Niska emisja. Sejmik przed tym nie ucieknie

– Jakość powietrza jest dramatyczna, a smog nie jest, jak w innych krajach, dziełem intensywnego ruchu samochodowego, tylko pochodzi z tzw. niskiej emisji – mówi Gabriela Lenartowicz, kandydatka PO do Sejmiku Śląskiego. W miesiącach zimowych stężenia pyłów są kilkukrotnie większe niż w miesiącach poza sezonem grzewczym. Stężenia benzo(a)pirenu, substancji rakotwórczej, są w śląskich miastach trzykrotnie wyższe niż w Warszawie i stukrotnie wyższe niż w Londynie.

Sejmik przed tym nie ucieknie

– Stajemy obecnie przed realnym dylematem, czy jedynym sposobem na poprawę jakości powietrza w naszych miastach jest zakaz opalania węglem w domach? – pyta  Lenartowicz. Jak zauważa, od tego dylematu nie ucieknie także Sejmik Województwa Śląskiego, bo jedyną podstawę prawną dla radykalnego ograniczenia niskiej emisji  stanowi art. 96 Prawo Ochrony Środowiska, stwierdzający, że sejmik województwa może, w drodze uchwały, w celu zapobieżenia negatywnemu oddziaływaniu na środowisko lub na zabytki określić dla terenu województwa bądź jego części rodzaje lub jakość paliw dopuszczonych do stosowania. – Osobiście nie widzę społecznych i ekonomicznych możliwości wprowadzenia takiego zakazu, mimo jego, wydawałoby się, oczywistej słuszności. Po pierwsze, zakaz wymagałby ogromnych nakładów inwestycyjnych na inne, poza paleniskami węglowymi, źródła ciepła i często instalacje wewnętrzne. Po drugie jak wyegzekwować od ludzi niezamożnych większe opłaty za  bardziej ekologiczne paliwo? I ciekawostkowe już pytanie o kominki i kotły na pelety drzewne? Nie jest tajemnicą, że ich spalanie przy mniejszej ilości benzo(a)pirenu emituje więcej pyłu – przekonuje.

Koniec z przymusami

Rozwiązaniem może być ograniczenie stosowania węgla do ciepłowni i elektrociepłowni. Tam gdzie możliwe jest efektywne spalanie i kontrola emisji pyłów oraz spalin, gdzie ma sens montaż urządzeń odpylających, a emisja jest pod kontrolą. – To wymaga, żeby ciepło sieciowe nie było znacząco droższe od opalania byle czym w domowym piecu. Bo jeśli nie będzie ekonomicznego uzasadnienia, to nakazami nikogo do niczego się nie zmusi, a zresztą czy chodzi nam o zmuszanie? Nie. Przymusów już w przeszłości przeżyliśmy zbyt wiele – tłumaczy Lenartowicz.

Pozostaje problem  tzw. rozporoszonej zabudowy, gdzie nie ma, bądź nie opłaca się prowadzenie sieci ciepłowniczych. Z jednej strony jest nadzieja, bo prowadzi się prace m.in. w Instytucie Chemicznej Przeróbki Węgla w Zabrzu, nad standaryzacją paliw węglowych dopuszczonych do obrotu. Można sobie wyobrazić, że w tzw. detalu kupić będzie można wyłącznie np. spełniający normy ekogroszek, a pozwolenia na użytkowanie uzyskają tylko budynki wyposażone w niskoemisyjne źródła ciepła.  To wymaga jednak zmian ustawowych, podobnie jak możliwość udzielania przez gminy znaczących, rekompensowanych przez  państwo ulg w  podatku od nieruchomości. Chodzi generalnie o to, by zaoferować katalog instrumentów wsparcia  finansowego, żeby wesprzeć zamianę źródeł ciepła na niskoemisyjne.

Nie marnujmy ciepła

– Moim zdaniem bez zachęt finansowych, ale nie tylko zachęt do inwestycji, niczego dobrego w tej kwestii nie osiągniemy. Musimy przede wszystkim zachęcić finansowo ludzi do używania takiego a nie innego paliwa. Żeby osiągnąć efekt, człowieka musi być stać na  droższe paliwo, a żeby go było stać, to trzeba wykładać duże pieniądze na efektywność energetyczną, czyli na termomodernizacje, które pozwolą na unikanie strat ciepła, na zastosowanie nowych technologii w tym zakresie, na budowę preizolowanych sieci ciepłowniczych, gdzie prawie nie ma strat ciepła, na dostarczanie ciepła sieciowego hurtowego do budynków, bo wtedy i cena jest niższa. W końcu na modernizację źródeł ciepła w elektrociepłowniach i ciepłowniach z zastosowaniem kogeneracji, czyli produkcji ciepła i energii elektrycznej w skojarzeniu, bo to jest najbardziej wydajne. Mieszkamy na terenie wysokometanowych kopalń i możemy w szerszym niż dotychczas zakresie wykorzystywać do kogeneracji metan – przekonuje.

(r)