Znieczulenie przy naturalnym porodzie

Rozmowa z lek. med. Magdaleną Szczepańską, anestezjologiem, specjalizującą się w znieczuleniach porodu od 1991 roku. Praktykowała przez cztery lata w Wielkiej Brytanii i w polskich szpitalach, m.in. w szpitalu im. Leszczyńskiego w Katowicach. Obecnie pracuje w raciborskiej lecznicy.

 

Na czym polega znieczulenie porodu?

 

Jest to rodzaj znieczulenia miejscowego. Polega na wprowadzeniu do przestrzeni zewnątrzoponowej, znajdującej się w środku kręgosłupa, cienkiego polietylenowego cewnika o średnicy około 1 mm, a następnie podawaniu przez niego leków znieczulających w czasie porodu tak, aby złagodzić towarzyszące mu dolegliwości bólowe do poziomu akceptowalnego przez rodzącą kobietę.

 

Jakie są zalety znieczulenia zewnątrzoponowego porodu?

 

Jest to obecnie najdoskonalszy i najbardziej skuteczny sposób eliminacji bólu podczas porodu. Ma wiele zalet. Przede wszystkim likwiduje ból związany z akcją porodową, nacięciem krocza i jego późniejszym szyciem, usuwaniem resztek łożyska. Można je wykorzystać, jeśli okaże się, że trzeba wykonać cesarskie cięcie. Eliminacja bólu porodowego wpływa na zwiększenie przepływu maciczno-łożyskowego, a tym samym korzystnie działa na stan dziecka.

 

Czy są jakieś przeciwwskazania do wykonania znieczulenia zewnątrzoponowego porodu?

 

Jedynym przeciwwskazaniem do wykonania znieczulenia są zaburzenia krzepnięcia krwi matki lub zakażenie w miejscu planowanego wprowadzenia cewnika. Leki stosowane w znieczuleniu zewnątrzoponowym używane są w tak małych stężeniach, że nie mają jakiegokolwiek zauważalnego wpływu na dziecko. Mało tego, poprzez eliminację bólu poprawiają przepływ krwi przez łożysko, dostarczanie tlenu do płodu, a tym samym stan dziecka w momencie przyjścia na świat. Używane w znieczuleniu zewnątrzoponowym leki są używane w tak małych stężeniach, że ich stężenie po przejściu przez łożysko do dziecka jest niemożliwe do zmierzenia. Jest to zasadnicza zaleta znieczulenia zewnątrzoponowego w porównaniu z podawaniem leków domięśniowo, w którym to znieczuleniu opioidowe leki przeciwbólowe takie jak dolargan, morfina podawane w pośladek przechodzą do krwioobiegu płodu i upośledzają po porodzie oddychanie noworodka. Przechodzą także do mleka matki.

 

Czy w znieczuleniu zewnątrzoponowym kobieta odczuwa w sposób normalny parcie, czy nie zaburza ono siły i częstości skurczów ciężarnej?

 

Przy właściwie dobranych stężeniach leku odruch parcia jest zachowany. Znieczulenie nie wpływa na częstość skurczów macicy ani na wielkość ich amplitudy. Nie upośledza również siły skurczów. Ciężarna może swobodnie się poruszać.

 

Kiedy zakłada się cewnik do znieczulenia?

 

Znieczulenie zewnątrzoponowe porodu zakłada się w momencie, kiedy rozwarcie wynosi 3 cm u pierworódki i 4 cm u wieloródki. Nic oczywiście nie stoi na przeszkodzie, aby znieczulenie to założyć nieco wcześniej, czy później, w każdym okresie trwania porodu - wszystko zależy jedynie od sprawności i doświadczenia anestezjologa. Podane wielkości są oczywiście tylko orientacyjne - wszystko zależy od stanu w jakim znajduje się pacjentka. Znieczulenie zaczyna działać stosunkowo szybko - ulgę kobieta czuje już po 10 - 20 minutach od chwili podania leku. Podaje się go co 1,5 - 2 - 3 godziny. Zależy to od postępu porodu i indywidualnych różnic w odczuwaniu bólu przez pacjentki.

 

 

Są pewne medyczne sytuacje, kiedy jest ono polecane. Na przykład przy zatruciu ciążowym - obniża wzrost ciśnienia tętniczego krwi (a zatrucie ciążowe wzmaga), przy astmie oskrzelowej, cukrzycy, chorobach tarczycy. Dodam tutaj, że większy komfort rodzącej pomaga w akceptacji dziecka tuż po jego przyjściu na świat.

 

 

Przede wszystkim na Zachodzie powszechniej się je stosuje. Większy jest dostęp do tego typu usługi medycznej. Tam anestezjolodzy stanowią najliczniejszą grupę lekarzy pracujących całodobowo. Możliwość wezwania anestezjologa przez całą dobę jest w tym przypadku bowiem czynnikiem decydującym o możliwości rozpowszechnienia znieczuleń porodu.

 

Rozmawiała Ewa Halewska