalność, inną niż zatrudnienie w ramach stosunku pracy, podlegają w myśl przepisów prawa polskiego obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym, składają oświadczenie o wysokości podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, od której opłacają składkę (lub opłacałyby w przypadku niepodlegania obowiązkowi ubezpieczenia) w myśl ustawodawstwa tego państwa.