Ekoserwis: Pytanie do eksperta

Mariusz Dziaćko – Zespół Funduszy Europejskich WFOŚiGW w Katowicach.

W opublikowanym niedawno przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) raporcie „Perspektywy dotyczące środowiska naturalnego do roku 2050.  Konsekwencje braku podjęcia działań” przedstawiono ostatnie prognozy trendów społeczno–gospodarczych do 2050 roku oraz ich skutki dla czterech kluczowych obszarów, takich jak: zmiana klimatu, różnorodność biologiczna, woda oraz zdrowotne skutki zanieczyszczenia środowiska.

Przewiduje się, że pomimo niedawnego kryzysu gospodarczego, gospodarka światowa w 2050 roku będzie prawie czterokrotnie większa od dzisiejszej. Wzrostowi poziomu życia będzie towarzyszyć rosnące zapotrzebowanie na energię, żywność i zasoby naturalne. Niestety w znaczącym stopniu zwiększy się również zanieczyszczenie środowiska. Przewiduje się, że w przypadku braku nowych globalnych uregulowań, zanieczyszczenie powietrza będzie w 2050 r. główną przyczyną przedwczesnych zgonów. Stężenia zanieczyszczeń powietrza w niektórych miastach, zwłaszcza w Azji, już dziś znacznie przekraczają zalecane normy jakości powietrza określone przez Światową Organizację Zdrowia (WHO).

W przyszłości sytuacja ta ulegnie znacznemu pogorszeniu. W 2050 r. liczba przedwczesnych zgonów spowodowanych narażeniem na działanie pyłu zawieszonego (PM) zwiększy się ponad dwukrotnie do blisko 3,6 milionów zgonów rocznie. Większość z nich nastąpi w Chinach i Indiach.

W tym samym czasie z powodu narażenia na podwyższone stężenie ozonu w warstwie przyziemnej liczba przedwczesnych zgonów powiększy się ponad dwukrotnie, z 385 tysięcy do prawie 800 tysięcy. Większość z nich będzie miała miejsce w Azji, gdzie stężenie ozonu i wielkość narażonej populacji są największe. Ponad 40% przedwczesnych zgonów nastąpi w Chinach i Indiach. To jednak starzejące się i zurbanizowane społeczeństwa krajów OECD ze względu na wielkość populacji mogą odnotować jeden z najwyższych wskaźników przedwczesnej umieralności związanej z gromadzeniem się ozonu w warstwie przypowierzchniowej. Większa umieralność może wystąpić jedynie w Indiach. Ponadto, jest wielce prawdopodobne, że w najbliższych dziesięcioleciach w kluczowych gospodarkach nastąpi znaczące zwiększenie emisji dwutlenku siarki (SO2) i tlenków azotu (NOx). W 2050 r. poziom emisji SO2 i NOx wzrosną odpowiednio o 90 i 50 procent w odniesieniu do roku 2000.

W celu uniknięcia scenariusza naszkicowanego w niniejszym raporcie rekomenduje się podjęcie szeregu działań politycznych takich jak:

–  podatki ekologiczne i system handlu emisjami. Ich celem byłoby doprowadzenie do sytuacji kiedy  zanieczyszczanie środowiska kosztowałoby więcej niż zastosowanie ekologicznych alternatyw;

– oszacowanie i wycena zasobów naturalnych oraz prawdziwych kosztów oczyszczania powietrza, wody i zapewnienia różnorodności biologicznej

– rezygnacja ze szkodliwych dla środowiska dotacji do paliw kopalnych lub nieekonomicznych systemów nawadniających

– promowanie nowatorskich rozwiązań w dziedzinie ekologii Stwierdzono, że koszty bezczynności mogą być kolosalne, zarówno pod względem ekonomicznym, jak i humanitarnym. Bez opracowania nowych strategii, światowy popyt na energię w 2050 r. będzie o 80% większy niż obecnie. 85% tego zapotrzebowania będzie zaspokojona energią z paliw kopalnych. To z kolei może doprowadzić w skali światowej do 50% wzrostu emisji gazów cieplarnianych.