Jan Paweł II wpadł tu na chwilę

W swojej 83- letniej historii gaszowicka parafia z kilkudziesięcioosobowej osady zmieniła się w kilkutysięczną gminę. Dzisiaj liczy ponad 3,4 tys. parafian i należy do dekanatu pszowskiego. Wyszło z niej wielu księży i sióstr zakonnych. Mało kto wie, że gościem na gaszowickiej plebanii był Karol Wojtyła.

Przez wieki historii Gaszowice kilkakrotnie zmieniały swoją przynależność parafialną. Poczynając od XIII wieku, kiedy należały do parafii Racibórz. Wiek później wieś została włączona do Lysek i przypisana do parafii św. Małgorzaty. W 1738 roku weszła do dekanatu pogrzebieńskiego. Poczynając od XIX wieku zaczęto myśleć o własnej parafii i własnym kościele.

Kościół w zamku

Na samym początku mieszkańcy Gaszowic na wspólne modlitwy zbierali się w miejscowej kaplicy – początkowo drewnianej, a od 1911 roku murowanej pw. św. Jana Nepomucena. Nabożeństwa odprawiano tu aż do 1927 roku. Tego samego roku we wsi zaczęto budowę kościoła od przebudowy na prezbiterium i mieszkanie dla kapłana miejscowego zamku. Równocześnie ruszyła budowa nawy głównej z wieżą, na której 14 września zainstalowano metalowy krzyż. Dwa miesiące później poświęcony zostaje nowy kościół a w prezbiterium budowanej świątyni zaczęto odprawiać niedzielne msze święte. Budowniczym gaszowickiej świątyni został ówczesny wikary kościoła MB Bolesnej w Rybniku ks. Ryszard Broda, którego mianowano też proboszczem nowej parafii pw. Opatrzności Bożej. 18 listopada 1929 roku w Gaszowicach erygowano samodzielną parafię. O tym jak bardzo ludzie spragnieni byli własnej świątyni świadczyć może chociażby fakt, iż kościół stanął w centrum wsi w 1932 roku, a przy jego budowie z wielkim zapałem pracowali ramię w ramię mieszkańcy Gaszowic, Piec oraz Szczerbic. Parafianie pomimo ogromnego bezrobocia nie szczędzili też finansowego wsparcia. W tym samym czasie, gdy budowano kościół utworzono także cmentarz parafialny. Pamiętnym dla wszystkich mieszkańców jest rok 1930, kiedy to do gaszowickiego kościoła przyjechały trzy dzwony – Urban, Maria i Józef. Dwanaście lat później zarekwirowali je na potrzeby wojenne niemieccy żołnierze. Dzięki postawie proboszcza udało się uratować najmniejszy z dzwonów – Józefa, który może dzisiaj bić mieszkańcom. Dwa pozostałe dzwony stracono bezpowrotnie a nowe kupiono dopiero w 1957 roku. Gaszowicka świątynia nie uniknęła wojennych zniszczeń. Oprócz uszkodzeń kościoła zawalona została całkowicie jedna z kościelnych wież. Zniszczone organy zastąpiły organy ufundowane przez górników w 1959 roku z barbórkowej ofiary. W lipcu 1967 roku do parafii przybyły siostry salwatorianki, które prowadzą  katechizację dzieci, pracują jako pielęgniarki oraz dbają  o wystrój kościoła.

Proboszczowie parafii

W całej swojej historii parafia w Gaszowicach miała siedmiu proboszczów. 29 lipca tego roku parafianie pożegnali ks. Marka Paszka, który proboszczował w Opatrzności Bożej przez ostatnie pięć lat. Duchowny rozpoczął zajęcia w warszawskim Centrum Formacji Misyjnej, by wyjechać na misje do Afryki. Nowym opiekunem gaszowickiej parafii został ks. Leszek Swoboda. Pierwszym proboszczem w Gaszowicach był ks. Ryszard Broda (1927–1934). Duchowny był członkiem Kółka Polskiego w konwikcie biskupim, należał też do tajnych polskich organizacji akademickich. W czasie I wojny światowej był sanitariuszem na frontach francuskim i rosyjskim. Po nim do parafii przyszedł ks. Karol Burger (1934–1960), który opiekował się wiernymi przez 26 lat, a podczas okupacji hitlerowskiej pełnił obowiązki dziekana dekanatu pszowskiego. W roku 1960 do Opatrzności Bożej zawitał ks. Franciszek Konieczny (1960–1964). To jego zasługą jest wielkie wydarzenie jakie miało miejsce w parafii. Kolejnymi proboszczami w parafii byli: ks. Leon Misiuda, administrator (1964–1970), ks. Józef Foltynowicz (1970–1988) który zainicjował budowę kaplicy św. Anny w Szczerbicach, ks. Eryk Grochla (1988–2007) oraz ks. Marek Paszek (2007–2012). Ten ostatni, na pożegnanie sprawił wiernym wielką i najpiękniejszą niespodziankę.

Był tu Karol Wojtyła

Niewielu parafian wie, że ich parafię odwiedził Karol Wojtyła. Późniejszy papież, jako młody biskup, odwiedził Gaszowice w czerwcu 1962 roku na zaproszenie ówczesnego proboszcza ks. Franciszka Koniecznego – swojego serdecznego przyjaciela z czasów okupacji, z tajnego seminarium duchownego w Krakowie. Wojtyła nie tylko przyjechał do wsi nie zauważony. Nocował na plebanii, a co więcej, spał w pożyczonej od proboszcza koszuli nocnej.  Ponieważ o przyjeździe Wojtyły nie ma wzmianki nawet w kronikach parafialnych, historia wizyty papieża Jana Pawła II w Gaszowicach przeszłaby bez echa, gdyby nie Marek Szołtysek, który opisał ją w swojej książce „Papież na Górnym Śląsku”. Jak wspomina w niej ks. Konieczny, raz w życiu miał przewagę nad  Karolem Wojtyłą. Mieszkając w pałacu arcybiskupim kardynała Sapiehy późniejszy proboszcz z Gaszowic został naczelnikiem wychowania fizycznego i wydawał Karolowi Wojtyle polecenia – w lewo zwrot, w prawo zwrot, padnij, powstań. – W ogrodzie abp. Sapiehy graliśmy w piłkę. Rąbaliśmy w te drzewa, a Sapieha skarżył się potem, że nie ma jabłek ani wiśni! – snuje wspomnienia w książce Szołtyska były gaszowicki proboszcz.

Papieskie relikwie

Mieszkańcy Gaszowic historię wizyty Jana Pawła II w swojej wsi oraz jego przyjaźni ze swoim proboszczem poznali dopiero po 50 latach, kiedy obchodzono 80 lat powstania kościoła. Za sprawą ówczesnego proboszcza ks. Marka Paszka czekała ich jeszcze jedna wielka niespodzianka. W czerwcu tego roku minęło pół wieku od tamtej pamiętnej wizyty. Z tej okazji proboszcz postarał się o… papieskie relikwie. W rocznicę 50 lat odwiedzin Karola Wojtyły gaszowicka parafia otrzymała relikwię I stopnia błogosławionego papieża Jana Pawła II –  kroplę krwi papieża. Dla wszystkich parafian i całej miejscowości było to wydarzenie niezwykłej wagi. Relikwie do kościoła wprowadził redaktor naczelny „Gościa Niedzielnego” ks. Marek Gancarczyk.

Małgorzata Sarapkiewicz

Parafia Opatrzności Bożej w Gaszowicach – metryczka

• Adres, kancelaria: ul. Wiejska 18, 44–293 Gaszowice
• Kontakt: tel. 32/430–55–10, e–mail: kontakt@parafiagaszowice.pl, strona internetowa: www. parafiagaszowice.pl
• Proboszcz: ks. Leszek Swoboda
• Inni kapłani: ks. Tomasz Mrozek
• Liczba parafian: 3409
• Odpust parafialny: uroczystość Najświętszej Trójcy
• Wieczna adoracja: 31 marca
• Msze święte: w tygodniu – godz.6.30, sobota – godz.17.00, w niedzielę – godz.7.00, godz.9.00, godz.11.00 i godz.17.00
• Inne kościoły i kaplice: kaplica w domu zakonnym sióstr salwatorianek
• Domy zakonne: Siostry Salwatorianki, ul. Klasztorna 8
• Inne miejscowości: Piece
• Ulice: Czernicka, Dołki, Fabryczna, Graniczna, Klasztorna, Kolejowa, Pogwizdowska, Leśna, Rudzka, Łąkowa, Podleśna, Rybnicka, Krzywa, Rydułtowska, Sportowa, Stawowa, Wiejska, Sumińska, Zielona.
• Cmentarz: parafialny
• Dekanat: Pszów