Kącik ZUS

Słyszałam, że jest możliwość obliczenia emerytury na nowych zasadach dla osób urodzonych przed 1 stycznia 1949 roku, które miały ustalone prawo do wcześniejszej emerytury. Jak to rozumieć? Dla kogo są zmienione przepisy? Kto konkretnie może z nich skorzystać?

Z możliwości obliczenia emerytury według nowych zasad mogą obecnie skorzystać także osoby uprawnione do wcześniejszej emerytury, jeżeli po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego kontynuowały ubezpieczenie oraz wystąpiły o ustalenie prawa do emerytury z tytułu ukończenia wieku emerytalnego i nie wcześniej niż po dniu 1 stycznia 2009 roku.

Jestem osobą niepełnosprawną, posiadam stosowne orzeczenie o niepełnosprawności. Czy to oznacza, że niejako „automatycznie” nie mogę pracować?

W Polsce funkcjonują dwa systemy orzecznictwa lekarskiego: orzekania o niepełnosprawności oraz orzekania dla celów świadczeń emerytalno-rentowych. Systemy te różnią się zasadniczo od siebie zarówno celami, jak i zasadami. Zadaniem systemu orzekania o niepełnosprawności jest stwierdzenie naruszenia sprawności organizmu i określenie stopnia niepełnosprawności, która oznacza niezdolność do wypełniania pewnych ról społecznych. Orzeczenia o niepełnosprawności wydawane są przez powiatowe lub miejskie zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności. Natomiast z ustalaniem uprawnień do renty związane jest orzekanie o niezdolności do pracy. Za niezdolną do pracy uznaje się osobę, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. System orzekania dla celów świadczeń emerytalno-rentowych realizowany jest w Polsce przez kilka instytucji: ZUS, KRUS, MSWiA oraz MON.

W postępowaniu orzeczniczym w ZUS uczestniczą lekarze orzecznicy i komisje lekarskie Zakładu. Wydają oni orzeczenia w sprawach świadczeń z ubezpieczeń społecznych, świadczeń dodatkowo zleconych do wypłaty przez ZUS, np. rent socjalnych, rent dla inwalidów wojennych i wojskowych oraz w sprawach pozaubezpieczeniowych, np. dot. ustalenia niezdolności do pełnienia obowiązków na zajmowanym stanowisku. Zasady orzekania o niezdolności do pracy zostały ściśle określone w ustawie o emeryturach i rentach z FUS oraz rozporządzeniu w sprawie orzekania o niezdolności do pracy. Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy uwzględnia się stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności dzięki leczeniu i rehabilitacji oraz możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej oraz celowość przekwalifikowania zawodowego. Generalną zasadą jest orzekanie o niezdolności do pracy na okres do 5 lat. Trwałą niezdolność do pracy orzeka się, jeżeli według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy. Jak z tego wynika, lekarze orzecznicy ZUS nie ustalają, czy dana osoba jest zdrowa, czy chora lecz czy jest zdolna bądź niezdolna do pracy. Należy podkreślić, że stwierdzenie niezdolności do pracy jest tylko jednym z warunków, jakie trzeba spełnić, aby otrzymać świadczenie. Renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje bowiem ubezpieczonemu, który jest niezdolny do pracy, ma wymagany staż ubezpieczeniowy (okres składkowy i nieskładkowy), a niezdolność do pracy powstała w określonym czasie.

Dlaczego okres rejestracji w urzędzie pracy bez prawa do zasiłku, pomimo tego, że jest płacona składka zdrowotna, jest traktowany jako okres „zerowy” a nie jako okres nieskładkowy?

Kwestię kwalifikowania i zaliczania okresów opłacania składek, jako okresów składkowych i nieskładkowych do emerytury lub renty, regulują przepisy ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, z uwzględnieniem przepisów ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu. Zgodnie z przepisami powołanej ustawy, doliczeniu do emerytury lub renty podlega jedynie okres pozostawania osobą bezrobotną, zarejestrowaną w urzędzie pracy z prawem do zasiłku.  Okres ten zaliczany jest, jako okres składkowy.