Korzystasz z teleporady? Odpowiednio się do niej przygotuj

Z koronawirusem przyjdzie nam żyć nie wiadomo jak długo. Coraz więcej osób choruje, cała Polska jest objęta strefą czerwoną, ważne by przestrzegać zaleceń sanitarnych. Warto zapamiętać zasadę DDM – dezynfekcja, dystans, maseczka – i stosować ją dokądkolwiek wychodzimy. Pomimo wszystko nie należy rezygnować z kontaktu z lekarzem z powodu lęku przed zakażeniem koronawirusem, szczególnie jeśli cierpimy na chorobę przewlekłą. Wirus ciągle nam zagraża, ale my musimy pamiętać o leczeniu innych chorób – badajmy się i leczmy, bo same nie miną!

– Dla pacjentów, którzy obawiają się o swoje zdrowie i spotykają się z utrudnionym kontaktem z opieką zdrowotną powstała nowa forma kontaktu z lekarzem, jaką jest teleporada. Teleporada udzielona w sposób prawidłowy, jest korzystnym narzędziem dla pacjenta, zwłaszcza chorego przewlekle, który może skonsultować ze swoim lekarzem prowadzącym wyniki badań, omówić niepokojące objawy lub ustalić termin wizyty osobistej, jeżeli zachodzi taka konieczność. Ważne jest żeby do tej formy kontaktu zarówno pacjent, jak i lekarz dobrze się przygotowali – podkreśla dr hab. n. med. Agnieszka Mastalerz-Migas, konsultant krajowy w dziedzinie medycyny rodzinnej, prezes Polskiego Towarzystwa Medycyny Rodzinnej.

Przygotuj się do teleporady

W ramach kampanii „Badaj Się i Lecz” powstał materiał edukacyjny, który ma ułatwić pacjentowi przygotowanie się do teleporady. Przede wszystkim należy przed rozmową zapisać: niepokojące objawy – czy, jakie, kiedy, z jakim nasileniem oraz w jakich okolicznościach występują, przyjmowane leki – jakie i w jakich dawkach są przyjmowane przewlekle, czy były jakieś leki przyjmowane doraźnie, zapotrzebowanie na lekarstwa, które się skończyły (na jakie, w jakiej dawce).

W trakcie teleporady lekarz może zapytać o numer PESEL, ostatnie wyniki badań, pomiar temperatury ciała czy ciśnienia tętniczego, dlatego warto przygotować również te informacje. Podczas rozmowy z lekarzem należy rzeczowo i wyczerpująco odpowiadać na jego pytania, nie pomijając żadnych faktów, ani szczegółów – nawet jeżeli wydają się błahe, mogą mieć znaczenie przy postawieniu diagnozy. W trakcie teleporady lekarz może poprosić pacjenta o samobadanie – należy je wtedy wykonać pod kierunkiem lekarza i zgodnie z jego wskazówkami.

Podczas teleporady możliwa jest obecność osoby bliskiej, która np. pomoże zapisać zalecenia lekarza. Na podstawie teleporady i informacji, które pacjent przekaże lekarzowi może on wystawić e-receptę, skierowanie na dalsze badania diagnostyczne lub zapotrzebowanie na wyroby medyczne albo e-zwolnienie, które będzie skierowane bezpośrednio do ZUS. Jeżeli lekarz uzna, że nie będzie w stanie pomóc w trakcie wizyty na odległość, może poprosić o zgłoszenie się na tradycyjną wizytę w placówce ochrony zdrowia. Nie należy się jej obawiać – personel medyczny w ośrodkach opieki zdrowotnej dba o to, aby wizyty mogły odbywać się w bezpieczny sposób.

Teleporada wstępem do wizyty w przychodni

– Proszę się nie obawiać wizyt w placówkach ochrony zdrowia. Personel medyczny pracuje w środkach ochrony osobistej, miejsce kontaktu jest dezynfekowane, a pacjenci są proszeni o wizyty w maseczkach i o dezynfekowanie dłoni. Staramy się zapewnić jak największe bezpieczeństwo. Jeśli występują jakieś objawy, które niepokoją pacjenta, jakieś sytuacje, których wcześniej nie było i należałoby je skonsultować, proszę odwiedzać gabinety swoich lekarzy rodzinnych czy lekarzy POZ. Pandemia nie skończy się ani jutro, ani za tydzień. Będziemy musieli z nią żyć jeszcze przez jakiś czas, dlatego nie warto zwlekać z leczeniem. Musimy zrobić wszystko, żeby choroby przewlekłe były diagnozowane i leczone, niezależnie od tego jak długo jeszcze będzie trwała pandemia. My – lekarze rodzinni, staramy się zapewnić jak najlepszą opiekę wszystkim pacjentom – dodaje dr Agnieszka Mastalerz-Migas.

Jak wynika z sond ulicznych przeprowadzonych w sześciu miastach, część pacjentów unika wizyt w placówkach ochrony zdrowia ze strachu przed zakażeniem koronawirusem, narzekają na trudności w dostaniu się do lekarza, na długie terminy oczekiwania na badania i wizyty, a teleporady zwykle uważają za niewystarczające narzędzie kontaktu z lekarzem. Dlatego ważne jest to, by uświadamiać pacjentom, jakie są konsekwencje późnego rozpoznania choroby przewlekłej, przerwy w leczeniu czy braku kontroli lekarskiej. Choroby serca, płuc, cukrzycę czy nowotwory trzeba w porę diagnozować, leczyć i monitorować, a teleporada to dobre narzędzie do wstępnej oceny stanu zdrowia.

Teleporady nie dla każdego i nie zawsze!

Teleporada to nowe narzędzie, które jest niewątpliwie ważnym krokiem naprzód, ale powinno być przede wszystkim uzupełnieniem, a nie substytutem tradycyjnej porady w czasie wizyty u lekarza.

– Teleporada tylko wtedy będzie bezpieczna i skuteczna, kiedy będzie gwarantowała pacjentowi odpowiednią opiekę zdrowotną. Tymczasem praktyka pokazuje, że z tym różnie bywa – ocenia prof. Bolesław Samoliński, kierownik Katedry Zdrowia Publicznego i Środowiskowego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, przewodniczący Rady Ekspertów Praw Pacjenta, szef Niezależnego Zespołu Ekspertów „Continue Curatio”. – Statystki pokazują, że bardzo zmniejszyła się liczba porad u lekarzy podstawowej opieki oraz u specjalistów. Dramatycznie spadła również liczba wydawanych kart DILO, wykonywanych zabiegów, nawet tych interwencyjnych. W trakcie lockdownu nastąpił ponad 30-procentowy spadek liczby pacjentów leczonych na oddziałach udarowych. Dla wielu z nich oznacza to ciężkie kalectwo lub śmierć. Wymienionych świadczeń nie sposób zastąpić teleporadą. W takich przypadkach absolutnie nie zapewnia ona odpowiedniej opieki.

Kiedy teleporada, a kiedy wizyta?

Precyzyjną odpowiedź na powyższe pytanie, w postaci konkretnych wytycznych opracował Niezależny Zespół Ekspertów „Continue Curatio”. – Powołaliśmy grupę ekspercką składającą się z przedstawicieli różnych specjalności, m.in. diabetologii, kardiologii, onkologii, pediatrii, alergologii i gastrologii. Jej członkowie przedstawili zalecenia, które pozwalają zorientować się w jakich sytuacjach niezbędny jest osobisty kontakt z lekarzem, a w jakich wystarczy teleporada – wyjaśnia prof. Samoliński.

Opracowane wytyczne informują m.in. że niezależnie od schorzenia, bezpośredniego kontaktu z lekarzem wymaga pacjent, który zaobserwował u siebie nietypowe objawy, występujące po raz pierwszy w chorobie przewlekłej. Przesłanką do bezpośredniej wizyta u lekarza jest też reakcja niepożądana w odpowiedzi na zmieniony lek. Ponadto osobisty kontakt z lekarzem jest konieczny, gdy wystąpią objawy wskazujące na zawał serca lub sygnały sugerujące nowotwór. Wizyta u lekarza ma szczególne znaczenie w przypadku niepokojących objawów u dzieci. Pozornie drobny problem może bowiem oznaczać u nich poważną chorobę, a do odpowiedniej diagnozy teleporada nie wystarczy.

Telefoniczny lub internetowy kontakt z lekarzem jest natomiast wystarczający, kiedy chodzi o kontrolę przebiegu zaleconej terapii, wypisanie kolejnych recept, skierowanie na badania czy omówienie ich wyników. Nawet w takich wypadkach kluczowe znaczenie ma jednak to, czy lekarz zna stan zdrowia pacjenta i przebieg dotychczasowego leczenia odpowiednio dobrze. Tylko taka wiedza pozwala stwierdzić, jaki rodzaj konsultacji będzie odpowiedni. Bezpieczeństwo lekarza i działania na rzecz ograniczenia pandemii są tak samo ważne jak bezpieczeństwo i zdrowie każdego pacjenta.(art)

Na podstawie materiału prasowego kampanii „Badaj Się i Lecz” oraz materiału przygotowanego przez Stowarzyszenie Dziennikarze dla Zdrowia na podstawie prelekcji wygłoszonej w ramach XIX Ogólnopolskiej Konferencji „Polka w Europie”.