Białe plamy w historii

Powiat rybnicki utworzono 190 lat temu. Jego dzieje wciąż nie są nam dobrze znane.

 

– W historii powiatu rybnickiego jest bardzo dużo kart do odkrycia. Materiały, które są przygotowane na konferencję wskazują, co należałoby zbadać dogłębniej albo prostują dotychczasowe poglądy – tłumaczy Dawid Keller z rybnickiego Muzeum. A mowa o konferencji „Z kart historii powiatu rybnickiego”, która jest organizowana przez Muzeum z okazji 190 rocznicy powstania powiatu rybnickiego, przy współpracy z Powiatową i Miejską Biblioteką Publiczną.

 

Fascynująca historia

 

Rok temu rybnickie muzeum zaproponowało wykładowcom uniwersyteckim, historykom i badaczom udział w konferencji naukowej poświęconej dziejom powiatu. – Tegoroczna konferencja będzie miała charakter wprowadzający, zakreślający obszary badań. W przyszłym roku skupimy się już na konkretnym okresie – II wojny światowej – mówi Keller. W tym roku spotkanie będzie poświęcone organizacji powiatu, historii gospodarczej (kolej, górnictwo), jak i biografiom wybranych postaci. – Mnie osobiście szczególnie interesuje okres międzywojenny. Tak więc cieszy mnie wystąpienie poświęcone Arturowi Trunkhardtowi, postaci niby dobrze znanej. Autor tekstu, Roman Adler, stawia odważne hipotezy, co ciekawe, sprawdzalne. Z kolei tekst Aleksandry Grabiec o firmie budowlanej Martiny, a potem Malinowskiego, to przykład jak ze strzępków informacji, niczym w dziennikarskim śledztwie, wychodzi fascynująca historia nie tylko rodziny, ale Rybnika i Śląska – zdradza Keller. Wszystkie wystąpienia znajdą się w kolejnym tomie „Zeszytów Rybnickich”, który będzie można kupić podczas konferencji. Jej organizatorzy mają nadzieję, że tematy wykładów zainteresują uczniów, studentów, jak i mieszakńców.

 

Ślązak w Berlinie

 

Dzień wcześniej zostanie otwarta wystawa, na której znajdą się reprodukcje pocztówek z terenu historycznego powiatu rybnickiego zestawione ze zdjęciami wykonanymi na przełomie ubiegłego i tego roku. – Przyznaję, że jeżdżąc po powiecie byłem zdziwiony tym, że wiele miejsc nie zmieniło się za bardzo – zauważa organizator. Wernisażowi będzie towarzyszył wykład dr Aleksandra Woźnego poświęcony postaci Leszka Białego – Ślązaka w Berlinie, jeńca/więźnia NKWD (1939–1940).

 

Otwarcie wystawy nastąpi w Muzeum 3 marca o 11.00. Natomiast konferencja odbędzie się w Powiatowej i Miejskiej Bibliotece Publicznej 4 marca. Początek o 9.00.

 

Program konferencji 3 marca
9.00 – Otwarcie konferencji
9.15 – Daniela Lampert – Miasto Rybnik – powiat grodzki
9.30 – Krzysztof Kluczniok – Współczesny powiat rybnicki
9.55 – Norbert Mika – Pruskie powiaty na Górnym Śląsku w latach 1741–1871
10.10 – Karolina Kurzydym – Prawne podstawy funkcjonowania głównych organów województwa śląskiego oraz samorządu terytorialnego Górnego Śląska z szczególnym uwzględnieniem powiatu rybnickiego w latach 1922–1939
10.25 – Michał Mączka, Piotr Greiner – Źródła kartograficzne do dziejów powiatu rybnickiego (do 1945 roku) w zasobie Archiwum Państwowego w Katowicach
10.40 – Krzysztof Stopa – Przydatność raciborskiego zasobu archiwalnego do badań nad historią powiatu rybnickiego
10.55 – Damian Halmer – Miejscowości powiatu rybnickiego na mapach i planach Wyższego Urzędu Górniczego we Wrocławiu. Ze zbiorów Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu, Krzysztof Stopa – Przydatność raciborskiego zasobu archiwalnego do badań nad historią powiatu rybnickiego
11.10 – Dyskusja, przerwa
11.30 – Tomasz Szafron – Budynek Starostwa Powiatowego w Rybniku
11.45 – Stefan Guzy – Starości powiatu rybnickiego w latach 1818–1945
12.05 – Jan Delowicz – Rybnicki landrat
12.20 – Krzysztof Soida – Kolej wąskotorowa użytku publicznego w powiecie rybnickim
12.35 – Bogdan Kloch – Początki nowoczesnej infrastruktury wodociągowej i kanalizacyjnej w powiatowym mieście Rybnik do 1914 roku
12.50 – Adam Frużyński – Historia górnictwa w powiecie rybnickim do 1939 r.
13.05 – Dawid Keller – Zarys historii budowy linii kolejowej z Rybnika przez Żory do Pszczyny
14.45 – Beata Olszewska – Reemigranci plebiscytowi w powiecie rybnickim
15.00 – Marcin Wieczorek – Prywatna Wyższa Szkoła z językiem wykładowym niemieckim w Rybniku
15.15 – Aleksandra Grabiec – Przedsiębiorstwo Budowlane Nad– i Podziemne (stolarnia budowlana) Władysław Malinowski dawniej Paul Martiny C/O (1902–1943)
15.30 – Roman Adler – Artur Trunkhardt (1887–1965) – westfalski antyhakatysta, katolicki antyfaszysta, polski Ślązak
15.45 – Aldona Urbanek – Do Ciebie Ziemio Rybnicka wciąż wracam – rzecz o Maksymilianie Basiście
16.00 – Dariusz Węgrzyn – Szefowie „bezprawia”. Kadra kierownicza aparatu bezpieczeństwa w Rybniku (1945–1956)
16.15 – Anna Gudzik – Z historii Czerwionki i Czuchowa do 1922 r.

 

(bea)