Zbyszek, ty chcesz mnie zabić?

22 marca 1993 roku na biurku aspiranta Czai odezwał się telefon. Podenerwowany głos po drugiej stronie chaotycznie opowiadał o rzekomym znalezisku w zakolu rzeki. Rozmówca odmówił podania nazwiska. Policjant spokojnie odłożył służbową słuchawkę i spojrzał na zegarek. Była godzina 17.45.

Darek z tartaku

Po kilkunastu minutach grupa kędzierzyńskich policjantów pędziła do niewielkiej miejscowości Lubieszów. Najpierw jeden radiowóz, potem kolejne. Mieszkańcy do późnych godzin nocnych obserwowali grupę funkcjonariuszy wykonujących zdjęcia i świecących latarkami w nurt rzeki.  Dwa dni później Wojciech Kamiński z Prokuratury Rejonowej w Kędzierzynie-Koźlu wszczął śledztwo w związku ze znalezieniem ludzkiego korpusu w zakolu Odry. Szczątki miały odrąbane ręce i nogi, brakowało również głowy. Policjanci nie wiedzieli o ofierze w zasadzie nic. Biegły z zakresu medycyny sądowej ocenił, że denat może mieć zarówno 18 jak i 50 lat, był pod wpływem alkoholu, pomiędzy łopatkami ma dwie rany rąbane, a na ciele liczne tatuaże. Jeden z nich – na brzuchu – przedstawiający twarz pięciu kobiet. To ten szczegół naprowadził później śledczych na właściwy trop. Policjanci nie wiedząc kogo mają szukać sprawdzali wszystkie możliwe tropy. Jednym z nich był tartak w gminie Kuźnia Raciborska, gdzie niejaki Darek z dnia na dzień nie przyszedł do pracy, innym kandydatem był młody żołnierz, którego szukała żandarmeria. Przełom śledztwie nastąpił pod koniec wiosny 1993 roku, kiedy dwie kobiety rozpoznały charakterystyczny tatuaż na brzuchu denata. Wątpliwości nie było, zmasakrowany tułów należał do Tomasza N., raciborskiego kryminalisty.

PKS się spóźniał

We wrześniu 1992 roku administracja Zakładu Karnego w Raciborzu dobrze sprawujących się więźniów nagrodziła przepustkami. Chwilowo za mury wyszli między innymi Zbigniew W., Edward H., Marcin S. i Krzysztof K. Wszyscy w wieku od 29 do 36 lat, z mniej lub bardziej skomplikowaną przeszłością, która zaprowadziła ich za pruskie mury zakładu przy ulicy Eichendorffa. Przyjaciołom zza krat nie podobała się perspektywa powrotu na twardą pryczę. Długo się nie zastanawiali – nie wracamy. Cała czwórka wynajęła na podstawione nazwisko mieszkanie przy ulicy Lotniczej w Raciborzu. Pod tym samym adresem zamieszkał Tomasz N., który miesiąc później miał zginąć z rąk współlokatorów. Grupa żyła z włamań do najróżniejszych obiektów na terenie Raciborszczyzny. Łupy, zanim udało im się spieniężyć je na okolicznych bazarach, trzymali w mieszkaniu. 20 października 1992 roku Tomasz N. postanowił pójść w swoją stronę i zerwać z grupą. W pośpiechu zabrał wspólne pieniądze i spakował do torby najwartościowsze „fanty”. Nie miał szczęścia. Zanim udało mu się wsiąść do autobusu PKS, wpadł w oko wracających do domu kompanów. Brutalnie pobitego zaprowadzono z powrotem do dziupli przy Lotniczej.

Zrobimy włam

Tamtego dnia, kompani podjęli decyzję, że trzeba ukarać wspólnika, który sięgnął po ciężko zarobione pieniądze. Przez kolejne dziesięć dni mieszkając z nic nie podejrzewającym Tomaszem N. powoli przygotowywali się do jego zabójstwa. – Od jednego z rolników z miejscowości leżącej pod Raciborzem kupili trzy worki, natomiast w miejscowej cegielni kupili kilkanaście cegieł – czytamy z uzasadnieniu późniejszego wyroku. Cała czwórka postarała się również o samochód – volkswagena passata skradzionego dzień przed mordem w Gliwicach. Nadszedł 30 października, dzień w którym Tomasza miała spotkać kara. Wieczorem koledzy wywabili ofiarę z mieszkania pod pretekstem włamania do sklepu w Zawadzie Książęcej. Wiedzieli po co jadą. Zbigniew W. wziął ze sobą siekierę.

Zbyszek!

Passat z piątką mężczyzn zatrzymał się pod sklepem w Zawadzie. Ktoś rzucił, że jeszcze za wcześnie na włam. Pojechali na Łęg za wał nad Odrą. Niby zaczekać na odpowiednią porę. To miejsce wybrali już kilka dni wcześniej. Krzysztof K. i Mariusz S. odjechali sprawdzić co dzieje się pod sklepem. W tym samym czasie za wałem dwójka mężczyzna zaczęła realizować makabryczny scenariusz. Wszystko szło zgodnie z planem. Edward H. otworzył butelkę wódki i poczęstował Tomasza N. – dla odwrócenia uwagi. W tym samym czasie Zbigniew W. wprawnym i szybkim ruchem wyciągnął zza paska siekierę i uderzył nią zaskoczonego towarzysza. Mężczyzna uciekał padając pod razami. – Zbyszek, ty chcesz mnie zabić? – to według akt sprawy ostatnie słowa jakie wypowiedział zamordowany. 

Przeciął kręgosłup

Podczas wizji lokalnej Zbigniew W. przyznał się do kilkunastu ciosów zadanych siekierą Tomaszowi N. Kiedy myśleli, że już jest po wszystkim, zauważyli, że Tomasz N. mimo ran próbuje się podnieść z pola. Zbigniew W. ponownie chwycił za siekierę i wymierzył ostateczne ciosy niesolidnemu wspólnikowi. Dwa razy ostrze siekiery trafiło pomiędzy łopatki. Biegły podczas sekcji określił jeden z tych ciosów jako śmiertelny. Wkrótce zza wału dojechała pozostała dwójka. Wspólnie rozkawałkowali ciało, zapakowali je do worków obciążonych cegłami i wyrzucili do kanału Ulga. Jeden z pakunków zawierających siekierę zrzucili z pobliskiego mostu. Następnego dnia wrócili w to miejsce i przez kilka godzin zacierali ślady. Pół roku później rolnik prowadzący prace polowe znalazł w zakolu rzeki Odry korpus mężczyzny. To jedyna część ciała, którą wyniósł nurt rzeki. Ustalenie i zatrzymanie podejrzanych zajęło policjantom kolejne miesiące. Dopiero 21 czerwca 1994 roku, po uzyskaniu wszystkich informacji od zatrzymanych, nurkowie sprawdzili dno kanału Ulga, szukając między innymi narzędzia zbrodni. Bezskutecznie.

Wpadł po latach

Wszyscy zatrzymani przyznali się do mordu, niektórzy, jak Mariusz S., który miał podjechać pod sklep w chwili mordu pomniejszali swoją rolę w zabójstwie. Oskarżonych bronili adwokaci z urzędu uznawani dziś za najlepszych prawników na Raciborszczyźnie. Mimo wysiłku obrońców, 19 czerwca 1995 roku ówczesny Sąd Wojewódzki w Katowicach wydał surowy wyrok w sprawie brutalnego mordu w Raciborzu. Zbigniew W., który wymierzał ciosy siekierą został skazany na 25 lat pozbawienia wolności. Edward H. i Marcin S. zostali skazani na 13 lat więzienia. Cała trójka dodatkowo na okres dziesięciu lat została pozbawiona praw publicznych. W grudniu wspomnianego roku Sąd Apelacyjny w Katowicach podtrzymał wyrok sądu wojewódzkiego. Jedyną osobą, która wymknęła się wymiarowi sprawiedliwości był Krzysztof K., który dał nogę za granicę. Wpadł w marcu 2010 roku we Francji. Raciborska prokuratura już przeszło rok stara się ściągnąć mężczyznę do kraju. – Sąd Apelacyjny w Paryżu nie zgodził się na aresztowanie Krzysztofa K. Mężczyzna wpłacił kaucję, otrzymał zakaz opuszczania kraju i przebywa na wolności pracując. Obecnie oczekujemy na rozpatrzenie wniosku o ekstradycję przez francuski rząd – mówi Franciszek Makulik, zastępca Prokuratora Rejonowego w Raciborzu, ten sam, który przed siedemnastoma laty odczytywał akt oskarżenia w sprawie trójki oprawców Tomasza N.

Adrian Czarnota