90 lat Koła Pszczelarskiego

Już od dawna pszczelarze zdawali sobie sprawę z konieczności łączenia się w grupy. Celem ich było wzajemne wspieranie się wiedzą, doświadczeniem i pomocą.

W 1923 r. zamieszczono w prasie odezwę skierowaną do pszczelarzy, która  nawoływała hodowców pszczół, posiadaczy pasiek do zrzeszania się. W wyniku odezwy za sprawą Emanuela Biskupka zwołano pierwsze zebranie pszczelarzy w Rybniku. Właściciele pasiek na zebranie przybyli bardzo licznie. Zaproponowano utworzenie czterech kół:

• Koło Pszczelarskie Brzezie

• Koło Pszczelarskie Żory

• Koło Pszczelarskie Czernica

• Koło Pszczelarskie Sumina.

Założycielem i jednocześnie pierwszym prezesem Koła Pszczelarskiego w Brzeziu, które niedawno obchodziło swoją dziewięćdziesiątą rocznicę był Jan Wieczorek, z zawodu mistrz krawiecki, sercem jednak pszczelarz, który swoją pasiekę założył w 1920 r. Koło Brzezie zrzeszało wówczas 35 osób, z których najbardziej aktywni byli obok Jana Wieczorka, Konstanty Wycisk, Augustyn Kucza, Mikołaj Jęczmionka, Izydor Szpilka i Karol Zdrzałek. Byli to pszczelarze stanowiący trzon i motor działalności ówczesnego koła.

Już w tamtych przedwojennych czasach prowadzono hodowlę matek pszczelich na bazie linii Sklenar, rasy Carnica, doskonaląc pszczoły w kierunku zwiększenia wydajności miodnej, łagodności, płodności odporności na choroby. W latach trzydziestych z inicjatywy Jana Wieczorka i Konstantego Wyciska powstało na obszarze działalności Koła Pszczelarskiego Brzezie trutowisko na polu Franciszka Grima w tzw. „Lutoniu” w obrębie wsi Pogrzebień. Trutowisko jest to teren, zabezpieczony przed dostępem obcych pszczół, na którym unasiennia się matki określonymi trutniami.

W celu pozyskania odpowiedniego miodu pszczelarze korzystali z „wędrówek na pożytki”. Pożytkiem mogło być np. pole rzepaku, skupiska lip, drzew owocowych, akacji. Jeden z pszczelarzy o nazwisku Prokop, będący jednocześnie leśniczym, zasadził w Brzeziu spore skupisko akacji, co umożliwiało pszczelarzom pozyskiwanie miodu akacjowego. Miód ten, wolno krystalizuje się i wykazuje właściwości lecznicze w chorobach nerek, wątroby i układu pokarmowego.

W ramach działalności koła organizowano spotkania, szkolenia (również w terenie – na pasieczyskach), wycieczki. Koło dla swoich członków zakupiło walce do wyrobu węzy. Wyrobem węzy zajmowali się Jan Wieczorek i Konstanty Wycisk.

Działalność Koła pszczelarskiego Brzezie została zawieszona w wyniku wybuchu II wojny światowej. Prezes koła Jan Wieczorek zmarł w 1954 r., zostawił jednak po sobie godnego następcę: Wernera Koszorza – dziesięcioletniego wnuka. Werner Koszorz, już wówczas właściciel pasieki odziedziczył po dziadku zamiłowanie do pszczół oraz wiedzy na ich temat, dzięki czemu mógł w przyszłości przyczynić się do wznowienia działalności koła.

W 1968 r. za sprawą Antoniego Urbana oraz Alojzego Wyciska nastąpiła reaktywacja Koła Brzezie, do czego przyczynili się: Bolesław Pyszny (prezes Powiatowego Związku Pszczelarzy) oraz Wiktor Biegesz (hodowca matek pszczelich linii Sklenar). Prezesem mianowano Antoniego Machurę. W 1969 r., po powrocie ze studiów do koła dołączył wnuk Jana Wieczorka – Werner Koszorz, który wraz z A. Urbanem i A. Wyciskiem tworzyli trzon koła aż do 1981 r.

W latach 1970 i 1980 na terenie Koła Brzezie wystąpiły masowe wytrucia pszczół. Koło reprezentowało swoich członków w procesach o wytrucie pszczół.

Kolejnymi prezesami koła byli Alojzy Wycisk – do 1991 r., Paweł Polak do 2012 r. Obecnym prezesem koła pszczelarskiego jest Piotr Tomala. Przewodzi on 25 pszczelarzom pochodzącym z: Brzezia, Markowic, Kornowaca, Pogrzebienia, a także Kobyli, Lubomi, Rydułtów, Syryni i Żytnej. Na terenie działalności koła jest w sumie 481 rodzin pszczelich. Pszczelarze nie tylko kultywują tradycję np. hodowla pszczół na bazie linii Sklenar, wędrówki pszczół na pożytki, ale dokładają starań, aby gospodarka pasieczna rozwijała się z duchem czasu. Niestrudzenie starają się poszerzać wiedzę w tym zakresie m.in. poprzez zorganizowany kurs podstawowy i mistrzowski w zakresie pszczelarstwa.

26 października 2013 r. w Brzeziu odbyły się uroczyste obchody 90-lecia koła. Odprawiono mszę św. w intencji pszczelarzy. W obchodach oprócz zarządu i członków koła wzięli udział m.in. prezes Śląskiego Związku Pszczelarskiego Zbigniew Binko, wiceprezes Maria Loska-Minas, kierownik wydziału ochrony środowiska Starostwa Powiatowego w Raciborzu Krzysztof Sporny oraz ks. Bogdan Rek. Werner Koszorz został odznaczony statuetką ks. dr. J. Dzierżona za wybitny wkład w rozwój i popularyzację pszczelarstwa województwa śląskiego. Najwyższe wyróżnienie dla brzeskiego pszczelarza stało się pięknym ukoronowaniem długoletniej jego działalności oraz całego Koła Brzezie.

Elżbieta Antonin