Ekoserwis: Czym jest swiadomość ekologiczna?

Garść przepisów

Podstawowe obowiązki w tym zakresie znajdujemy w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska. (Dz.U. 2001 nr 62 poz. 627 ze zm.), która edukacji ekologicznej i kwestiom z nią bezpośrednio powiązanym poświęca cały dział VIII zatytułowany „Edukacja ekologiczna, badania z zakresu ochrony środowiska oraz reklama”. Zgodnie z art. 77 i następnymi tejże ustawy, problematykę ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju uwzględnia się w podstawach programowych kształcenia ogólnego dla wszystkich typów szkół. Obowiązek ten obejmuje również organizatorów kursów prowadzących do uzyskania kwalifikacji zawodowych. Organy administracji, instytucje koordynujące oraz kierujące działalnością naukową i naukowo-badawczą, a także szkoły wyższe, placówki naukowe i naukowo-badawcze, obejmujące swym zakresem działania dziedziny nauki lub dyscypliny naukowe wiążące się z ochroną środowiska, są obowiązane uwzględniać w ustalanych programach oraz w swej działalności badania dotyczące zagadnień ochrony środowiska i badania te rozwijać.

Sprzedawać i informować

Reklama lub inny rodzaj promocji towaru lub usługi nie powinny zawierać treści propagujących model konsumpcji sprzeczny z zasadami ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju, a w szczególności wykorzystywać obrazu dzikiej przyrody do promowania produktów i usług negatywnie wpływających na środowisko przyrodnicze. Produkt powinien być zaopatrzony w informację dotyczącą: zużycia paliw lub materiałów eksploatacyjnych; wielkości emisji związanej z użytkowaniem produktu; bezpiecznego dla środowiska użytkowania, demontażu, powtórnego wykorzystania lub unieszkodliwienia produktu. Sprzedawca produktów powinien zapewnić, aby informacja taka znajdowała się także w miejscach sprzedaży produktu. Nadzór nad przestrzeganiem wymagań, o których mowa wyżej, sprawuje Inspekcja Handlowa. Organizacje społeczne mogą występować do właściwych organów administracji o zastosowanie środków zmierzających do zaprzestania reklamy lub innego rodzaju promocji towaru lub usługi, jeżeli reklama lub inny rodzaj promocji są sprzeczne z powyższym. Kolejne uregulowania zawarte są w ustawie z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. 2004 nr 92 poz. 880 ze zmianami). Zgodnie z nimi, jednym z celów ochrony przyrody jest kształtowanie właściwych postaw człowieka wobec przyrody przez edukację, informowanie i promocję w dziedzinie ochrony przyrody. Zgodnie z art. 3. ww. ustawy cele ochrony przyrody są realizowane między innymi przez prowadzenie działalności edukacyjnej, informacyjnej i promocyjnej w dziedzinie ochrony przyrody oraz prowadzenie badań naukowych nad problemami związanymi z ochroną przyrody, a w myśl art. 4, prowadzenie takiej działalności jest obowiązkiem organów administracji publicznej, instytucji naukowych i oświatowych, a także publicznych środków masowego przekazu.

Uczą jak być eko

Edukacja ekologiczna obecna jest również w formalnym systemie kształcenia. Rozporządzenie ministra edukacji narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.U. 2009 nr 4 poz. 17) wprowadza edukację ekologiczną w postaci oddzielnej ścieżki edukacyjnej o charakterze wychowawczo-dydaktycznym do programów szkół wszystkich szczebli, tematyki z zakresu ochrony środowiska i kształtowania środowiska, umożliwiającej łączenie wiedzy przyrodniczej z postawą humanistyczną, tworzenie krajowych i międzynarodowych systemów kształcenia specjalistów i kwalifikowanych pracowników dla różnych działów ochrony środowiska, nauczycieli ochrony środowiska, dokształcanie inżynierów i techników różnych specjalności oraz menedżerów gospodarki, a także powszechną edukację szkolną (także przedszkolną w postaci wychowania dla poszanowania roślin i zwierząt) i pozaszkolną. Z przywołanych wyżej regulacji wyraźnie widać, iż kwestia kształtowania świadomości ekologicznej społeczeństwa jest i powinna stanowić punkt wyjściowy dla skuteczności podejmowania jakichkolwiek innych działań w tym zakresie, zarówno przez organa państwowe jak inne organizacje rządowe i pozarządowe.

Cytowany już profesor W. Szafer napisał: „Historia ochrony przyrody w Polsce jest chlubną kartą ogólnej naszej kultury”. Musimy więc wszyscy dokładać starań aby tak właśnie pozostało.

(eco)