W zgodzie z naturą leczenie i profilaktyka narządów ruchu

Jak być powinno?

Śliczne nóżki małego dziecka mają miękką warstwę podściółki tłuszczowej, pokryte są elastyczną, różową skórą. Różnią się od stopy dorosłego człowieka nie tylko wielkością, ale i kształtem. Pozorne płaskostopie jest zjawiskiem fizjologicznym związanym z rozwojem stopy i zanika około 3 roku życia. W okresie niemowlęcym trudno mówić o wysklepieniu stóp, ponieważ podeszwowa część stopy wypełniona jest miękką tkanką tłuszczową a wczesny proces kostnienia wyklucza jeszcze istnienie łuków poprzecznego i podłużnego czyli rusztowania stopy. Sklepienie podłużne stopy pojawia się u dziecka dopiero po upływie 12 miesięcy, czyli po rozpoczęciu przez dziecko chodzenia. Poduszki tłuszczowe zaczynają zanikać dopiero około 3 roku życia. Początki chodzenia i coraz większe obciążanie kończyn dolnych stają się poważnym czynnikiem kształtującym stopę dziecka. W 24 miesiącu życia dziecko powinno mieć: prawidłowo wysklepione łuki podłużne stóp, piętę ustawioną w pozycji centralnej. W wieku 3-4 lat zaznacza się wklęsłość podeszwowej części stopy, a w wieku 6 lat oba łuki konstrukcji stopy są wyraźne i ulegają dalszemu rozwojowi. Dlatego też nie można mówić o płaskostopiu przed upływem 6 roku życia.

Gdy dziecko już stanie

Zadbajmy o odpowiednie podłoże warunkujące rozwój jego mięśni. Nie mogą to być miękkie materace, koce w które stopa zapada się i wyłącza w ten sposób pracę mięśni tak bardzo ważnych w prawidłowym rozwoju. Pozwólmy dziecku, które już chodzi pobiegać po trawniku, po piasku po nierównym terenie, powspinać się i to wszystko najlepiej na bosaka.

Pamiętajmy by nie krępować, nie zawijać, dbać by śpioszki nie były za małe, nie opinały ciasno stóp ściskając paluszki. Zbyt ciasne skarpetki, śpioszki nie tylko upośledzają krążenie krwi w obrębie kończyn dolnych, ale również wyciszają pracę mięśni.

Kupując obuwie

Zwróćmy uwagę na pewne cechy którymi powinno odznaczać się obuwie z punktu widzenia fizjologii i higieny:
- podeszwa powinna być elastyczna, cienka, bez obcasów, ma być wąska z tyłu, szeroka z przodu. Elastyczność obuwia możemy sprawdzić ubierając dziecku buciki i obserwując czy podczas chodzenia widoczne jest przetaczanie od momentu postawienia pięty do momentu obciążenia przodu stóp. Wysokość podeszwy z obcasem nie powinna przekraczać 2 cm.
- długa oś obuwia musi przebiegać przez drugi palec, kształt przyśrodkowy krawędzi podeszwy musi być zbliżony do linii prostej, a okolica palców szeroka dostosowana do ukształtowania   palców i przodostopia, tak by umożliwiła pracę i rozwój krótkich mięśni stopy.
- cholewka buta musi dokładnie obejmować stopę i równocześnie nie powodować ucisku, sięgając nieco powyżej kostek, sznurowanie sięgające daleko do przodu w kierunku do czubka, aby but łatwo założyć i dopasować do stopy.  
- but powinien być zamknięty i mieć twardy zapiętek (cz. tylna) odsłonięte mogą być palce. 
 W przypadku zakupu sandałek należy zwrócić uwagę, aby miały one zagłębienie pod piętą zapobiegające przesuwaniu się pięty na boki.

Dziecko nie powinno...
 ...nosić obuwia, z którego już wyrosło lub po starszym rodzeństwie. Każdy ma inne stopy i wymaga indywidualnego dopasowania obuwia. W domu pozwalajmy często chodzić dziecku w cieplejszych, obszernych skarpetach.

Jeżeli pojawią się wątpliwości co do kształtu stopy naszego dziecka, należy skontaktować się ze specjalistą, i nie kupować na własną rękę obuwia leczniczego. Pamiętajmy, but dla dziecka powinien być wygodny a wówczas prośba „weź mnie na rączki” spowodowana bólami stopy i łydki w czasie niedzielnego spaceru nie będzie miała uzasadnienia.

Marek Sroka
współpracownik Centrum Terapii Manualnej dr A. Rakowskiego, członek Polskiego Towarzystwa Medycyny Manualnej