Dobrodziejstwo rybnickiej kolejówki – cęść I

Na początku procesu krzewienia oświaty i kultury w społeczeństwie  istniały w zasadzie średnie szkoły ogólnokształcące. Po drugiej wojnie światowej – w związku z intensywną odbudową zniszczonego kraju oraz wydatnym rozwojem przemysłu ukształtował się nowy system oświaty publicznej.

Z początkiem lat 50–tych przymuszono lud do zdobycia wykształcenia podstawowego, a także położono szczególny nacisk na rozwój zróżnicowanego przysposobienia zawodowego. Odczuwalny brak personelu w przedsiębiorstwie PKP narzucił wymóg przejęcia z resortu oświaty szkolnictwa kolejowego, tj. liceów komunikacyjnych po małej maturze, stacjonarnych techników kolejowych,  wieczorowych techników kolejowych oraz  zaocznych techników kolejowych ministerstwa komunikacji. 

Dziejowym wydarzeniem w zakresie upowszechnienia oświaty wśród społeczności Katowickiego Okręgu Przemysłowego było powołanie do życia – w 1953 r. Technikum Kolejowego w Gliwicach, a później w Sosnowcu.  Dynamiczny rozwój transportu oraz dominujące zapotrzebowanie rynku pracy zmusił – w 1956 r. do powołania  przy młodzieżowym Technikum Kolejowym w Gliwicach wydziału dla pracujących. W celu powszechnego zdobycia zasobu wiedzy praktycznej osobom dorosłym oraz zaspokojenia potrzeb kulturalnych wydział ten – w 1958 r. przekształcono w Zaoczne Technikum Kolejowe Ministerstwa Komunikacji. Potem nastąpił dosłownie imponujący wzrost zaocznego, wieczorowego i eksternistycznego kształcenia kolejarzy na poziomie średnim bez  odrywania się od pracy. Ogólnie wiadomo, że nauka w systemie zaocznym i wieczorowym  opiera się na samodzielności słuchacza, stąd wymaga godziwej dojrzałości, systematyczności i dyscypliny oraz umiejętności organizowania zajęć. Ma to szczególne znaczenie w pracy na kolei, gdzie ogromna większość osób zatrudniona jest w ruchu ciągłym.

Dzięki usilnym staraniom kierownictwa Oddziału Ruchowo–Handlowego PKP oraz czynnika społeczno–politycznego również w Rybniku zorganizowano  Punkt Konsultacyjny Zaocznego Technikum Kolejowego M.K. Gliwice, który rozpoczął utrudzoną działalność  w połowie września 1967 r. Wiele trudu i wysiłku nastręczał brak własnego zaplecza gospodarczego, stąd też do chwili rozwiązania „Kolejówki”  trzeba było aż trzykrotnie zmieniać siedzibę i adres. Po przemianach ustrojowych, kiedy kolej szynowa zaczęła staczać się ku upadkowi specyficzne szkolnictwo branżowe ponownie  zostało przekazane resortowi oświaty,  w rezultacie czego  skazano na zagładę także technika kolejowe – po 153 latach swoistej działalności.  W 1991 r.  Zaoczne Technikum Kolejowe MK włączono zatem do Zespołu Szkół Kolejowych w Gliwicach pod dyrygenturą – mgr inż. Andrzeja ROSICKIEGO, z filiami tylko w Częstochowie i Rybniku, a w rok później przemianowano Zespół Szkół Kolejowych na Zespół Szkół Techniczno–Informatycznych w Gliwicach, który powoli zatracił więź z kolejnictwem.

W niemal 40–letniej historii rybnickiej filii Technikum Kolejowego dla Dorosłych znaczące miejsce zajmowała jej odpowiedniczka w Bielsku Białej, która gościnnie mieściła się w Zespole Szkół Ekonomicznych, przy ul. Komorowickiej 32. Obowiązki kierownika filii – od jej zorganizowania  aż do 1992 r. nieprzerwanie, z poświęceniem sprawowała – mgr Zofia Brożek. Obie placówki oświatowe powstały równocześnie, tj. w 1967 r., początkowo jako Punkty Konsultacyjne Zaocznego Technikum Kolejowego w Gliwicach. Obie też – powołane z inicjatywy zwierzchnictwa i kolejarskiego aktywu społeczno–związkowego przeszły podobną drogę rozwojową, z tym, że bielska filia, przez ostatnie dwa lata swego istnienia, począwszy od  roku szkolnego: 1992/93 została włączona do filii w Rybniku, kierowanej przez inż. Henryka Szulca. Aby nie utrudniać nauki słuchaczom kończącym edukację semestralną w dalszym ciągu proces dydaktyczny był  realizowany w punkcie konsultacyjnym w Bielsku Białej. Uroczyste zakończenie roku szkolnego w dniu 3 czerwca 1995 zakończyło 28–letni okres istnienia bielskiej filii, która – w deficytowych kierunkach nauki, jak: ruch i przewozy kolejowe, trakcja elektryczna,  eksploatacja i naprawa taboru kolejowego, urządzenia sterowania ruchem kolejowym i ekonomika kolei wykształciła 823 specjalistów. Liczba semestrów w poszczególnych przedziałach czasu liczyła od czterech do dziesięciu.

Konsultantami przedmiotów zawodowych byli naczelnicy prestiżowych oddziałów  lub kierownicy jednostek organizacyjnych PKP, jak m.in.: mgr inż. Stanisław Piela, mgr inż. Adam Słupczyński, mgr inż. Ludwik Stryczek, mgr inż. Wacław Szafran, mgr inż. Henryk Wieroński. Natomiast zajęcia z przedmiotów ogólnokształcących prowadzili nauczyciele Technikum Ekonomicznego i Zespołu Szkół Ekonomicznych w Bielsku Białej, tj. m.in. : mgr Maria Bartnicka,  mgr Stanisław Kubica,  mgr Jan Nikiel oraz mgr Maria Otłowska.

Podsumowując niemal 30–letnią działalność tej zasłużonej dla bielskiego rejonu PKP placówki szkolnej należy z satysfakcją wyznać, że zaspokoiła ona rozbudzone marzenia zwykłych ludzi do godziwego awansu społecznego i materialnego.

Henryk Szulc