Przed szóstą edycją

Proces tzw. rewalidacji osób niepełnosprawnych obejmuje wiele elementów, do których oprócz nauczania i wychowania zaliczamy także organizację wolnego czasu, rekreację i wypoczynek. Intensywność zajęć ruchowych, treningi, zawody i olimpiady sportowe zwiększają sprawność fizyczną niepełnosprawnych, ich zaradność życiową, przyczyniają się do poprawy stanu zdrowia i samopoczucia oraz wzbogacają ich kontakty społeczne. Pomocną może okazać się nie tylko szkoła i rodzina, ale także środowisko społeczne. Zwłaszcza w ostatnich latach wyraźnie zwiększyła się świadomość zaniedbań i braku należytego zainteresowania ludźmi niepełnosprawnymi oraz coraz częściej są podejmowane działania integracyjne.

Mając na uwadze spostrzeżenia Kolegium Nauczycielskie w Raciborzu w 1998 roku zorganizowało I edycję Igrzysk Sportowych Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnej „Sport ku radości”. Spotkały się one z dużym zainteresowaniem i poparciem lokalnego środowiska, władz miasta i powiatu, studentów, nauczycieli, uczestników i ich rodziców. W tym roku odbędzie się już szósta edycja igrzysk. Głównym organizatorem będzie Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Raciborzu. Uczestników imprezy przygotowują w ramach zajęć dydaktycznych studenci - kadra uczelni kształci przyszłych nauczycieli w trzech specjalnościach - wychowanie fizyczne i zdrowotne, pedagogika resocjalizacyjna z wychowaniem fizycznym oraz wychowanie plastyczne z grafiką użytkową. Dodatkowo studenci wychowania fizycznego i zdrowotnego wybierają jedną z trzech specjalności - resocjalizację, sudropedagogikę lub oligofrenopedagogikę. Przedmioty nauczania, a zwłaszcza psychologia kliniczna i metodyka pracy opiekuńczo - wychowawczej umożliwiają przygotowanie zawodników niepeł-nosprawnych do igrzysk. Ci zaś rekrutują się z ośrodków rehabilitacji osób niepełnosprawnych i szkolnictwa specjalnego regionu raciborskiego oraz opawskiego (Ośrodek Szkolno - Wychowawczy dla Osób Niesłyszących i Słabosłyszących oraz Zespół Szkół Specjalnych w Raciborzu, Centrum Rehabilitacji Osób Niepeł-nosprawnych, Ośrodek „Marianum” w Opawie).

Okres przygotowania do startu w majowej imprezie trwa cały rok akademicki. Umożliwia to studentom kontakt z niepełnosprawnymi i rozwija ich kompetencje w zakresie opieki, terapii i rehabilitacji dzieci oraz młodzieży upośledzonej umysłowo oraz osób z uszkodzonym słuchem. Zajęcia odbywają się na obiektach szkolnych uczelni. Pierwsze spotkanie ma na celu poznanie się nawzajem studentów i nauczycieli z podopiecznymi oraz umożliwia wstępne diagnozy psychologiczno - pedagogiczne. Studenci nawiązują rozmowy z dziećmi, prowadzą obserwacje i wywiady z opiekunami i rehabilitantami. Pozostałe zajęcia mają formę ćwiczeń i treningów sportowych, pod okiem wykwalifikowanej kadry są prowadzone przez studentów.

Jednym z celów zajęć ruchowych jest usprawnianie motoryczne dzieci niepełnosprawnych, w szczególności rozwijanie ich siły, szybkości, zręczności, wydolności wysiłkowej i koordynacji ruchowej. Prowadzenie zajęć pod tym kątem jest ważną częścią pracy rewalidacyjnej. Istotny jest też kontakt i działalność wychowawczo - opiekuńcza dostosowana do potrzeb i możliwości rozwojowych niepełnosprawnych. Charakteryzuje się ona między innymi maksymalnym rozwijaniem zadatków cech, które są u nich najmniej uszkodzone, wzmacnianie i usprawnianie uszkodzonych sfer fizycznych i psychicznych oraz wyrównywanie i zastępowanie braków biologicznych i rozwojowych.

Zawodnicy trenują na stadionie, pływalni, sali gimnastycznej i ściance wspinaczki skałkowej. Umożliwia im to przygotowanie się do szerokiej oferty konkurencji na igrzyskach. W konkurencjach pływackich mogą brać udział w starcie na 25 m lub w wodnym torze przeszkód, przeznaczonym dla tych, którzy nie umieją pływać. W lekkiej atletyce mogą startować w biegu na 40 m, rzucać piłeczką palantową lub skakać w dal z miejsca. Mają także do wyboru zmagania w gimnastyce, turnieju tenisa stołowego i piłkarskim, darta, wspinaczkę skałkową. Dla dzieci z „klas życia” przygotowywane są konkurencje w formie gier i zabaw ruchowych. Nie jest przy tym wprowadzana typowa rywalizacja sportowa. Kierując się mottem olimpiad specjalnych „Pragnę zwyciężać, ale jeśli nie będę mógł zwyciężać, niech będę dzielny w swym wysiłku”, każdego uczestnika biorącego udział w danej konkurencji uznajemy za zwycięzcę - dlatego każdy uczestnik otrzymuje medal i dyplom. Zwyciężyć to tyle samo co wystartować i osiągnąć metę. Nie zwane są zebrane punkty czy czas, liczy się chęć walki, pewność siebie, duma, wytrwałość i odwaga.

Igrzyska stały się tradycją uczelni i wpisały w kalendarz życia akademickiego. Tegoroczne, szóste już, odbędą się 15 maja. Przygotowania do nich trwają w pełni i pozostało już tylko czekać z niecierpliwością na kolejne zmagania zarówno uczestników - jak i ich opiekunów, studentów. Dla nich to także ważny dzień, bo mogą zobaczyć efekty pracy całorocznej wspólnie z młodzieżą i dziećmi niepełnosprawnymi. Jak co roku, powinna dopisać raciborska widownia.

Oprac. Dr Jerzy Pośpiech