Zarys Dziejów Nekropolii Raciborskich

Cmentarz katolicki w Ocicach

Parafia i cmentarz w Ocicach przy obecnej ulicy Gdańskiej są najmłodsze na terenie miasta Raciborza. Na nabytej działce o pow. 1,24 ha w 1937 roku z inicjatywy proboszcza starowiejskiego ks. prałata Karola Ulitzki powstał projekt zbudowania kościoła na terenie Ocic, który został wzniesiony w 1938 roku. Usamodzielnienie się parafii nastąpiło jednak dopiero w 1941 roku, do tego czasu parafianie z Ocic podlegali parafii starowiejskiej, a zmarłych nadal grzebano na cmentarzu Jeruzalem przy ulicy Ocickiej. W 1948 roku podjęto decyzję o założeniu obok kościoła własnego cmentarza, którego poświęcenia dokonano w dniu 14 XI 1948 r. przez miejcowego proboszcza ks. dziekana Bernarda Gade z upoważnieniem ordynariusza opolskiego ks. bp. dr. Bolesława Kominka. Pierwszą zmarłą pochowano na tym cmentarzu 23 XI 1948 roku. Najstarszym pomnikiem znajdującym się na cmentarzu jest pomnik Małgorzaty Wolnik z 1949 roku. Występujące nagrobki wolno stojące są reprezentowane przez proste formy geometryczne, a różnice uwidocznione są głównie w zwieńczeniach płyt. Na cmentarzu od początku jego powstania, aż do 1985 roku pochowanych zostało około 615 osób.

Cmentarz położony przy ulicy Serafina Myśliwca i arcybiskupa Gawliny w Brzeziu

Jest to były cmentarz przykościelny. Należy sądzić, że po zbudowaniu świątyni w 1331 roku mógł jednocześnie powstać przy niej cmentarz przykościelny, który służył jako miejsce kultu religijnego miejscowej ludności, jak wynikałoby to z akt wizytacyjnych w roku 1687. W źródłach archiwalnych brak bezpośrednich wzmianek dotyczących cmentarza tak po drugiej stronie kościoła, jak również przy ulicy Strażackiej. Sądzić należy jednak, że jako pierwszy cmentarz stanowił niegdyś jedną całość z obecnym terenem przykościelnym. Świadczyć o tym mogą otaczające mury kościoła, które podobne są do murów otaczających częściowo cmentarz. Potwierdzeniem tego może być również znajdująca się inskrypcja ryta na krzyżu cmentarnym, która brzmi w wolnym przekładzie (tu był / większy ołtarz / starego kościoła / w 1907 / zburzonego) oraz zachowane częściowo stare nagrobki, pochodzące z końca XIX wieku. Być może obecna ulica była niegdyś aleją cmentarną prowadzącą do kościoła i na cmentarz przykościelny. Cmentarz o pow. 0,14 ha nie posiada wydzielonych kwater grzebalnych, a dostęp do mogił umożliwiają tylko przejścia między grobami. Najstarszymi pochówkami są: A. Burek z 1876 roku, Paulina Lenart z 1892 roku, Franciszka Kampka z 1894 roku i inni. Drugą grupą stanowią nagrobki wolno stojące z przełomu XIX i XX wieku jak: Johanna Myśliwietz z 1900 roku, Marianna Wicher z 1902 roku, Franiszka Jędrzejczik z 1908 roku i inni. Na terenie cmentarza zostały pochowane siostry zakonne ze Zgromadzenia Sióstr Marii. Nagrobki są reprezentowane przez kilka krzyży i płyty nagrobkowe. Na przestrzeni trzydziestu lat tj. od 1945 do 1975 roku pochowano 148 osób. Ostatnią zmarłą pochowano tu 29 XI 1975 roku, od tej pory cmentarz jest zamknięty. Na terenie przykościelnym również znajdują się groby proboszczów brzeskich.

K. Świtliński