Lekarstwa nie trafiają do najbiedniejszych

Chodzi o wyrzucane leki, którym jeszcze nie skończyła się data przydatności  a które trafiają do utylizacji. Od lat osiemdziesiątych sukcesywnie malała w Polsce liczba tzw. aptek darów, czyli miejsc, gdzie za darmo lub za symboliczne pieniądze najubożsi mogli otrzymać jeszcze nieprzeterminowane leki. Te pochodziły najczęściej z zagranicy, choć i polscy pacjenci przynosili do nich leki, których nie wykorzystali. Ostatnie takie apteki prowadzi Stowarzyszenie Lekarze Nadziei, które uważa, że bezduszne przepisy uniemożliwiają leczenie najuboższych.

W ubiegłym roku w Rybniku do utylizacji przekazano blisko tonę leków zebranych w aptekach, w Wodzisławiu zebrano ich 335 kilogramów, a w Raciborzu 680 kilogramów. To w większości leki przeterminowane, jednak, jak szacuje prezes stowarzyszenia Zbigniew Chłap, część z nich nadal nadaje się do użytku. – Posiadamy ekspertyzę farmaceutyczną, według której wśród spalanych leków około 20 procent ma aktualny termin ważności i z powodzeniem nadaje się do zastosowania. To ogromne marnotrawstwo i pozbawienie możliwości leczenia tych, których nie stać na zakup leków. Staramy się mówić głośno o tej sprawie, zainteresować problemem posłów, pisaliśmy do pani minister Ewy Kopacz. Niestety, ministerstwo milczy w tej sprawie – przekonuje na łamach portalu rynekzdrowia.pl prof. Zbigniew Chłap, prezes Stowarzyszenia.

W Rybniku problem leków przedterminowo utylizowanych istnieje, nie jednak w samych aptekach. – Oczywiście, że oddajemy leki do utylizacji, ale praktycznie tylko te, które są przeterminowane, lub noszą znamiona uszkodzenia lub skażenia – tłumaczy Katarzyna Rezner, kierownik Apteki Pod Lwem na rybnickim rynku. – Kiedy blister jest rozdarty, fiolka stłuczona, lub środek zawarty w pojemniku wskazuje na zepsucie, utylizujemy też wtedy przed terminem, przecież takich leków pacjentowi sprzedać nie wolno – komentuje. Klienci do apteki lekarstwa przynoszą, także te przeterminowane. – Przeważnie zdarza się to przy diametralnej zmianie leczenia lub śmierci leczonej osoby. Wtedy ludzie przynoszą nawet do nas, do okienek, te leki i pytają, co mają z tym zrobić. Oczywiście my nie możemy ich przyjąć – dodaje Katarzyna Rezner. Sprawa jest skomplikowana – aptekarz nie wie przecież, w jakich warunkach lek był przechowywany, nawet jeśli jest przed terminem ważności. – Czy był trzymany na słońcu, gdy to jest zabronione, czy w wysokich temperaturach, gdy zalecone są tylko niskie – skąd mamy to wiedzieć? Takich leków nie wolno nam przyjąć, ani odsprzedać, choć wiemy, że to w pewnym sensie marnotrawstwo – dodaje kierownik Pod Lwem. W aptekarskich kuluarach wiadomo jednak nie od dziś, że są takie placówki, gdzie te „niezużyte” a jeszcze zdatne leki chętnie się przyjmuje, pacjenci i klienci wymieniają się tymi danymi i w ten sposób, niewielki ułamek leków zdatnych ponownie trafia do pacjentów. – Tak czy owak, pacjent decyduje, co z niepotrzebnym lekiem zrobi – na Placu Wolności w naszej aptece jest kosz, do którego klient sam wrzuca leki nieużyte lub po terminie ich ważności. Nie zaglądamy tam, ale domyślam się, że znaczna część rybnickich statystyk pochodzi właśnie z takich koszów. Aptekarze przynajmniej leków przedterminowych zwykli nie wyrzucać, a w naszej aptece wśród utylizowanych chyba mniej niż 1 proc. to leki przed terminem ważności – dodaje Katarzyna Rezner z Apteki Pod Lwem.

Piotr Klima, wiceprezes Śląskiej Izby Aptekarskiej i współwłaściciel raciborskich aptek uważa, że można znaleźć jakiś sposób, aby część z niszczonych leków trafiała do potrzebujących, jednak obecne prawo na to nie pozwala. – Sprawa ma dwa aspekty. Pierwszy to kwestia niszczenia leków z magazynów. Istnieje możliwość przedłużenia ich okresu przydatności. Moim zdaniem nic nie stoi na przeszkodzie, aby takie leki, odpowiednio przechowywane mogły być stosowane np. w szpitalach pod kontrolą lekarzy. Drugi aspekt to leki trzymane w naszych mieszkaniach i tu sytuacja nie wygląda tak różowo – mówi Klima. Zdaniem farmaceuty, zarówno biedny jak i bardziej zamożny pacjent ma prawo do bezpiecznego leku, a te z darów ludności mogą być niebezpieczne. – Pomijając możliwość nieprawidłowego przechowywania, nikt nie zagwarantuje, że mimo hermetycznych opakowań ktoś nie podmieni leku na podobny z wyglądu, ale o zupełnie innym działaniu – przestrzega.

(acz)(mark)