W zgodzie z naturą leczenie i profilaktyka narządu ruchu

Przedstawianie poszczególnych funkcji rozwoju w pierwszym roku życia rozpoczniemy od ruchu: raczkowania, a później siadania i chodzenia.

Rozwój raczkowania to nic innego jak stopniowe podnoszenie się z położenia na brzuchu do skoordynowanego poruszania na czworakach. U noworodka ogólna pozycja zgięciowa jest normą. Ramiona są zgięte, dłonie zaciśnięte w piąstki, a kolana podciągnięte pod brzuch. Noworodek obraca głowę na boki, a czasami jest w stanie unieść ją na chwilę. W drugim miesiącu dziecko powinno utrzymać głowę w pozycji środkowej na brzuchu przez ponad dziesięć sekund. Niemowlę potrzebuje około trzech miesięcy, aby nauczyć się prosto utrzymać głowę przez kilka minut w pozycji na brzuchu i pewnego przy tym podparcia na przedramionach. Półroczne niemowlę opiera się już dowolnie długo na wyprostowanych ramionach, a dłonie powinny być częściowo lub całkowicie otwarte. Około dziewiątego miesiąca następuje z reguły krótki okres pełzania, kiedy to dziecko osiąga możliwość samodzielnego i ukierunkowanego poruszania się. Wkrótce dziecko zauważa, że może się również podpierać na kolanach, a że z natury dzieci są bardzo ruchliwe, będzie kołysać się na nich. Dzięki temu pewnego dnia uda mu się przesunąć do przodu rękę lub nogę, a po wielu dniach wytężonego treningu nadejdzie ten dzień, w którym będziemy mogli powiedzieć, że nasze dziecko już raczkuje.

Po etapie raczkowania następuje rozwój umiejętności siadania. Głowa noworodka w położeniu na plecach opada na bok. Dopiero po kilku tygodniach jest ono w stanie utrzymać ją dłużej pośrodku. Jeśli dziecko w pierwszych trzech miesiącach spróbujemy podciągnąć za ramiona do pozycji siedzącej, jego głowa opada jeszcze do tyłu. Pod koniec pierwszego kwartału będzie ono w stanie w pozycji siedzącej utrzymać głowę prosto przez ponad pół minuty. W miarę zwiększania się siły mięśni szyi głowa jest coraz bardziej podnoszona w przedłużeniu kręgosłupa, gdy niemowlę dźwigane jest do pozycji siedzącej. W szóstym miesiącu dziecko powinno już prawidłowo utrzymywać głowę. Zdolność  prawidłowego siadania zakłada opanowanie trzech zasadniczych funkcji: prostego trzymania głowy, które omówiliśmy wcześniej, zginania bioder i aktywnego obrotu tułowiem. Zwróćmy teraz uwagę na ruch bioder, a można go najlepiej zaobserwować kiedy dziecko leży na plecach Wymachuje nóżkami. Zdrowe niemowlę od urodzenia wymachuje obiema nóżkami nie preferując żadnej ze stron. W szóstym miesiącu ruchy są już tak obszerne, że dziecko może już chwytać własnymi rączkami kolana i stopy. Trzecim niezbędnym warunkiem opanowania pozycji siedzącej jest wykształcenie umiejętności obrotu tułowia. Niemowlę zaczyna obracać się bez niczyjej pomocy z pleców na brzuch. Opanowanie tych trzech funkcji: utrzymania głowy, zginania bioder i obrotu ciałem  jest niezbędne dla osiągnięcia pozycji siedzącej. Dziecko doskonale opanowuje pozycję około dziesiątego miesiąca. Po tym czasie siedzi już pewnie w lekkim rozkroku, z wyciągniętymi nogami, wyprostowanym tułowiem i prostymi plecami.

Marek Sroka
współpracownik Centrum Terapii Manualnej dr A. Rakowskiego, członek Polskiego Towarzystwa Medycyny Manualnej