Ekoserwis: Pytanie do eksperta

Wioletta Jończyk Zespół Kontroli POIiŚ w WFOŚiGW w Katowicach.

Dookoła słyszymy najróżniejsze skróty RPO, POIG, POIiŚ, ale czy zastanawialiśmy się, co właściwie oznaczają i co się za nimi kryje? Bez względu na to, czy potrafimy rozszyfrować dany skrót czy nie, cel wszystkich programów unijnych, które ukrywają się pod danym skrótem jest wspólny – dążyć do jak największego rozwoju naszego kraju we wszystkich możliwych kierunkach.

Co to właściwie jest ten POIiŚ? Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko jest to największy w historii Unii Europejskiej program, który decyzją z dnia 7 grudnia 2007 roku został zatwierdzony przez Komisję Europejską. Realizacja programu obejmuje lata 2007–2013 i angażuje blisko 28 miliardów euro środków unijnych. Z pewnością poruszając się po swojej okolicy, jak i na terenie kraju, niejednokrotnie zauważyliśmy tablice informacyjne lub pamiątkowe informujące o inwestycji dofinansowanej ze środków unijnych.

W POIiŚ realizowanych jest 15 głównych nurtów (priorytetów), które obejmują: gospodarkę wodno–ściekową, gospodarkę odpadami i ochronę powierzchni ziemi, zarządzanie zasobami i przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska, przedsięwzięcia dostosowujące przedsiębiorstwa do wymogów ochrony środowiska, ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych, drogowa i lotnicza sieć TEN–T, transport przyjazny środowisku, bezpieczeństwo transportu i krajowe sieci transportowe, infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku i efektywność energetyczna, bezpieczeństwo energetyczne, w tym dywersyfikacja źródeł energii, kultura i dziedzictwo kulturowe, bezpieczeństwo zdrowotne i poprawa efektywności systemu ochrony zdrowia, infrastruktura szkolnictwa wyższego, pomoc techniczna.

Zakres priorytetów wdrażanych w ramach POIiŚ jest bardzo wszechstronny jednak ukierunkowany na człowieka i poprawę środowiska, w którym żyje.

Podział środków UE dostępnych w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko pomiędzy poszczególne sektory przedstawia się następująco: środowisko – 4,8 mld euro, transport – 19,4 mld euro, energetyka – 1,7 mld euro, kultura – 490,0 mln euro, zdrowie – 350,0 mln euro, szkolnictwo wyższe – 500,0 mln euro.

Z powyższego podziału widać, że najwięcej środków skumulowanych jest w sektorach środowisko, transport i energetyka. Wynika to ze zobowiązań przyjętych przez Polskę w Traktacie Akcesyjnym.

W tych obszarach mamy największe zaległości i dzięki dofinansowaniu udzielonemu w ramach POIiŚ jesteśmy w stanie przeprowadzić wiele  inwestycji poprawiających jakość życia ludzi oraz jednocześnie podnieść atrakcyjność terenów przeznaczonych na inwestycje.

Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach pełni funkcję Instytucji Wdrażającej w ramach POIiŚ dla osi I– Gospodarka wodno–ściekowa i osi II – Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi. Beneficjentami programu są głównie jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki utworzone w celu realizacji projektu. Do chwili obecnej WFOŚiGW w Katowicach podpisał umowę z 14 beneficjentami na terenie województwa śląskiego, w tym z 10 z zakresu Gospodarki wodno–ściekowej i z 4 z zakresu Gospodarki odpadami i ochrony powierzchni ziemi. Pozostałe projekty na terenie województwa wdraża Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Spoglądając na mapę projektów realizowanych na terenie całego kraju, województwo śląskie jest jednym z liderów pod względem liczby realizowanych projektów jak i ich wartości. Projekt często przekracza budżet jakim gmina dysponuje, w związku z powyższym sięgnięcie po pieniądze unijne jest jedynym sposobem na skanalizowanie i podłączenie wodociągu do gospodarstwa domowego bez nadmiernego obciążania kieszeni mieszkańca.

Sięganie po pieniądze unijne nie jest wcale łatwe. Wymaga to zaangażowania wielu osób i przemyślenia koncepcji z uwzględnieniem długofalowych skutków realizowanego projektu. Nabór wniosków odbywa się w trybie konkursowym, co wymaga dobrego przygotowania wniosku, i spełnienia wielu wymogów formalnych, które są punktowane przy ocenie. Tylko najlepiej przygotowane projekty mogą uzyskać dofinansowanie, a to dopiero początek realizacji projektu. 1 maja 2004 roku, gdy staliśmy się członkami Unii Europejskiej, społeczeństwo było podzielone. Część osób bardzo pesymistycznie spoglądało na przyszłość swojego kraju, który będzie musiał stracić odrobinę niezależności. Jednak czas pokazuje, że dążenie do lepszego jutra poprzez prowadzenie wielu inwestycji infrastrukturalnych zapewni nam wygodniejszą przyszłość i rozwój, na który nasz kraj musiałby czekać jeszcze wiele lat, gdyby nie środki unijne. W dużej mierze pomoże nam w tym realizacja tego największego w historii Unii Europejskiej programu pomocowego dla Polski, jakim jest POIiŚ.