Ekonowiny: Nie wszystkie zmiany są dobre

Konferencja dotyczyła budżetu województwa śląskiego na 2017 r., z uwzględnieniem planowanej utraty przez Samorząd istotnego narzędzia do finansowania zadań z zakresu ochrony środowiska, jakim jest WFOŚiGW w Katowicach.

Planowane zmiany w Ustawie Prawo Ochrony Środowiska poprzez ingerencję w treść ustawy zmierzają wyłącznie do zmian o charakterze instytucjonalnym, a poprzez to godzą w samodzielność instytucjonalną WFOŚiGW jako samorządowych osób prawnych.

Wojewódzkie Fundusze są samorządowymi osobami prawnymi a poprzez przypisanie przez ustawodawcę określonych uprawnień samorządowi województwa (zarządowi i sejmikowi) są naturalnie wiązane właśnie z samorządem województwa.

Wojewódzkie Fundusze nie tworzą żadnych struktur organizacyjnych z NFOŚiGW ani z administracją rządową. Samodzielnie, przy czynnym udziale samorządów, organizacji pozarządowych i przedstawicieli samorządu gospodarczego określają kierunki wydatkowania środków na zadania z zakresu ochrony środowiska i gospodarki wodnej, mając na uwadze specyfikę regionu oraz programowe dokumenty takie jak np. Strategie Rozwoju Województwa Śląskiego, Strategie ZIT dla Woj. śląskiego, Program Ochrony Środowiska dla Województwa, program ochrony powietrza.

Planowane zmiany ograniczą samodzielność instytucjonalną WFOŚiGW a sposób wyboru i skład rad nadzorczych spowoduje, że o kierunkach wydatkowania środków oraz o liście zadań priorytetowych będą decydować wyłącznie przedstawiciele strony rządowej, w tym Ministra Środowiska i Narodowego Funduszu. Władze samorządowe, mając wyłącznie jednego przedstawiciela w Radzie Nadzorczej, zostaną pozbawione wpływu na kierunki dofinansowania zadań na terenie województwa.

Podejmowanie decyzji o kierunkach wydatkowania środków przez przedstawicieli strony rządowej nie znającej i nie rozumiejącej potrzeb i specyfiki województwa śląskiego w aspektach środowiskowych spowoduje, że realizowane przez Fundusze działania, nie tylko w obszarach finansowego wsparcia inwestycji prośrodowiskowych ale i w obszarach edukacyjnych, okażą się po wprowadzeniu projektowanych zmian ustawy całkowicie nieefektywne lub niemożliwe do zrealizowania.

Istnieje realne zagrożenie przekazywania środków finansowych wyłącznie na zadania priorytetowe z punku widzenia administracji centralnej z całkowitym pominięciem zadań istotnych dla regionu.

Brak wsparcia finansowego Funduszu spowoduje spadek zainteresowania inwestorów w realizacji działań proekologicznych co przełoży się na spadek jakości życia mieszkańców. Jak wiadomo sytuacja w woj. śląskim, chociażby przykładowo dotycząca wyłącznie problemów z niską emisją, ciągle wymaga dużych nakładów finansowych i działań edukacyjnych. Jak będą realizowane te zadania w sytuacji ograniczenia środków czy też całkowitego wycofania się z ich współfinansowania?

Obecny stan prawny gwarantuje proporcjonalny udział w radzie nadzorczej Wojewódzkich Funduszy przedstawicielom wielu środowisk: stronie samorządowej i rządowej, organizacjom ekologicznym, pozarządowym, przedstawicielom samorządu gospodarczego. Reprezentowane są zatem interesy wszystkich podmiotów zainteresowanych w podejmowaniu działań prośrodowiskowych. To bardzo ważne, bowiem rada nadzorcza decyduje o kierunkach wydatkowania środków, zatwierdza listy przedsięwzięć priorytetowych, uchwala strategie działania a także plany działalności wf.

Po nowelizacji jedyną reprezentatywną siłą w radzie nadzorczej będą przedstawiciele strony rządowej a wszystkie inne podmioty zostaną pozbawione wpływu na kierunki dofinansowania przedsięwzięć ekologicznych oraz na poziom udzielanej pomocy.

Decydujący głos przy obsadzie organów Wojewódzkich Funduszy będzie miał po nowelizacji Minister Środowiska. Prowadzi to de facto do centralizacji struktur i całkowitego przesunięcia ośrodka decyzyjnego do ministerstwa.

Konstytucja wprowadza zasadę decentralizacji władzy publicznej. Samorząd Terytorialny należy traktować jako formę udziału obywateli w rządzeniu, wpisuje się to w zasady państwa demokratycznego i stanowi o jego istocie. Podział terytorialny ma zapewnić możliwość realizacji zadań publicznych i samodzielność działania.

Nowelizacja narusza te zasady, ponieważ eliminuje udział i wpływ władz samorządowych na działalność Wojewódzkich Funduszy naruszając jednocześnie zasadę decentralizacji władzy oraz ingeruje w samodzielność samorządowej osoby prawnej włączając Wojewódzkie Fundusze de facto w struktury administracji rządowej.

(eco)