Katastrofa niemieckiego bombowca z ukraińską walutą na pokładzie w Lasach Rudzkich 95 lat temu

Historyk  ukraiński  Pavlo Hai – Nyzhnyk, który zawodowo zajmuje się historią Ukrainy uważa, że Witowskij zginął nie 4 , lecz 2 sierpnia 1919 r. Przypomnijmy, że Dmitro Witovskij był członkiem załogi samolotu wiozącego miliony hrywien z Niemiec na Ukrainę. Samolot ten rozbił się w lasach rudzkich. Była to prawdopodobnie pierwsza katastrofa lotnicza na tym obszarze Śląska, a wielce prawdopodobne że i w centralnej części Europy.

Hai – Nyzhnyk opisał szczegółowo misję finansową agencji w Niemczech. Zgodnie ze śledztwem specjalnej komisji w dniu 2 sierpnia 1919 roku z Wrocławia (Niemcy) do Kamieńca Podolskiego (na Ukrainie)  miały wylecieć dwa samoloty o numerach  R – 70 oraz R – 71.  Pierwszy samolot wziął na pokład oprócz pieniędzy osobę U. Baczyńskiego  i odleciał zgodnie z planem. Drugą maszyną o numerach R -71, którą miał podróżować Dmitro Witovskij  z Wrocławia nie odleciał w tym samym czasie z powodu awarii silnika.  Jeszcze tego samego dnia, po naprawie, samolot odleciał z wrocławskiego lotniska na Psim Polu, z Witovskim na pokładzie, około godz. 10.00 przed południem. To się zgadza z raportem Specjalnej Komisji Rewizyjnej w Berlinie dla Ukraińskiej Republiki Ludowej pod przewodnictwem Fogt’a. Według Pavla Hai – Nyzhnyk to ten samolot mógł się rozbić przelatując około godziny 11:00, 2 sierpnia 1919 r.  przed południem na granicy polsko - niemieckiej.

Następne doniesienia prasowe Nowin

Nowiny  Raciborskie z 22 sierpnia 1919 r. podają interesujący szczegół: „Przy jednym z zabitych znaleziono list tej treści: „Wczoraj lądowaliśmy w Psiempolu, jutro jedziemy na Ukrainę”. Wczoraj znaczyło 2 sierpnia, kiedy uległ awarii na lotnisku, bowiem nie wzniósł się w powietrze. A jutro mogło znaczyć 4 sierpnia. Również Nowiny Raciborskie od samego początku konsekwentnie podawały (tj. od wydania z 6 sierpnia) datę katastrofy 4 sierpnia. Wreszcie najbardziej przekonywujące jednak są uzyskane akty zgonów 8 osób w tym (Witowskiego i Czuczmana oraz 6 członków załogi), którzy zginęli tego samego dnia i w tym samym miejscu. A akt zgonu został wydany dopiero 21 sierpnia 1919 roku, zapewne po przeprowadzeniu śledztwa.

Niezbite dowody śmierci lotników

W zbiorach Urzędu Stanu Cywilnego w Kuźni Raciborskiej znajdują się pod tą samą datą - 21 sierpnia 1919 r. akty zgonów 8 osób, które zginęły w tym samym miejscu. Zgodnie z tymi aktami, jedynymi dokumentami potwierdzającymi nagłą śmierć nie tylko dwóch Ukraińców ale i sześciu obywateli Niemiec zgon nastąpił o 7:45 nad ranem w rewirze leśnym Rudy o numerze 32 (niemiecka numeracja do lat 30 XX wieku).

Zgodnie z zachowanymi niemieckimi mapami leśnymi jesteśmy w stanie określić miejsce tragedii lotniczej. Samolot zbliżał się od Kędzierzyna Koźla do Rud. Nad obecnym pożarzyskiem (pożar z 1992 r.) lasów rudzkich samolot R – 71 zaczął tracić wysokość. Gdy był w pobliżu skrzyżowania dwóch obecnych leśnych dróg: Zakazanej (prowadzi z Brantołki do Solarni) i Barachowskiej (prowadzi z Bargłówki do Kuźni Raciborskiej) na wysokości 50 metrów dawny ciężki bombowiec – transportowiec był widoczny dla zbieraczy runa leśnego, pracowników leśnych, leśników oraz kolejarzy. Bardzo szybko rozeszła się wieść po okolicznych wsiach o rozbiciu się samolotu z pieniędzmi na pokładzie. Nie trudno sobie wyobrazić, że liczba gapiów, ciekawskich oraz chcących się wzbogacić zwiększyła się błyskawicznie. Nowiny Raciborskie publikowały szczególnie w miesiącu sierpniu o przypadkach rekwirowania przez policję niemiecką hrywien ukraińskich długo po wypadku.

Na tak niskiej wysokości lotu, w pobliżu dawnej gajówki Przy Mostku, z samolotu zaczęto wyrzucać skrzynie z pieniędzmi oraz ponoć z srebrnymi monetami marek niemieckich. Krótko przed rozbiciem samolot zaczął kosić drzewa (rzekomo 300 egzemplarzy). Z samolotu ktoś wyskoczył, ale nie otworzył się spadochron. Było już za późno. Przed zetknięciem się z ziemią nastąpiła eksplozja silnika maszyny i wkrótce samolot się roztrzaskał. Była mniej więcej godz. 7:45 nad ranem. Zginęło 8 osób w miejscu, gdzie prowadzi droga Zakazana i krzyżuje się z potokiem zwanym Pogonica. Pogonica to dawny kanał rzeczny do spławiania drewna. Tragedia miała miejsce w rewirze leśnym 32 Rudy. Obecnie pokrywa się z oddziałami leśnymi 123 i 122, na wschód od Pogonicy. 

Henryk Postawka

Zgodnie z umową podpisaną przez Niemieckie Towarzystwo Lotnicze, na rzecz i teren państwa ukraińskiego URL zamierzano dostarczyć z Niemiec 1 miliard nowej waluty ukraińskiej. Z Wrocławia do Kamieńca Podolskiego udało się przewieźć zaledwie 242 140 000 hrywien.

Niezbite dowody tragicznej śmierci lotników w Lasach Rudzkich

Załoga tragicznego lotu samolotu DFL  wyczarterowanego przez rząd Ukraińskiej Republiki Ludowej,  który rozbił się w dniu 4 sierpnia 1919 roku z Dmytro Witowskim na pokładzie. Członkami załogi byli obywatele Niemiec oraz dwóch obywateli Ukrainy, konwojentów i członków misji finansowej do Kamieńca Podolskiego z Wrocławia. Akty  zgonu w Rudach wydano 21 sierpnia 1919 roku. Opracowanie Marian Franecki, Henryk Postawka, USC Kuźnia Raciborska.

Nazwisko I imię, zawód Wiek Zamieszkały Urodzony

1.Sekretarz Ministerstwa Spraw Wojskowych Dmitro Witowskij (1877 -1919) Ukraina Miedusa, Ukraina

2.podporucznik Czuczmann Julian(1895 – 1919)Ukraina-

3.Johann Ohlrau, Wegführer26 lat i 8 miesięcyBerlin, Charlottenburg, Nieburhstrasse 76Eckernhörde

4.Erich Stein, Flugzeugführer, kawaler23 lata 2 miesięcyBerlin, Schöneberg, Kolonnenstrasse 1Görlitz

5.Hermann Vermehr, Flugzeugführer, żonaty27 lat 3 miesiąceCassel, Franzgreten 14Mackenrode, Kreis Gottingen

6.Binereif Josef, Monteur, kawaler22 lata i 3 miesiąceSiemenstadt, Siemenstrasse 27aSontheheim am Neckar

7.Karl Löffler, monteur, kawaler26 lat i 5 miesiącyStaaken bei Berlin, Russenweg 6Oelsnitz im Vogtland

8.Johann Pokraut, Monteur, kawaler25 lat i 2 miesięcyCharlottenburg, Wilmersdorferstrasse 75Nakel an der Netze (Nakło nad Notecią)