Felieton Okiem Ryby – „Dominacja nad regionem”

Jak zapatrywać się na historyczne uwarunkowania Rybnika, które mogą mieć wpływ na świadomość mieszkańców? Czy świadomość istnienia nazwy Calisia wzmiankowanej w pismach przez Ptolemeusza wpływa na poczucie dumy kaliszan? Czy świadomość mocnej roli politycznej Raciborza w średniowieczu zmienia coś w mentalności raciborzan? Czym możemy, jako rybniczanie, poszczycić się, jeśli chodzi o tradycję miejską? XV-wiecznym prezbiterium kościoła?
Pozostaje tradycja industrialna, co związane jest z wydobyciem węgla. Węgiel jest symbolem. Można powiedzieć metaforycznie, że Rybnik został zrodzony przez węgiel, stal i parę. Nie byłoby przesadą, że jeśli jakieś cywilizacje powstawały w epoce kamienia łupanego, inne brązu, a kolejne w epoce żelaza, to Rybnik jest miastem epoki węgla. Tu pojawia się pytanie, jakiej epoki, jeśli chodzi o surowce, będą miasta przyszłości. Epoka energii odnawialnej? Energii Ziemi? Rybnik, można tak to ująć, rodzi się, przygotowuje do roli, jaką jest dominacja nad regionem. To wyzwala w mieszkańcach ambicje, a zarazem kompleksy. Odkąd Rybnik stawał się powiatem wedle prawa administracji Prus, zaczęły dokonywać się przemiany w mentalności ówczesnych półmieszczan rybnickich: oto nie jesteśmy jakimś tam miasteczkiem, ale powiatem! W czasie, gdy najwięcej osób, z racji rozkwitu ery konsumpcji, zwiedza galerie handlowe, upada strategicznie urokliwa ulica Powstańców, na której fasadach budynków znaleźć można wiele interesujących detali architektonicznych sprzed ponad wieku. Wiele kamienic stoi pod znakiem zapytania, wiele pamiątek może zniknąć.
Bycie miastem powiatowym o dużych ambicjach politycznych zobowiązuje nas do chronienia infrastruktury kulturowej – czy materialnej, czy intelektualnej.

Robert Rybicki – publicysta,  poeta, happener, autor czterech książek z wierszami (ostatnia: „Gram, mózgu”, Poznań 2010), laureat Nagrody Prezydenta Rybnika w dziedzinie kultury (2005).