Królowie szparagów

Najpierw kapry, potem szparagi

Pan Klaudiusz rozwinął ich uprawę po przyjeździe z Niemiec, gdzie przez wiele lat pracował przy szparagach. Dobrym miejscem była żyzna i urodzajna ojcowizna w Głogówku. Tam tradycyjnie uprawiano zboża i kukurydzę. Młody rolnik ze sporym doświadczeniem w uprawie szparagów, postanowił wygospodarować około 5 ha na tą niespotykaną w okolicy roślinę i stworzył gospodarstwo Szparag-Rol. Początki nie były jednak łatwe. – Pierwsze kapry (sadzonki szparaga) posadziliśmy w 2001 r. Rosną na polu przez około 10 lat, ale faktycznie szparagi można zbierać dopiero po trzech latach. W pierwszym roku wyrastają małe krzaczki asparagusu, które trzeba plewić i nawozić – mówi o tej nie tylko trudnej, ale i kosztownej uprawie, żona pana Klaudiusza, Sylwia.

To ona wprowadza mnie w arkana tej niezwyklej uprawy, opowiadając, jak na wiosnę trzeba zrobić kopce wokół szparagów rosnących w rzędach, następnie nakłada się na nie folię, która z jednej strony chroni roślinę przed wiosennymi przymrozkami, a z drugiej, sprawia że ziemia jest miękka i pulchna, co potem ułatwia zbiór. Niemal wszystkie pracy przy szparagach wykonuje się ręcznie. Dopiero w ubiegłym roku udało się państwu Królom kupić maszynę do sadzenia. W uprawach pomaga rodzina i znajomi.

Okres na szparagi jest bardzo krótki i zaczyna się, w zależności od pogody, po 20 kwietnia. Na przykład w ubiegłym roku państwo Królowie zaczynali 28 kwietnia. Podczas mokrej chłodnej wiosny, bywało że w pole wychodzili nawet po majowych świętach. Zbiera się je zwykle do św. Jana, a więc do 24 czerwca. – Mamy wczesne i trochę późniejsze szparagi, które gotowe będą do zbioru w połowie maja. W zależności od pogody ich zbiór sięga od 2 do 3 t z ha. Pani Sylwia spodziewa się, że ten rok może być słabszy ze względu na ubiegłoroczną suszę. – Szparagi potrzebują w sezonie dużo wody, której nie było za wiele minionego lata. Zwykle, gdy ściągamy folie, z nieco rozgrzebanych kopców wyrasta na polu piękny las asparagusu. W ubiegłym roku niestety nie wyglądało to tak, jak zazwyczaj – twierdzi pani Sylwia.

Na polu państwa Królów szparagi zbiera się przez sześć tygodni, zaczynając prace na o szóstej, a w dni upalne nawet o piątej rano. – Początkowy okres zbioru jest jakby „wycięty” z życia, najgorsze są pierwsze dwa tygodnie, potem można się przyzwyczaić i człowiek budzi się już bez budzika. Szparagi nie powinny być wystawione na promienie słoneczne ponieważ zmieniają kolor na fioletowy i tracą swój ładny wygląd. Najbardziej szlachetne są białe, ale równie smaczne są szparagi zielone, a ponieważ cieszą się coraz większym zainteresowaniem, zamierzamy w przyszłym roku zasadzić ich więcej – tłumaczy pani Sylwia.

Po zbiorze szparagi z Głogówka trafiają do Radziejowa, gdzie pod okiem pani Sylwii są moczone, myte, przycinane i chłodzone do temp. 60 C. W ten sposób przygotowuje się je do sprzedaży, a tym samym do spożycia. Białe szparagi trzeba dokładnie obrać, inaczej trudno rozsmakować się w ich delikatnym miąższu, natomiast zielonych szparagów nie trzeba obierać, mają też nieco inny smak. Szparagi z pewnością są świeże jeśli przy uciśnięciu ich końcówek pojawi się sok. Cała rodzina państwa Królów lubi szparagi, ponieważ jednak w okresie ich zbioru, na nic nie wystarcza czasu, przygotowują je sobie najprościej – z wody z dodatkiem masła i bułki tartej.

Długa droga na lokalny stół

Dziś po szparagi do Radziejowa przyjeżdżają hurtownicy, handlowcy z giełdy, właściciele restauracji, a także indywidualni klienci m.in. z Raciborza, Gliwic czy Opola. Po pierwszych zbiorach sytuacja nie wyglądała jednak zachęcająco. Nie było u nas tradycji spożywania szparagów, trafiały do Polski sporadycznie, a ich cena była wysoka. Na początku państwo Królowie wozili byliny do Niemiec, nie mogąc ich sprzedać na lokalnym rynku. Pani Sylwia martwiła się nawet, co przyjdzie im z nimi robić. W 2004 r. pogoda sprzyjała uprawie, szparagi były młode i doskonale obrodziły. Aby wypromować je w środowisku, więcej rozdawali ich niż sprzedawali. – Kiedy poszłam na targ i do sklepów, wiele osób odmówiło mi przyjęcia, bo były zupełnie nieznane. Jak ma pani kapustę, niech pani położy pęczek koło niej. Skąd ludzie będą wiedzieć co to jest, skoro nie ma ich u pani w sklepie – przekonywała sprzedawczynie, dając je w komis.

Przełom nastąpił w 2009 r. Po pięciu latach szparagi w końcu zostały docenione. Z roku na rok rosło zainteresowanie nimi, pojawiały się też reklamy i przepisy potraw, jak zupy szparagowe, dania główne i przystawki z szparagami, czy szparagi, jako dodatek do owocowych i warzywnych sałatek.

Państwo Królowie podzielili się obowiązkami, pan Klaudiusz pochodzący z gospodarstwa lubi pracę na roli, a pani Sylwia woli kontaktować się z ludźmi, dlatego zajęła się sprzedażą. W pracy wspierają ich córka i syn, który choć kształci się na mechanika samochodowego, być może w przyszłości przejmie gospodarstwo po rodzicach.

Poza szparagami właściciele Szparag-Rolu zajmują się uprawą truskawek, a także wynajmują pokoje w ramach gospodarstwa agroturystycznego. Pani Sylwia twierdzi, że prowadzi z mężem interes „pod chmurką”, ponieważ uprawy, które sobie wybrali zależą od pogody, a z nią bywa różnie.

Ewa Osiecka