Kącik ZUS

Zatrudniłem niedawno pracownika na umowę o pracę. Okazało się, że w miesiącu, w którym był zatrudniony rozchorował się i przebywa na zwolnieniu lekarskim. Czy w związku z tym należy mu wypłacać wynagrodzenie chorobowe, a następnie zasiłek chorobowy od pierwszego dnia choroby?

Mariusz B.

Trudno dać jednoznaczną odpowiedź, gdyż w pytaniu nie ma informacji o historii ubezpieczeniowej pracownika. Przepisy stanowią, że prawo do świadczeń od pierwszego dnia choroby nabywa pracownik posiadający staż ubezpieczeniowy, wynoszący co najmniej 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, tzw. okres wyczekiwania. Jeżeli pracownik nie posiada takiego okresu ubezpieczenia chorobowego, to uprawnienie do świadczeń przysługuje począwszy od 31.dnia nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego. Do okresu wyczekiwania zalicza się wcześniejsze okresy obowiązkowego i dobrowolnego podlegania ubezpieczeniu chorobowemu pod warunkiem, że przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni lub była spowodowana urlopem wychowawczym, urlopem bezpłatnym albo odbywaniem czynnej służby wojskowej. Świadczenie za czas choroby przysługuje od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego w przypadkach określonych w art. 4 ust. 3 ustawy zasiłkowej, tj. absolwentom szkół lub szkół wyższych, którzy zostali objęci ubezpieczeniem chorobowym lub przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od dnia ukończenia szkoły lub uzyskania dyplomu ukończenia studiów wyższych, ubezpieczonym obowiązkowo, którzy mają wcześniejszy co najmniej 10-letni okres obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego, posłom i senatorom, którzy przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od ukończenia kadencji.

Mówi się teraz o dwóch emeryturach tzw. starych i nowych. Co to jest? Chciałabym wiedzieć, od czego zależy czy dostaniemy emeryturę, od stażu, składek czy wieku?

Anita K.

Funkcjonujący obecnie w Polsce system emerytalny przewiduje zróżnicowanie możliwości nabycia prawa do emerytury oraz ustalenia jej wysokości. Zależą one przede wszystkim od daty urodzenia osoby wnioskującej. Ubezpieczeni mężczyźni urodzeni po 31 grudnia 1948 r. oraz kobiety po 31.12.1952 r. nabywają prawo do tzw. nowej emerytury, obliczanej w oparciu o wysokość składek i kapitału początkowego, zgromadzonych na indywidualnym koncie w ZUS. Emerytura taka może być przyznana po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego lub – dla tych, którzy na dzień 1 stycznia 1999 r. posiadali wymagany do uzyskania uprawnień staż ubezpieczeniowy, tj. mężczyźni 25 lat, kobiety 20-lat oraz 15 letni okres pracy w szczególnych warunkach – również w obniżonym o 5 lat wieku emerytalnym.

Na innych zasadach prawo do emerytury nabywają osoby z rocznika 1949 r. i wcześniejszych. Ubezpieczeni ci, oprócz podstawowej możliwości uzyskania tego świadczenia (po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego), mogą nabyć uprawnienia emerytalne w obniżonym wieku. Dotyczy to przede wszystkim osób zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, nauczycieli, górników lub kolejarzy. Prawo do wcześniejszej emerytury mogą również nabyć osoby urodzone w 1949 r. lup później, jeśli w określonym czasie spełniły wymagane warunki.

Ubezpieczeni urodzeni przed 1 stycznia 1949 r. zachowują prawo do obliczenia emerytury na dotychczasowych zasadach, uzależnionej przede wszystkich od dochodów uzyskanych w wybranym okresie, a także długości stażu pracy. Tzw. stare zasady mają zastosowanie także do wcześniejszych emerytur, przyznawanych osobom urodzonym w latach 1949-1968, które do końca 2008 r. spełniły warunki niezbędne do uzyskania świadczenia. Szczegółowych informacji można się dowiedzieć ze strony internetowej www.zus.pl lub w placówce ZUS.