Jestem zdrowa bo zbadana!

Druga pod względem częstości przyczyna śmierci kobiet z powodu nowotworów złośliwych to rak szyjki macicy. Odpowiednio wczesna profilaktyka, która pozwala na całkowity powrót do zdrowia wciąż niestety ustępuje miejsca leczeniu już zaawansowanego nowotworu. A tak być nie musi!

– Kobiety, które zgłaszają się do naszej poradni są świadome tego, że powinny odpowiednio wcześnie się badać, ale i tego, ile to badanie kosztuje. Wydatek kilkuset złotych na badania profilaktyczne czy szczepienia jest dla wielu z nich barierą nie do pokonania – mówi Zofia Dziegieć położna z poradni ginekologicznej w Rybniku – Niedobczycach. Aby wykluczyć zmiany nowotworowe szyjki macicy konieczne jest badanie na obecność w organizmie kobiety wirusa HPV (zwanego wirusem brodawczaka ludzkiego). Badanie szybkie i  bezbolesne jest jednak dość kosztowne (jego cena może dochodzić nawet do 200 zł). – Obecnie Narodowy Fundusz Zdrowia nie refunduje takich badań. Każda pacjentka musi otrzymać skierowanie od swojego ginekologa, ale koszty bez względu na to czy jest w grupie podwyższonego ryzyka czy nie – pokryje sama – tłumaczy Zbigniew Łyko, ordynator Oddziału Ginekologiczno-Położniczego w szpitalu w Rybniku – Orzepowicach.
 
HPV – może jednak nie takie groźne?

Nie można jednoznacznie stwierdzić, że obecność wirusa HPV to wyrok śmierci. Tylko niektóre jego typy wywołują zmiany nowotworowe. Przez wiele lat wirus może przebywać w organizmie w postaci utajonej, bez żadnych objawów. Czasem powoduje łagodne choroby, jak na przykład pojawienie się brodawek na skórze. Żeby wykluczyć, że nie jesteśmy nosicielami HPV 16 lub 18 (to one głównie powodują zmiany nowotworowe) trzeba przeprowadzić jednak odpowiednie badanie. Niezbędne jest skierowanie od ginekologa, a samo badanie (technicznie podobne do cytologicznego) przeprowadza lekarz lub położna. Ponieważ niezbędne jest pobranie wymazu, kobieta nie może zrobić tego sama. Panie mogą zbadać się w jednym z ponad 13 ośrodków ginekologicznych w Rybniku lub w samym szpitalu. – Na naszym terenie można jedynie pobrać materiał, ale analizą zajmuje się już specjalne laboratorium onkologiczne – dodaje ordynator Łyko. Najbliższe takie laboratorium znajduje się w Gliwicach, a na wyniki trzeba czekać niewiele ponad tydzień. Niewykrycie zakażenia wirusem HPV zmniejsza ryzyko zmian powodujących raka szyjki macicy. Niestety, nie można stwierdzić, że badanie daje 100% gwarancję zdrowia! Wirus jest przenoszony drogą płciową, dlatego też badanie powinny przeprowadzić zwłaszcza kobiety często zmieniające partnerów.

Szczepienie kontra leczenie

Od dwóch lat w Polsce dostępna jest już szczepionka przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego. Jednak ze względu na cenę dla wielu rybniczanek, a także Polek jest to luksus, na który nigdy nie będę mogły sobie pozwolić. – Gdyby szczepienia były refundowane może i zabrakłoby miejsc, żeby zaszczepić wszystkie chętne. Obecnie kobiety doceniają rolę profilaktyki, ale 1500 zł to dla większości dużo dużo za wiele – wyjaśnia położna z Niedobczyc.  Szczepionkę trzeba bowiem przyjąć trzy razy, a każda jej dawka kosztuje ok. 500 zł. Aby jej działanie miało sens powinny z niej korzystać przede wszystkim młode kobiety, do 25 roku życia. Szczepienie wygrywa jednak z leczeniem, które jest dość ograniczone. Nie istnieją bowiem leki antywirusowe do leczenia zakażenia wirusami HPV. Chore mogą jedynie leczyć objawy, które wywołało HPV – brodawki, zmiany przedrakowe i w najgorszy wypadku raka szyjki macicy.

Wybierz życie

Kobiety są świadome jak właściwie dbać o swoje zdrowie również dzięki Ogólnopolskiemu Programowi Profilaktyki Raka Szyjki Macicy. W ramach projektu w całym kraju promowane są badania cytologiczne. Bezpłatnie mogą wykonać je kobiety między 25 a 59 rokiem życia, którym w ciągu 3 ostatnich lat NFZ nie refundował takiego badania. W naszym województwie na darmowe badania w  ramach programu „Wybierz życie” można się zgłosić do Centrum Onkologii, Instytutu im. Marii Skłodowskiej-Curie w Gliwicach. Szczegółowe informacje o bezpłatnych badaniach cytologicznych znajdują się na stronach internetowych: www.rakszyjki.org oraz www.io.gliwice.pl.

Liczby o HPV
- 630 milionów ludzi na świecie jest zarażonych wirusem HPV (jednak w większości są to typy niskiego ryzyka).
- 80% zarażonych kobiet zostało zakażonych przed ukończeniem 50 roku życia.
- 18–28 lat to grupa wiekowa, w której zakażenie wirusem HPV jest najbardziej rozpowszechnione.
- Za 2/3 przypadków raka szyjki macicy odpowiedzialne są wirusy HPV 16 i 18.
- 2 kobiety w tym roku zgłosiły się do badania na obecność wirusa HPV  w przychodni ginekologicznej w Rybniku – Niedobczycach.
- 500 zł kosztuje jedna dawka szczepionki przeciwko wirusowi HPV. Kobieta, aby ustrzec się przed rakiem szyjki macicy powinna otrzymać trzy takie dawki (łączny wydatek to minimum ok. 1500 zł).

Magdalena Mrozek