Ekoserwis: Pytanie do eksperta

Mariusz Dziaćko – Zespół Funduszy Europejskich WFOŚiGW w Katowicach.

W opublikowanym niedawno przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) raporcie „Perspektywy dotyczące środowiska naturalnego do roku 2050.  Konsekwencje braku podjęcia działań” przedstawiono ostatnie prognozy trendów społeczno-gospodarczych do 2050 roku oraz ich skutki dla czterech kluczowych obszarów, takich jak: zmiana klimatu, różnorodność biologiczna, woda oraz zdrowotne skutki zanieczyszczenia środowiska.

Przewiduje się, że pomimo niedawnego kryzysu gospodarczego, gospodarka światowa w 2050 roku będzie prawie czterokrotnie większa od dzisiejszej. Wzrostowi poziomu życia będzie towarzyszyć rosnące zapotrzebowanie na energię, żywność i zasoby naturalne. Niestety, w znaczącym stopniu zwiększy się również zanieczyszczenie środowiska. Przewiduje się, że w przypadku braku nowych globalnych uregulowań, zanieczyszczenie powietrza będzie w 2050 r. główną przyczyną przedwczesnych zgonów. Stężenia zanieczyszczeń powietrza w niektórych miastach, zwłaszcza w Azji, już dziś znacznie przekraczają zalecane normy jakości powietrza określone przez Światową Organizację Zdrowia (WHO).

W przyszłości sytuacja ta ulegnie znacznemu pogorszeniu. W 2050 r. liczba przedwczesnych zgonów spowodowanych narażeniem na działanie pyłu zawieszonego (PM) zwiększy się ponad dwukrotnie do blisko 3,6 milionów zgonów rocznie. Większość z nich nastąpi w Chinach i Indiach.

W tym samym czasie z powodu narażenia na podwyższone stężenie ozonu w warstwie przyziemnej liczba przedwczesnych zgonów powiększy się ponad dwukrotnie, z 385 tysięcy do prawie 800 tysięcy. Większość z nich będzie miała miejsce w Azji, gdzie stężenie ozonu i wielkość narażonej populacji są największe. Ponad 40% przedwczesnych zgonów nastąpi w Chinach i Indiach. To jednak starzejące się i zurbanizowane społeczeństwa krajów OECD ze względu na wielkość populacji mogą odnotować jeden z najwyższych wskaźników przedwczesnej umieralności związanej z gromadzeniem się ozonu w warstwie przypowierzchniowej. Większa umieralność może wystąpić jedynie w Indiach. Ponadto, jest wielce prawdopodobne, że w najbliższych dziesięcioleciach w kluczowych gospodarkach nastąpi znaczące zwiększenie emisji dwutlenku siarki (SO2) i tlenków azotu (NOx). W 2050 r. poziom emisji SO2 i NOx wzrosną odpowiednio o 90 i 50 procent w odniesieniu do roku 2000.

W celu uniknięcia scenariusza naszkicowanego w niniejszym raporcie rekomenduje się podjęcie szeregu działań politycznych takich jak:

• podatki ekologiczne i system handlu emisjami. Ich celem byłoby doprowadzenie do sytuacji kiedy  zanieczyszczanie środowiska kosztowałoby więcej niż zastosowanie ekologicznych alternatyw;
• oszacowanie i wycena zasobów naturalnych oraz prawdziwych kosztów oczyszczania powietrza, wody i zapewnienia różnorodności biologicznej
• rezygnacja ze szkodliwych dla środowiska dotacji do paliw kopalnych lub nieekonomicznych systemów nawadniających
• promowanie nowatorskich rozwiązań w dziedzinie ekologii. Stwierdzono, że koszty bezczynności mogą być kolosalne, zarówno pod względem ekonomicznym, jak i humanitarnym. Bez opracowania nowych strategii, światowy popyt na energię w 2050 r. będzie o 80% większy niż obecnie. 85% tego zapotrzebowania będzie zaspokojone energią z paliw kopalnych. To z kolei może doprowadzić w skali światowej do 50-proc. wzrostu emisji gazów cieplarnianych.