Od Wszystkich Świętych do Jana Sarkandra

Bełkowska parafia istnieje od siedmiu wieków. Przez ten czas trzykrotnie zmieniała wezwanie. Dla wielu wspólnot w sołectwach i dzielnicach Czerwionki-Leszczyn była parafią „matką”. Obecnie liczy 3280 wiernych.

Chluba parafii

Bełkowianie chodzą modlić się do kościoła św. Jana Sarkandra. Od pięciu lat to ich parafialna świątynia, którą budowano 10 lat. Okazała i potężna jest dumą parafii. Chlubą mieszkańców jest też pochodzący z XVII wieku drewniany, zabytkowy kościółek Marii Magdaleny. To specyficzny zabytek, określany przez ekspertów mianem unikatu. Zniszczona w 1745 roku przez pożar świątynia została odbudowana w latach 1746–1753, i do roku 2007 przetrwała jako kościół parafialny. Są tu: bogato zdobiony późnorenesansowy ołtarz główny z 1610 roku z obrazem patronki z 1849 roku oraz dwoma późnogotyckimi rzeźbami św. Katarzyny i św. Barbary z początku XVI w. Na uwagę zasługuje też najstarsze wyposażenie: barokowa ambona z figurami ewangelistów z II połowy XVII wieku, żegnaczki na wodę święconą z 1657 roku, eklektyczne ołtarze boczne pochodzące z 1870 roku z obrazami przedstawiającymi Matkę Boską oraz św. Antoniego Pustelnika oraz XIX–wieczne stacje drogi krzyżowej. – Ten zabytek jest bezcenny. To nasze wspólne dziedzictwo kulturowe. Jest jednym z nielicznych zabytków „in situ” czyli zachowanym w miejscu, w którym został wybudowany. Podczas gdy jedna trzecia kościołów jest przenoszona, co niestety ma wpływ na obniżenie ich wartości jako zabytku, bełkowski kościół stoi tu, gdzie stał od samego początku – mówi ks. dr Leszek Makówka, historyk sztuki i przewodniczący Archidiecezjalnej Komisji Architektury i Sztuki Sakralnej w Katowicach. Obecnie zabytek przechodzi renowację, by odzyskać swoją świetność i móc pochwalić się swoim pięknem przed turystami.

Z drewna w kamienne mury

W 1991 roku do parafii w Bełku jako nowy proboszcz przyszedł ks. Piotr Cionaka. Cztery lata po objęciu przez niego placówki parafia rozpoczęła budowę nowego kościoła, tym razem murowanego. Wieś potrzebowała go z jednego powodu – drewniany kościółek był za mały dla rosnącej liczby wiernych, a poza tym planowano przenieść go do Wodzisławia Śląskiego. Z przeprowadzki nic nie wyszło, ale nadgryziony zębem czasu był zbyt zniszczony i zaczął zagrażać bezpieczeństwu odwiedzających go ludzi. Pierwszą łopatę pod budowę nowego kościoła wbito 1 sierpnia 1997 roku. Świątynia stanęła we wsi wysiłkiem pracy rąk parafian. To oni bowiem z cegieł cegielni „Marianna” w Czerwionce, zupełnie społecznie wykonali większość prac przy wznoszeniu kościelnych murów oraz probostwa. Budowę świątyni zakończono w 2007 roku, a 20 grudnia bp Gerard Bernacki ją poświęcił. Tego samego dnia parafia zyskała też relikwie św. Stanisława Kostki, które zostały złożone w ołtarzu głównym. Przy konsekracji kościoła zmienione zostało wezwanie parafii, oddając ją pod opiekę św. Jana Sarkandra. Nowy kościół robi wrażenie. W wyłożonym białym marmurem prezbiterium znajduje się ołtarz główny, tabernakulum i ambona. Nad całością góruje potężny krzyż ze stali nawiązujący do krzyża na wieży głównej kościoła. We wnętrzach wzrok przyciągają naścienna mozaika „Św. Jan Sarkander” oraz witrażowa droga krzyżowa.

Siedem wieków z wiarą

Parafia w Beku istniała już najprawdopodobniej w XIII wieku. Niestety nie ma zapisków z tamtego okresu dokumentujących jej historię. Pierwsze dokumenty pochodzą z pierwszej połowy XIV wieku, a konkretnie z  roku 1447. W skład bełkowskiej wspólnoty wchodziły Stanowice, Szczejkowice, prawdopodobnie również przez jakiś czas Palowice, a w latach 1738–1919 Leszczyny. Z chwilą powstania parafia nosiła wezwanie Wszystkich Świętych. Kiedy we wsi stanął drewniany kościół zmieniła wezwanie na św. Marii Magdaleny, a z chwilą wybudowania murowanego kościoła i jego poświęcenia nosi wezwanie św. Jana Sarkandra.

Proboszczowie parafii

Z oficjalnych zapisków i dokumentów wynika, że parafii w Bełku duszpasterzowało dziewięciu proboszczów. Pierwszym był ks. Karol Boriński (1912–1933). Po nim kolejno parafią opiekowali się: ks. Karol Burger (1933–1937), ks. Paweł Doleżych (1937–1941), ks. Karol Brzoza (1941–1945), ks. Wilhelm Pniok (1945–1958), ks. Emanuel Mol (1958–1968) i ks. Eugeniusz Świerzy (1968–1970). 7 lipca 1970 roku proboszczem wówczas jeszcze u św. Marii Magdaleny został ks. Rudolf Kiera (1970–1991). Proboszcz Kiera jako wielki znawca w zakresie budowy organów służył tą wiedzą całej diecezji. Od 21 lat bełkowskiej parafii proboszczuje ks. Piotr Cionaka. W sześć lat po objęciu parafii został budowniczym nowego kościoła. Świątynia stanęła we wsi głównie dzięki jego wielkiemu zaangażowaniu, poświęceniu i gorliwości. Z jego inicjatywy świętowano też uroczyście 250–lecie zabytkowego kościoła św. Marii Magdaleny.

Życie wokół parafii i kościoła

Przy parafii działa wiele grup wyznaniowych i modlitewnych. Proboszcz Piotr Cionaka jest osobą cenioną w środowisku zarówno za swoje zaangażowanie w pracę duszpasterską, jak i problemy społeczne. Dzięki jego szczególnemu zainteresowaniu sprawami dzieci i młodzieży od kilkunastu lat organizowane są kolonie parafialne. W bełkowskiej parafii znajduje się dom zakonny Zgromadzenia Sióstr Służebniczek NMP. Siostry początkowo opiekowały się  chorymi w miejscowym szpitalu, a teraz w jego budynku prowadzą Dom Pogodnej Starości im. Dzieciątka Jezus. Poza dwoma kościołami na terenie parafii znajduje się aż 18 krzyży, figur i kaplic. Ewenementem jest kaplica–grobowiec na kopcu przy ul. Wolności licząca 152 lata. Po misjach świętych w 1994 roku odnowiono drewniany krzyż misyjny przed ścianą kościoła św. Marii Magdaleny. Najmłodszym zaś i ostatnim drewnianym krzyżem w Bełku, jest ten, który w 1997 roku wzniesiono na placu budowy nowego kościoła.

Małgorzata Sarapkiewicz

Parafia św. Jana Sarkandra w Bełku – metryczka

• Adres, kancelaria: ul. Kościelna 6, 44–230 Bełk, kontakt: tel. 32/431 60 96, 667 483 227, e–mail: belk@archidiecezja.katowice.pl, strona internetowa: www.parafiabelk.katowice.opoka.org.pl
• Proboszcz: ks. Piotr Cionaka
• Wikariusz: ks. Bogdan Michalski
• Liczba parafian: 3280
• Odpust parafialny: pierwsza niedziela czerwca
• Wieczna adoracja: 22 maja
• Msze święte: w tygodniu – godz. 7.00 i godz. 17.00, sobota – godz.17.00, w niedzielę – godz. 7.00, godz. 9.00, godz.11.00 i godz.16.00
• Inne kościoły i kaplice: zabytkowy kościół św. Marii Magdaleny, kaplica w domu zakonnym Sióstr Służebniczek NMP, kaplica św. Teresy od Dzieciątka Jezus w Domu Pogodnej Starości
• Domy zakonne: Siostry Służebniczki NMP, ul. Kościelna 1, 44–230 Bełk
• Ulice: Dębowa, Dolna, Dworcowa, Graniczna, Główna, Jasna, Klonowa, Kościuszki, Piasta, Kościelna, Majątkowa, Marynów, Miarki, Nalepy, Ogródki, Pogodna, Popiela, Poprzeczna, Szczejkowicka, Szeroka, Szymochy, 26 Stycznia, Palowicka, Topolowa, Wolności, Wysoka, Żwirki i Wigury.
• Cmentarz: parafialny
• Dekanat: Dębieńsko