Agronowiny: Nie daj się wkręcić

Drugą po upadkach osób jest grupa wypadkowa stanowiąca pochwycenia i uderzenia przez ruchome części maszyn i urządzeń. Rocznie około 12% wszystkich wypadków zgłaszanych do KRUS dotyczy tego typu zdarzeń.

„Nie daj się wkręcić” to hasło, które ma rolnikom przypominać o: zwracaniu baczniejszej uwagi na stan techniczny maszyn i urządzeń, stosowaniu osłon elementów ruchomych, stosowaniu popychaczy, dokonywaniu regulacji czy usuwaniu zapchań tylko po uprzednim wyłączeniu napędu i odczekaniu, aż zatrzymają się elementy robocze maszyny, zapoznawaniu się z instrukcjami obsługi urządzeń oraz  przestrzeganiu zaleceń producentów związanych z bezpieczną i prawidłową ich eksploatacją.

Najczęstszymi urazami, do których dochodzi podczas pracy z maszynami i urządzeniami, są urazy kończyn górnych (głębokie skaleczenia, przecięcia ścięgien, częściowa lub całkowita amputacja palców, dłoni lub rąk) urazy kończyn dolnych i ogólne ciężkie potłuczenia i złamania. Zdarzenia te często kończą się trwałym kalectwem, ich skutki bywają drastyczne, a rekonwalescencja może być długotrwała.

Do wypadków dochodzi najczęściej przy obsłudze maszyn rolniczych do produkcji polowej, zwierzęcej lub służących do obróbki drewna (kombajnów zbożowych, kombajnów buraczanych, mieszalników pasz, rozdrabniaczy, pilarek łańcuchowych lub stołowych) oraz podczas pracy wałów przegubowo-teleskopowych nawet tych wyposażonych w osłony.

Analiza protokołów powypadkowych wskazuje, że najczęstsze przyczyny wypadków to:

• manipulowanie rękami w pobliżu nieosłoniętych ruchomych elementów maszyn i urządzeń będących w ruchu;

• brak osłon elementów ruchomych maszyn lub ich demontaż;

• regulowanie, usuwanie zapchania lub zacięcia materiału w czasie eksploatowania maszyny czy urządzenia bez wyłączenia napędu;

• używanie urządzeń czy narzędzi niezgodnie z ich przeznaczeniem;

• niezachowanie bezpiecznej odległości od pracującego urządzenia;

• zły stan techniczny maszyn i urządzeń lub używanie w nich nadmiernie zużytych części bez dokonywania systematycznych przeglądów;

• niewłaściwy sposób obsługi urządzenia;

• nieużywanie popychaczy;

• luźny, nieprzylegający do ciała ubiór.

Ze względu na to, że zbliżają się wakacje, a wraz z tym nasilenie prac polowych, rolnicy muszą zwrócić uwagę na bezpieczeństwo dzieci w gospodarstwach rolnych. Nie należy pozostawiać uruchomionych maszyn polowych, gdy w ich sąsiedztwie przebywają dzieci, kluczyki po wyciągnięciu ze stacyjki trzeba chować w miejscu niedostępnym, nie wolno też angażować dzieci do prac przekraczających ich możliwości fizyczne i psychiczne. W gospodarstwie powinna być wydzielona strefa bezpieczna, w której dzieci będą mogły bawić się bez narażenia na kontakt z maszynami. Warto pamiętać, że dziecko uczy się przez naśladownictwo i obserwację. Dlatego jeśli dorosły wykonuje swoją pracę w sposób niewłaściwy, to istnieje duże prawdopodobieństwo, że w przyszłości dziecko (dla którego rodzic niewątpliwie jest autorytetem) będzie wykonywać pracę w taki sam sposób, nie dostrzegając zagrożeń. Od 2004 r. KRUS nie ma już możliwości wypłacania odszkodowań dla dzieci, które uległy wypadkom w gospodarstwie rolnym.

Jednocześnie KRUS informuje, że ubezpieczeniu społecznemu rolników może podlegać domownik tj. osoba bliska rolnikowi, która:

• ukończyła 16 lat,

• pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa rolnego albo w bliskim sąsiedztwie,

• stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy,

• jeżeli nie podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu lub nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo nie ma ustalonego prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych.

Domownik ubezpieczony w KRUS posiada ochronę ubezpieczeniową na wypadek zdarzeń związanych z działalnością rolniczą.

W przypadku zaistnienia wypadku należy zgłosić go niezwłocznie do KRUS (zwłoka w zgłoszeniu wypadku może bowiem utrudnić ustalenie przyczyn i okoliczności wypadku i może mieć wpływ na odmowę przyznania odszkodowania).

Poszkodowany lub osoba zgłaszająca wypadek powinna w szczególności: zabezpieczyć w miarę możliwości miejsce i przedmioty związane z wypadkiem, udostępnić miejsce wypadku i przedmioty związane z wypadkiem, wskazać świadków wypadku, dostarczyć posiadaną dokumentację leczniczą, udzielić informacji i wszechstronnej pomocy w prowadzeniu postępowania dowodowego w sprawie ustalenia okoliczności i przyczyn wypadków.

Placówka terenowa KRUS jest zobowiązana do ustalenia przyczyn i wszystkich okoliczności wypadku, a upoważniony pracownik ma prawo do dokonywania oględzin miejsca i przedmiotów związanych z wypadkiem oraz przeprowadzenia postępowania dowodowego na podstawie zeznań poszkodowanego i świadków.